İdlib’de Türkiye’nin 6 Haziran’daki devriyesinin ardından silahlı gruplar rejim ve Rusya’ya yeni cephe açtı. Rejim ve Rusya ise saldırıların başlatıldığı Türkiye’nin Morek’teki gözlem noktasını çembere aldı. Bölgede 31 Temmuz tarihi bekleniyor
Ersin Çaksu/Halep
Rusya ve Suriye rejiminin nisan ayı sonlarında havadan ve karadan İdlib’e başlattığı operasyon devam ediyor. Operasyona önce sessiz kalmayı tercih eden Türkiye, NATO ve ABD’den operasyona yönelik gelen tepkilerden sonra bölgedeki silahlı gruplara doğrudan destek vermeye başladı. Rusya’nın özellikle dış operasyonlarda kullandığı Wagner isimli güvenlik şirketine bağlı paralı askerler ve Suriye ordusunda Rusya’ya yakınlığıyla bilinen Süheyl Hasan komutasındaki güçlerin Hama’nın kuzeyinden İdlib’e doğru başlattığı operasyonda şimdiye kadar El- Gab Ovası’ndaki 20’yi aşkın yerleşim yeri Suriye ve Rusya’nın denetimine geçti. Hama’nın kuzeyindeki El-Gab Ovası’na hakim Kefer Nebûda nahiyesinin birkaç defa el değiştirmesinin ardından rejim ve Rus güçlerinin elinde kalmasıyla Ramazan Bayramı operasyonların şiddetini azalttı. Ancak Türkiye’nin 6 Haziran’da bölgede devriye atmasının akşamı, El Nusra (Heyet Tehrir El-Şam) ve diğer gruplar, Türkiye’nin Morek’teki gözlem noktasından rejim ve Rus güçlerine yönelik kapsamlı bir saldırı başlattı. Türkiye’nin mayıs ayının sonunda da bölgede yaptığı devriye ve sevkiyatın hemen ardından hamisi olduğu gruplar Kefer Nebuda’ya kapsamlı bir saldırı düzenlemiş ve çok sayıda rejim ile Rus askeri öldürülmüştü.
Morek’ten saldırıyorlar
Hama’nın kuzey-doğusundan rejime yeni bir cephe açan El Nusra ve Türkiye destekli gruplar, ağır silahlar ve bomba yüklü araçlarla Morek gözlem noktasından Cubeyn, Til Milih, Celebê, Kefer Zeyta, Latminah ve bölgedeki diğer irili ufaklı yerleşim yerlerine kapsamlı saldırılar düzenledi. Rusya’nın Suriye’deki Tarafları Uzlaştırma Merkezi’nden yapılan açıklamaya göre, saldırıya 500’ü aşkın militan katıldı ve birçok koldan yapıldı. El Nusra’nın saldırılarında 90’ı aşkın rejim askeri ile bazı Wagner üyelerinin öldüğü belirtiliyor. Ayrıca bölgedeki dört köy de silahlı grupların eline geçti. Fakat rejim ve Rus güçlerinin havadan yoğun bombardımanın ardından Celebê ve diğer köylerin büyük kısmı yeniden alındı. Til Milih, Cibîn, Niqêr, Ernebiyê ve Kefer Zeyta köyleri hattında ise çatışmalar devam ediyor.
Yaralılar Hatay’a götürülüyor
Yaşanan çatışmalarda silahlı gruplardan ölenlerin sayısının ise 120’yi geçtiği belirtiliyor. Yaralanan çok sayıda militan ise tedavi için Hatay’a geçiriliyor. Ayrıca bu çatışmalarda yaralandıktan sonra Hatay’a getirilen ve burada ölenler arasında Suriye Ümit Milli Takımı’nın eski kalecisi ve Ceyş-ül Izze grubunun askeri komutanlarından Abdulbasit El-Sarut da vardı.
Morek çembere alınabilir
Bayram sonrası bölgeye özel birliklerini göndereceği ve Halep’ten de saldırgan gruplara yönelik yeni bir cephe açacağı belirtilen rejim, hala bu adımı atmış değil. Ancak saldırının tamamıyla püskürtülmesi ve çatışmaların yaşandığı bölgelerin rejim ve Rus güçlerinin eline geçmesiyle Türkiye’nin Morek’teki gözlem noktası rejim ve Rusya’nın çemberine girecek.
S-400 keşmekeşi
Siyasi gözlemcilere göre, bu durumda ise 31 Temmuz’da kesinleşeceği belirtilen Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi kararı bölgenin kaderini belirleyecek. Türkiye’nin ABDNATO yaptırımlarını göze almayıp S- 400’lerden vazgeçmesi durumunda Rusya ile sıkıntılı bir süreç başlaması tahmin ediliyor. Ufukta görünen en güçlü senaryonun bu olduğu ve Türkiye’nin şu anda nasıl daha az hasarla Rusya’nın öfkesine uğramadan sıyrılacağını hesaplamaya çalıştığı ifade ediliyor.
Pazarlık seçeneği
Türkiye’nin S-400’leri alması durumunda ise ABD-NATO’nun İdlib konusunda Türkiye’ye verdiği desteği çekmesi ve Türkiye’nin de Astana görüşmeleri gereği Rusya’ya boyun eğmesi senaryosunun devreye gireceği yorumu yapılıyor. Bu durumda ise Türkiye’nin İdlib’in satılması karşılığında özellikle Til Rifat başta olmak üzere Şehba bölgesinin işgalini Rusya ile pazarlık edeceği belirtiyor. Rusya, mayıs ayı sonunda Türkiye’nin ABD-NATO’dan gelen İdlib açıklamaları sonrası İdlib’deki silahlı gruplara verdiği desteğe misilleme olarak Til Rifat’ta 3 askeri nokta kurarak yanıt vermişti.
Yeni silah ve militanlar
El Nusra ve Türkiye destekli grupların son saldırılarında kullanılan silahlar dikkat çekerken, Rusya’ya ait iki SU22 ve SU25 savaş uçağı da darbelendi. Son saldırılarda çok sayıda omuzdan fırlatmalı füzenin kullanılarak uçakların darbelenmesi ve kullanılan diğer ağır silahlar söz konusu grupların büyük mühimmat desteği aldığına işaret ediyor. Öte yandan son saldırılarda yer alan kimi militanların, öldürülen askerlerin kafalarını kesmeleri ve kollarındaki bandanalarda IŞİD bayrağı olması dikkat çekiyor.
