Ankara’ya 1970’li yılların ortalarında geldim. Önce Tıbbiye, sonra da Mülkiye’de okudum. Bu arada, harçlığımı da Ser Yayınevi’nde çevirmen ve editör olarak çalışırken kazandım. İzmir’den birlikte geldiğimiz bir grup okul arkadaşımızla Ser Yayınevi ve onun dağıtım şirketi ile matbaasında çalışmamız bizi bir kitap okyanusunun ortasına atmıştı. Zaten bu nedenle, ne maaşımızı ne de mesaimizi sorguladık. Aslında yayınevinde yıllarca ‘kitap tokluğuna’ çalıştık.
İşte böylesi bir ortamda sadece Rus, Fransız, İngiliz klasikleriyle değil, Amerikan klasikleriyle de tanışmış olduk. Jack London ve John Steinbeck bizi bizden alırken; Howard Fast’i de keşfettik. O günlerden bugüne, yani neredeyse yarım asırdır, bir mesleğim ya da yaşam biçimim haline gelen basın mensupluğunu seçmemde Jack London’ın “Martin Eden” romanı kadar, -belki de daha fazla- Howard Fast’in “Özgürlük Savaşçısı Yurttaş Tom Paine” romanı etkili olmuştur. Daha sonraki yıllarda, Howard Fast’in Türkçe’de yayınlanan tüm romanlarını okumaya çalıştım. Size de tavsiye ederim!
Bizim sol kuşaktan onu tanımayan herhalde yoktur ama özellikle bugünlerin gençlerine onu biraz anlatmakta yarar var: New York’ta 1914 yılında doğan Howard Melvin Fast, II. Dünya Savaşı’nda savaş muhabirliği yaptı. İlk romanı “Two Valleys”i daha 18 yaşındayken yayınlandı. Bunu 50’yi aşkın roman ve sayısız araştırma izledi.
Bütün dünyayla birlikte Türkiye’de yazarın en bilinen eserlerinden Freedom Road (Özgürlük Yolu) Amerikan İç Savaşı’ndan sonra Güney eyaletlerinde gerçekleştirilen Yeniden Yapılanma döneminde siyahlara karşı yapılan ayrımcılığı ve vahşeti konu alır. Eserin daha sonra aynı adlı, Muhammed Ali’nin başrolünü oynadığı, filmi de çekilmişti.
2. Dünya Savaşı’nın ardından ABD ile Sovyetler Birliği arasında Soğuk Savaş başlayınca ABD Komünist Partisi ile olan ilişkileri nedeniyle bir dizi Hollywood ünlüsü ile birlikte hapis yatan Fast, bu sırada “Spartacus” adlı romanını kaleme aldı. O günlerde ABD’nin en çok satan ve en iyi bilinen yazarlarından biri olmasına karşın, Joseph McCarthy döneminin korkulu atmosferden dolayı, hiçbir yayıncı bu kitabı yayınlamayı kabul etmedi, daha önce yayınlanmış kitapları da kütüphanelerden kaldırıldı.
Sonunda kendi olanaklarıyla bir yayınevi kuran Fast, kitabını kendisi bastırdı ve tarihte bir yazarın kendisinin bastırdığı tek bestseller olma unvanını kazandı. Spartaküs romanı daha sonra sinemaya uyarlandı ve 1960’ta Stanley Kubrick’in yönettiği, Kirk Douglas’ın başrolü oynadığı Spartaküs filmi çekildi.
İspanyol ressam Pablo Picasso ve Şilili şair Pablo Neruda dahil, uluslararası sanat ve edebiyat dünyasında ün yapmış solcu simalarla yakın arkadaşlığı bulunan Howard Fast, 1950’de dünya çapında yükselen dayanışma kampanyasının da etkisiyle hapisten tahliye olan Nâzım Hikmet için de bir şiir yazmıştı.
Stalin Barış Ödülü’nü 1952 yılında alan Howard Fast, Stalin’in ölümünden sonra başa geçen Nikita Kruşçev’in 1956 Şubat ayında yapılan Sovyetler Birliği Komünist Partisi 20. Kongresi’nin kapalı oturumunda okuduğu ünlü “Kişi kültü” raporunda Stalin döneminde yaşanan ölümcül haksızlıkların sayısız örneklerle açıklanması ve bunun ardından 1956 Macaristan ayaklanmasının Sovyet askeri müdahalesi ile bastırılması üzerine ABD Komünist Partisi’nden istifa etti.
Howard Fast’ın “Özgürlük Savaşçısı Yurttaş Tom Paine” romanı 1943 yılında, “Özgürlük Yolu” romanı 1944 yılında, “Fırtınadan Sonra” romanı 1946 yılında, “Spartaküs” romanı 1951 yılında, “Sacco ile Vanzetti” romanı 1953 yılında yayınlandı. Yazarın son olarak yazdığı, altı ciltten oluşan “saga” niteliğindeki “Göçmenler” eseri yüzyıl başından 1980’lere değin uzanan bir aile öyküsüdür. Eser, ABD’de aylarca New York Times Bestseller listesinin en üst sıralarında kaldı.
ABD’nin Connecticut eyaletinde 2003 yılında ölen Howard Fast, ilk olarak 1949’da My Glorious Brothers adlı eseri ile Yahudi Kitap Konseyi tarafından verilen Ulusal Yahudi Kurgu Kitap Ödülü’nü kazandı. 1953 yılında ise, Sovyetler Birliği’nden Stalin Barış Ödülü’nü aldı.
E. V. Cunningham takma adıyla yazmış olduğu “Millie” eserinden dolayı kendisine 1973 yılında Grand Prix de Littérature Policière ödülü verildi. Bunun ardından, 1975’te Benjamin Franklin’in yaşam öyküsünü konu alan mini TV dizisi Howard Fast’a Drama Dizilerinde En İyi Yazarlık Emmy Ödülü’nü kazandırdı.
