Şırnak’ta Tabur komutanının ‘Görmeç Taburu burada olduğu sürece yangın devam edecek’ dediği bölgede son 5 ayda meydana gelen 45 yangında, binlerce ağaçla birlikte köylülerin geçim kaynakları zarar gördü
Şırnak Valiliği, 10 Mart 2020’den itibaren il sınırları içerisindeki Cudi Dağı, Bestler Dereler, Gabar Dağı, Kurt Dağı, Kureşin bölgesi, Karaçalı bölgesi, Kel Mehmet Dağı, Serin bölgesi, 2088 Rakım Tepe, Küçük Su bölgesi, Faraşin Yaylası bölgesi, Altın Dağ, İncebel Dağı, Oymakaya bölgesi, Tanin bölgesi, Nuh Peygamber Ziyaret Tepe, Derşew köyü, Basret, Meydin, Qerneh Deşta Lala, Spivyan bölgelerinin de aralarında bulunduğu alanları “özel güvenlik bölgesi” ilan ederek giriş ve çıkışlara yasakladı.
Yasak kararı alınmasıyla birlikte sık sık askeri operasyonların yapıldığı bu bölgelerde Haziran ayından bu yana 45 orman yangını yaşandı. Öyle ki bu yangınlardan daha biri söndürülmeden başka bir noktada diğeri başladı.
Resmi kurumlarca hiçbir müdahalede bulunulmayıp, yine yurttaşların güvenlik gerekçesiyle engellendiği bu yangınlar sonucu yüz binlerce ağaç küle döndü. Bu yangınlarda yurttaşlara ait bağ ve bahçeler ile birlikte hayvanlarını otlattıkları alanları da alevler sardı.
Son olarak Şırnak kent merkezi ve Cizre ilçesi arasında bulunan Gabar Dağı’nda çıkan orman yangını, söndürme çalışması yürütülmemesi nedeniyle kente bağlı Zivingu (Köprüçe), Memira (Cevizli), Deriyê Gabar, Bêsûke (Koçağılı) Deşta Dêrşew, Qernê, Bîrava ve Memîrûka köylerine kadar yayıldı. Yine merkeze bağlı Gundikêmele (Balveren) Beldesi, Cifanê ( Cevizdüzü) ve Gundikeremo (Anılmış) köyleri kırsalında yer alan ormanlık alanlar onlarca kez yakıldı
Bu yerleşim yerlerinden biri olan Bêsûkê köyü sakinleri, ektikleri bağ ve bahçelerini kendi çabaları ile alevlerden zorlukla korumayı başardı.
‘Her yere top atışı yapılıyor’
Köyün kırsalında devam eden yangına da müdahale etmek isteyen köylüler Gabar Dağı eteklerinde bulunan Görmeç Jandarma Taburu Komutanı engeli ile karşılaştı. Köylülerin anlatımlarına göre Tabur Komutanı, “Görmeç Taburu burada olduğu sürece yangın devam edecek. Çünkü her yere top atışı yapılıyor” diyerek, yangının söndürülmesine izin vermedi.
Müdahale edilmiyor
Cudi Dağı kırsalında da aylardır devam eden yangının söndürülmesi için karakol, itfaiye ve belediyeyi arayan çevredeki köy sakinleri, “Bizi meşgul etmeyin” cevabıyla karşılaştı. Müdahale edilmediği gibi yangını söndürmelerine de izin verilmemesi nedeniyle arıcılık, kezwan (menengiç) ve hayvancılıkla uğraşan yurttaşların geçim kaynakları zarar gördü.
‘Kışın hazırlayabileceğimiz ot bırakmadılar’
Aylardır çevresinde yangınların çıktığı Şırnak’a bağlı Cifanê (Cevizdüzü) köyü sakinlerinden Fatma Tunç, yangınlardan kaynaklı bütün geçim kaynaklarının yok olduğunu ifade etti. Tunç, “Köyümüzde çıkan her yangında müdahale edilmesi için itfaiye, belediye ve karakolu aradık. Ama ‘Bizi meşgul etmeyin’ diyerek her seferinde telefonları yüzümüze kapattılar. Bize ‘Siz gidip söndürmek istiyorsanız buyur gidin. Ama başınıza bir şey gelirse de biz sorumlu değiliz’ dediler. Mecburiyetten biz kendimiz gidip söndürmeye çalıştık. Bizim geçim kaynağımız, cevizdi, bıttımdı, hayvancılıktı ama bunları hiçbiri bırakılmadı. Bütün kaynaklarımızı yangınlarla yok ettiler. Hayvanlarımız için kışın hazırlayabileceğimiz ot bırakmadılar” dedi.
Bölgede son 5 aydır çıkan yangınlarla ilgili bilgi almak için aranan Şırnak Orman Müdürlüğü yetkilileri de, “Telefondan herhangi bir bilgi alamazsınız” diyerek, bu talebi reddetti.
Bölgede çıkan orman yangınları şu şekilde:
* 1 Haziran’da Güçlükonak’ta bulunan Akdizgin Karakolu’ndan açılan ateş sonrası Gabar Dağı’ndan yangın çıktı.
* 15 Haziran’da Şırnak’ın İdil ilçesi ile Mardin’in Midyat ilçesinin kesiştiği Mağara (Kîwex) köyü yakınındaki Bagok Dağı’nda orman yangını çıktı.
* 16 Haziran da Cudi Dağı’nın Silopi ilçesinde bulunan Yolağzı (Dader) ile Kösreli (Hesena) köyleri çevresinde orman yangını çıktı. Aynı gün ilçeye bağlı Görümlü (Bêspin) beldesinde de yangın çıktı.
* 24 Haziran’da askeri operasyon başlatılan Cudi Dağı’nın Silopi tarafında kalan Derîye Cebrail alanında orman yangını çıktı.
* 26 Haziran’da Cudi Dağı eteklerindeki Karaca (Sorbitnê) köyünde çevresinde yangın çıktı.
* 20 Temmuz’da Şırnak’a bağlı Balveren Beldesi’nin karşısında bulunan Cudi Dağı bölgesindeki ormanlık alanda yangın çıktı.
* 20 Temmuz’da binlerce askerin katılımıyla askeri operasyon başlatılan Cudi Dağı’ndandaki Üçkiraz (Nevava) ve Cevizdüzü (Cifane) köyleri kırsalında yangın çıktı.
* 25 Temmuz’da Cudi Dağı’na yapılan top atışları sonrası Xinis köyü kırsalında orman yangını çıktı.
* 25 Temmuz’da Silopi ilçesinden yapılan top atışları sonrası Cudi Dağı’nda yangın çıktı.
* 10 Ağustos’ta Cudi Dağı’nda bulunan Milka Tikerê Tepesi’nde yangın çıktı.
* 14 Ağustos Cudi Dağı’nın Şax û Hebler köylerinin kırsalında orman yangını çıktı.
* 20 Ağustos’ta Cudi Dağı’nın Benavya bölgesinde orman yangını çıktı.
* 21 Ağustos’ta Anılmış köyü kırsalında yangın başladı.
* 28 Ağustos’ta Uludere’nin Şenoba Beldesi’nde bulunan Meşe Dağı’nda yangın çıktı.
* 7 Eylül’de Balveren beldesine bağlı Benavya mezrasında yangın çıktı.
* 7 Eylül’de Qursekêça bölgesindeki askeri kalekoldan atılan izli mermi sonrası Newa Qêra bölgesinde orman yangını yaşandı.
* 10 Eylül’de Cudi Dağı’nın Gundikê Spîndarûk (Kavalı), Gilondur (Kemerli) ve Görümlü (Bespin) beldesi olmak üzere üç farklı noktasında orman yangınları çıktı.
* Besta Bölgesi’nde aylardır süren orman yangınlarında Girê Deyîncê, Şerevan, Girêhelêziyê, Pişta Reşa, Girê Gimê, Tilmê Girduşê, Girê Mêrgumar, Sêro, Rîsor, Lama Kitkê, Girê Kenîferşkê, Girê Zîyaret, Tehtê Gozkê, Dimdimo, Mexelê Yasîn, Zilê Hûr, Kela Sor, Girê Givara alanlarının tamamında bulunan binlerce ağaç kül oldu.
* 15 Ekim’de Cudi Dağı bölgesinde askeri üst bölgelerinden açılan ateş sonrası Geliyê Hirçan, Geliyê Zingilî ve Cifane köyünde orman yangını çıktı
*16 Ekim’de Güçlükonak ilçesine bağlı Akdizgin (Zêwê) köyü kırsalındaki Gabar Dağı eteklerinde orman yangını çıktı.
MA / Zeynep Durgut
