İHD raporunda 23 cezaevinde bin 275 hak ihlali yaşandığı ve cezaevlerindeki ölümlerin şüpheli olduğu açıklandı. İhlaller arasında yer alan PKK Lideri Abdullah Öcalan’a yönelik tecrit ile ilgili de 29 başvurunun yanıtsız kaldığı vurgulandı
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishaneler Komisyonu, Marmara Bölgesi’nin yanı sıra çeşitli bölgelerde yer alan cezaevlerinde yaşanan ihlallere dair 2022 Temmuz-Ağustos-Eylül aylarını kapsayan 3 aylık
Dernek binasında yapılan basın toplantısıyla açıklanan rapor, tutukluların gönderdiği faks ve mektupların yanı sıra aileleri ve avukatları aracılığıyla yaptığı başvurular ile basın taraması yoluyla oluşturuldu. Raporda, toplam 23 cezaevinden gelen başvurular yer aldı.
Rapora göre, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında Marmara Kampüs Cezaevlerinden 12, Tekirdağ 1 ve 2 No’lu F Tipi Kapalı Cezaevlerinden 11, Kandıra F Tipi Kapalı Cezaevi’nden 10, Maltepe L Tipi Kapalı Cezaevi’nden 7, diğer cezaevlerinden ise 21 başvuru gerçekleşti. Aylara göre yapılan başvurulara da yer verilen raporda, buna göre Temmuz’da 18, Ağustos’ta 17, Eylül’de ise 26 başvuru olmak üzere toplamda 61 başvuru oldu. Raporda, adli tutukluların 12, siyasi tutukluların ise 49 başvuru yaptığı kaydedildi. Başvuruların 6’sının kadın, 55’inin ise erkek tutuklu tarafından yapıldığı belirtildi.
Bin 275 hak ihlali yaşandı
Temmuz’da yapılan 18 başvuruda 388 ihlal yer alırken, Ağustos’ta yapılan 17 başvuruda 339, Haziran’da yapılan 26 başvuruda ise 548 ihlal tespit edildi. Buna göre toplamda 974 ihlal tespit edildi. Basın taraması yoluyla ise 301 ihlalin tespit edildiğine yer verilen raporda, başvuru ve basın yolu taraması ile birlikte toplamda bin 275 ihlalin yaşandığı kaydedildi.
Raporda, ihlallerin yaşam hakkı ihlali, kötü muamele, darp ve işkence, sağlık ve tedavi hakkı, iletişim hakkı, beslenme hakkı, adalete erişim hakkı ve adil yargılanma hakkı kapsamında yer aldığına vurgu yapıldı. Rapora göre, yaşam hakkı bağlamında 37 ihlal yaşandı. 4 tutuklunun ölümle tehdit edildiği, 2’sinin intihara zorlandığı, 1’inin iple boğulduğu, 2 intihar girişimi olduğu, en az 15’inin yaşamını yitirdiğine yer verilen raporda, en az 512 kötü muamele ve işkence vakasının da yaşandığı kaydedildi.
Yeterli sağlık ve tedavi hakkı bağlamında 202 ihlalin yaşandığı kaydedilen raporda, 264 iletişim hakkı ihlalinin tespit edildiği belirtildi. Rapora, haksız tutukluluk ve adil yargılanma hakkı bağlamında 68, adalete erişim hakkı bağlamında da 28 ihlalin yaşandığı yansıdı.
İmralı’daki hak ihlalleri
Bin 275 ihlal arasında yer alan başlıklardan biri de İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde 23 yıldır ağır tecrit koşulları altında tutulan ve 18 ayı aşkın bir süredir kendisinden haber alınamayan PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın avukatlarının reddedilen görüş başvuruları oldu. Raporda, tam 29 kez avukatlarının PKK Lideri ile görüş başvurusunun reddedildiğine yer verildi.
‘Bütün mahpus ölümleri şüpheli’
Raporu açıklayan İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri, cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerinin tutukluların yaşamını tehdit eder boyuta vardığına dikkat çekti. Yoleri, “Roman bir mahpus 12 kere mektuplarda maruz kaldığı baskı ve ayrımcılığı anlatmıştı. Sonunda ‘intihar etti’ denilerek yaşamının son bulmasından bahsediyoruz. Dolayısıyla bütün mahpus ölümleri şüpheli ölüm olarak değerlendirilmeli” dedi.
Tutukluların önlenebilir nedenlerle hayatlarını kaybettiğine değinen Yoleri, özellikle çok sayıda tutuklunun “kalp krizi geçirdi” denilerek yaşamını yitirmesinin şüpheli olduğunun altını çizdi. Yoleri, ayrıca tüm bu verilerin, şüpheli ölüm ve nedenlerinin yeniden tartışılmasını gerekli kıldığını da sözlerine ekledi.
Rapor ile yalnızca kamuoyunu bilgilendirmediklerini ifade eden Yoleri, “Hak ihlallerinin son bulmasını istiyor ve yetkililerin sorumluluklarını hatırlatmak açısından bu raporu yayınlıyoruz. 301’in üzerinde mahpustan bahsediyoruz. Tutuklamanın kolaylaştırıldığı bir sistem var. Yaşananlar da bunun bir ispatı. Hapishanelerde yaşanan sorunlara karşı dışarıdaki mücadele ile de desteklenmesini savunuyor, bu yüzden de sorunlara duyarlılık geliştirilmesi noktasında bir duyarlılık yaratmak istiyoruz bu raporlarla” diyerek, tüm kamuoyunu tutuklular için duyarlılık göstermeye ve ses çıkarmaya çağırdı.
MA
