Suriye’de 8 yıldır devam eden iç savaşın adeta düğümü haline gelen İdlib’den büyük kaçış başladı. Türkiye’nin garantör olma iddiasıyla 12 adet askeri gözlem noktası kurduğu ve ÖSO gruplarına destek verdiği İdlib’den yine TSK’nin kontrolündeki Cerablus’a kadarki bölgede çatışmalar şiddetlendi. Rusya’nın desteğini arkasına alan Suriye ordusu ilerlerken, aynı zamanda “çatışmasızlık bölgesi” olarak ilan edilen TSK’nin gözlem noktalarının bulunduğu yerleri de bombalıyor. Heyet Tahrir Şam (El Nusra) örgütüne bağlı kimi gruplar ise Rusya ve Türkiye’nin bölgede ortak yaptığı devriyeleri engellemek için geçiş yollarını kapattı. Rusya’nın da kimi yerlerde Türkiye destekli grupları vurduğu bilgileri paylaşılıyor.
Son günlerde Rusya ve rejimin İdlib’in güneyinde bulunan ve HTŞ’nin kontrol ettiği yaklaşık 50 köy ve kasabayı vurduğu kaydedildi. Rusya’nın bu hamle ile son günlerde ABD ile uzlaşma sinyalleri veren Türkiye’ye alttan alta mesaj verdiği yorumları yapılıyor. Çatışmaların şiddetlendiği köylerdeki siviller ise daha güvenli yerlere gitmek için evlerini boşaltıyor. Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Hatay’ın güneydoğusundaki İdlib ve komşu Hama vilayetlerinde Suriye ordusuna bağlı helikopterlerin milislerin kontrolündeki bölgelere cuma günü en az 68 varil bombası attığını duyurdu. Gözlemevi verilerine göre dört gündür süren operasyonlarda 26’sı sivil, 38 kişi hayatını kaybetti.
BM’den açıklama
İdlib’de çatışmaların şiddetlenmesi BM’yi de alarma geçirdi. BM’den yapılan açıklamada İdlib ve Hama arasında kalan bölgede 3 milyon insanın yaşadığına dikkat çekilerek şiddetteki tırmanışın bölge içinde kitlesel göçe neden olduğu kaydedildi. Hama’nın kuzeyi ve İdlib’in güneyinden kaçanların sayısında büyük artış kaydedildiğini bildiren BM sözcüsü Stephane Dujarric, eylülden bu yana bölgeden kaçanların sayısını 323 bin olarak açıkladı.
Mutabakat tehlikede
Rusya destekli rejim operasyonları, geçen yıl eylül ayında Türkiye ve Rusya arasında varılan mutabakatla bölgede ilan edilen çatışmasızlık sürecini de tehlikeye soktu. İdlib’den topraklarına göçmen akınını engellemek isteyen Türkiye, mutabakat yoluyla Esad rejiminin bölgeye operasyon düzenlemesinin önüne geçmişti. Çatışmasızlık bölgeleri oluşturulması, bu bölgelerin militanlar ile ağır silahlardan arındırılmasını öngören mutabakat büyük ölçüde hayata geçirilememiş, Türkiye taahhütlerini yerine getirmemişti.
İDLİB