Abdullah Aysu
Canlıların yaşayabilmesi için gıda zorunlu. Bu nedenle yeterli olması gerekir. Gıdanın yeterli olması haline “gıda güvencesi” denir. Canlıların yaşayabilmesi için gıda güvencesi tek başına yeterli olmaz. Gıdanın sağlıklı da olması lazım. Buna da, “gıda güvenliği” denmektedir. Ancak ‘gıda güvencesi’ ile ‘gıda güvenliği’nin gerçekleşmesinin “gıda egemenliği”ne bağlı olduğunu kabul etmek durumundayız.
Neden?
Nedenini anlamak için öncelikle gıda egemenliğinin tarifini yapmamız gerekir. Gıda egemenliği; ne üreteceğine, ne kadar üreteceğine, nasıl üreteceğine, niçin üreteceğine ve kimin için üreteceğine karar verme hakkıdır.
Eğer, ne üretileceğine, ne kadar üretileceğine, kimin için üretileceğine üretici ve tüketici karar veremiyor ve kararlar merkezi devlet politikası haline gelmiyor, bütün bunları belirleyen küresel tarım ve gıda tekelleri ise, gıda güvencesinden söz etmek mümkün olmaz.
Yine
Gıdanın nasıl üretileceğine üreticiler ile tüketiciler birlikte karar veremiyor, küresel tarım ve gıda şirketleri belirliyor ise, üretilen gıda hiçbir zaman sağlıklı olmaz. Gıda güvencesi ve güvenliği elbette önemlidir, fakat her ikisinin gerçekleşebilmesi için “Gıda Egemenliği” şarttır.
25. yıl
Gıda Egemenliği; çiftçilerin küresel örgütü La Via Campesina (Çiftçi Yolu) tarafından 25 yıl önce gıda güvencesini ve güvenliğini de kapsayacak biçimde daha geniş bir şemsiye kavram olarak kullanılmıştır. Dünya genelinde 500 civarında sivil toplum örgütünün katılımı ile 2007 yılında Mali’de Nyeleni Deklarasyonu hazırlanmıştır. Hazırlanan bu deklarasyon ile “Gıda Egemenliği” uluslararası bir kavram olarak kabul görmüş ve kullanılagelmektedir.
Ve
Gıda Egemenliği, şirketlerin gıda alanında giderek artan kontrolü karşısında küçük çiftçinin bağımsızlığını ve öz-yönetimini savunmaktadır. Bu elbette çok değerlidir. Aynı zamanda Gıda Egemenliği hareketi bugün; agro ekolojinin, kooperatiflerin, toprak koruma yöntemlerinin yanı sıra küçük çiftçilerin, kooperatiflerin, işçilerin, göçmenlerin ve kadınların hak mücadelesini desteklemektedir. Başka bir deyişle sistemin dezavantajlı ve kırılgan kesimler lehine değişmesi için değerlendirilen önemli bir maniveladır Gıda Egemenliği!
25. yıl kutlamaları
Gıda Egemenliği kavramının kullanılmasının bu yıl 25’inci yılı. La Via Campesina Gıda Egemenliği’nin 25. yılını dünya genelinde çeşitli etkinlikler ile kutluyor. Önümüzdeki pazar günü İstanbul Kadıköy Salıpazarı’nda da Gıda Egemenliği’nin 25. yılını “Üretici ve Kooperatifler Pazarı” Komisyonu da çeşitli etkinlikler ile kutlayacak. Etkinlik halka açık, buyrun güç alın, güç katın.
