9 aylık hak ihlalleri raporunda kentte bin 721 hak ihlalinin yaşandığını belirten İHD Van Şubesi, bu süreçte 75 mültecinin yaşamını yitirdiğini kaydetti
İnsan Hakları Derneği (İHD) Van Şubesi, kentte yaşanan 9 aylık hak ihlalleri raporunu açıkladı. Dernek binasında yapılan açıklama öncesi konuşan İHD Van Şubesi Başkanı Murat Melet, sınır ili olmasından kaynaklı şuana kadar 75 mültecinin yaşamını yitirdiğini, 41 kişinin ise tedavi altına alındığını belirtti. Melet, “Sınırda askerlerin ateş açması sonucu 8 yurttaşımız yaşamını yitirirken, 3 kişi ise yaralandı. Yine İran askerlerinin de yurttaşları katledildiğini görmekteyiz. Yaşanan bu hak ihlallerine dönük etkin bir soruşturma başlatılmadı” dedi.
Düşünce ve ifade özgürlüğü kısıtlandı
Melet’in ardından raporu okuyan İHD Van Şube Yöneticisi Kasım Kalkan, 2020 yılında iktidarın yanlış politikalarıyla hak ihlallerinin her alana daha fazla yansıdığını, kurumsallaştığını ve anti-demokratik bir hal aldığını söyledi. Kentte bin 548 gündür yaşanan eylem ve etkinlik yasaklarına da değinen Kalkan, “Bu yasaklar yaşanan hak ihlallerini kamuoyuyla paylaşılmasının önün de ciddi bir engel oluşturmakla birlikte, düşünce ve ifade özgürlüğünün kısıtlanmasıdır” diye konuştu.
Tecrit ve izolasyon
Van F Tipi Kapalı Cezaevinde 14 Eylül’de başlatılan 10’ar kişilik dönüşümlü açlık grevinin 33’üncü gününe girdiğine dikkati çeken Kalkan, hapishanelerde “Tecrit ve izolasyon, aile görüşlerindeki kısıtlamalar, haberleşme, hastane ve revire çıkarılmama, kimi gazete ve gönderilen kitapların kısıtlanması gibi uygulamaların hiçbir insan hakları anlayışı ve insancıl hukuk anlayışı ile bağdaşmadığını belirtmek istiyoruz” diye belirtti.
‘Sınırlarda yaşanan yaşam hakkı ihlalleri’
İran ile sınır olan kentte yaşanan mülteci sorunlarına da dikkat çeken Kalkan, “Son 9 ayda 75 göçmen hayatını kaybetmiş 41 göçmen ise savaş ve zulümden kaçış süreçlerinde ne yazık ki yaralanmışlardır. Bununla birlikte 892 göçmen de bu süreçlerden ‘düzensiz göç’ sebeplerinden ötürü alıkonulmuştur. Bu konuda da insani ve vicdanı bir tutum geliştirilmesi gerekiyor. Sınırlarda yaşanan yaşam hakkı ihlalleri de gün geçtikçe daha fazla can almaya devam etmektedir” dedi.
Kadına yönelik şiddet
Kadına yönelik şiddet ve kadın cinayetlerinde caydırıcı tedbirlerin alınmamasının halen gündemdeki yerini koruduğuna değinen Kalkan, “Gözlem ve araştırmalarımız neticesinde 19 kadın şiddette maruz kalmıştır. İntihar ve intihar teşebbüslerinin, aile ve toplum içinde kadına yönelik şiddetin, şüpheli kadın ölümlerinin durdurulması ve politik her türlü şiddetin önlenmesi için cezasızlık politikalarından vazgeçilmeli, caydırıcı önlem ve uygulamaların işlevsel hale getirilmesi gerekiyor” diye belirtti.
Yaşanan hak ihlalleri şöyle:
Kalkan, ardından kentte yaşanan hak ihlalleri raporunu açıkladı. Rapora göre; Van’da yılın ilk 9 ayı içerisinde toplam bin 721 hak ihlali gerçekleştiğini söyledi.
* Polis ve Jandarma Tarafından Öldürülen ve Yaralananlar: 2 kişi yaşamını yitirirken, bir kişi yaralandı.
* Yaşamını yitiren sığınmacı ve göçmenler: 75 kişi yaşamını yitirirken, 41 kişi ise yaralandı.
* Silahlı çatışmalar nedeniyle yaşamını yitiren ya da yaralananlar: 4 kişi yaşamını yitirdi bir kişi yaralandı.
* Örgüt militanı: 20 kişi yaşamını yitirdi.
* Siviller:2 kişi yaşamını yitirirken, 8 kişi ise yaralandı.
* Sınır hatlarında yaşanan ölüm ve yaralanmalar: 8 kişi yaşamını yitirirken, 3 kişi yaralandı.
* Kuşkulu kadın ölümleri: 5 kadın (H.B,N.A,D.E,S.V, M.M)
* Aile İçi Şiddete Uğrayan Kadınlar: 3 kişi yaşamını yitirdi.
* Toplum içinde şiddete uğrayan kadın:11
* Erkek intiharları: 6 (A.A, İ.E,G.K, M.B,…)
* Toplumsal Alanda Şiddete Uğrayan Çocuklar: Bir kişi yaşamını yitirdi(S.T). Bir kişi tecavüze uğrarken, 5 kişi tacize maruz kaldı.
* Kaçırma ve Ajanlık (Tehdidi): 8
* Gözaltına Alınanlar: 231
* Tutuklananlar: 45
* Ev Baskınları: 187
* Gözaltına Alınan Sığınmacı ve Göçmenler: 892
* Baskına Uğrayan Gazete ve Yayın Organları: 1
* Düşüncelerini ifade edenlere karşı açılan soruşturmalar: 23
* Baskına veya Saldırıya Uğrayan Siyasi Parti, Sendika, Dernek, Kültür Kurumu
* Engellenen gösteri ve yürüyüşler: 1
* Dernek: 1 (TUHAYDER)
*Cezaevlerinde yaşanan hak ihlalleri: Sevk Uygulamaları: 1
* Sağlık Hakkı İhlali: 98
* Tecrit ve İzolasyon: 2
* İş Kazalarında Ölenler:26
* İş Kazasında Yaralanalar: 7
VAN
