Dolar kuru için seçimler öncesi ‘Seçimlerden sonra düşecek’ diyen, seçimler sonrası durum değişmeyince ‘Düştüğünü kısa zamanda göreceğiz’ ifadelerini kullanan Cumhurbaşkanı Erdoğan, kurdaki artış engellenemeyince dün ise ‘Bu da geçer yahu…’ diye konuştu
ABD ile yaşanan Brunson krizi ile birlikte daha da derinleşen ekonomik krizin ateşi, hükümetin tüm ‘önlem’ ve ‘tedbirlerine’ rağmen dinmiyor. Dolar/TL kuru 9 günlük bayram tatilinin ardından piyasaların açılmasıyla birlikte yeniden hareketlenmeye başladı. Hafta başında 6.40 seviyesinin üzerinde dengelenen dolar/TL, önceki gün 6.70’in üzerine çıktı. Dolar/TL kuru ise 6.60 seviyelerinde seyretti. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gündeminde de ekonomide yaşananlar vardı. Balıkesir’de düzenlenen Astsubay Mezuniyet Töreni’nde konuştu. 24 Haziran seçimleri öncesi dolar kuru ve faiz oranları için “Seçimlerden sonra düşecek” diyen, seçimin ardından Temmuz ayının ikinci haftasında ise “Doların düştüğünü kısa zamanda göreceğiz” ifadelerini kullanan Erdoğan, dün yaptığı konuşmada dolar kurunun düşeceğine dair vaatte bulunmak yerine, “Bu da geçer yahu…” dedi. Erdoğan şunları söyledi: “Döviz kurundaki istikrarsızlık ülkemize yönelik bir operasyondur. Terör örgütleri içimizdeki ihanet çeteleri aracılığı ile yapamadıkları döviz kurunu döviz kurşunu haline getirdikleri ekonomi silahıyla yapmaya çalışıyorlar. Türkiye bu saldırının da üstesinden gelecektir. ‘Döviz kuru ne olacak’ diye soranlar varsa onlara verecek cevabımız şudur: Bu da geçer yahu… Ekonomi yönetimimiz gerekli tedbirleri alıyor.” Erdoğan, ABD ile yaşanan krize ilişkin ise, “ABD’nin sadece Suriye konusunda bize verip yerine getirmediği sözleri burada saymaya kalksam kimsenin yüzümüze bakacak hali kalmaz. İzmir’de tamamen hukuk içinde yürüyen bir davayı bahane ederek Tükiye’yi çökertme gayretine girilmesini hiçbir mantıkla izah etmek mümkün değildir” ifadelerini kullandı.
MB’den yeni ‘hamle’
Merkez Bankası tarafından, banka bünyesinde gerçekleştirilen TL uzlaşmalı vadeli döviz satım ihalelerinin yanı sıra Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) da işlem gerçekleştirilebileceğini bildirdi. Banka’dan yapılan duyuruda “Döviz piyasalarının etkin işleyişine katkı sağlamak amacıyla, bankamız bünyesinde gerçekleştirilen Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım ihalelerinin yanında, Borsa İstanbul AŞ (BİST) nezdinde faaliyet gösteren VİOP’ta da işlem gerçekleştirilebilecektir” ifadesine yer verildi.
AVM’de kiralar ödenemiyor
İstanbul Şişli’deki Cevahir Alışveriş Merkezi’nde (AVM) mağaza sahipleri dövizdeki artış nedeniyle kiralarını ödeyemez hale geldi. İşletmecilerin bu durumu AVM yönetimine bildirmesi üzerine yönetim işyeri sahiplerine yüzde 20’lik ve 4 aylık güncel kur üzerinden indirim önerdi. İşyeri sahipleri ise bu önerinin sorunlarına çözüm olmadığını söyledi. İşyeri sahipleri, kurların makul ve her iki tarafı da mağdur etmeyecek bir seviyeye çekilmesini ve uzun vadeye sabitlenmesini istedi.
Bakliyata bir ayda yüzde 15 zam
Piyasadaki hemen hemen her kaleme zam gelirken, zam furyasına bakliyat ürünleri de katıldı. Ürünlerde geçen aya oranla fiyatlarda yüzde 10-15 bandında artış görülüyor. Kur kaygısı satışları azaltırken, banka faizlerinin yükselmesinin ardından vadeli alımlara da aylık yüzde 2-3 seviyesinde faiz uygulanıyor. Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis, banka faizlerinin yukarı çıkmasının ardından peşin ve vadeli alımlar arasında makasın giderek açıldığını söylüyor. Dünya gazetesinden İmam Güneş’e konuşan Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis, ithal ürün ile yerli ürün fiyatları arasında korelasyon olduğunu söylüyor: “Döviz cinsinden ithal ettiğiniz ürünü, bugünün kurunda TL olarak satıyorsunuz. Tabii ki fiyat artışı olur. Bu durumdan kaynaklı yerli üretici de zam yapıyor. İthal ürün ile yerli ürün arasında korelasyon var. Ürün fiyatlarında 1-2 ay önceye göre ciddi bir fark var. Tedarikçiler, fiyat garantisi veremiyorlar, bu da bizleri zor durumda bırakıyor.” Öte yandan Özsarı Gıda Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Özsarı, elektrik, akaryakıt ve doğalgaz zamları nedeniyle yerli ürünlerin fiyatlarında yüzde 10’luk bir zam olduğunu kaydetti.
Zeytinburnu’nda TL ile satış durdu
Döviz kurundaki dalgalanmalardan kaynaklı birçok işletme zarara uğradı. Zeytinburnu toptan satış bölgesinde bulunan fabrika satış mağazaları doların yükselmesiyle uğradıkları zararın önüne geçmek için TL ile olan satışlarını durdurdu. Zeytinburnu hazır mamul satış bölgesinde toptan çocuk kıyafetleri üretimi ve satışı yapan İlyas Güden, doların yükselmesiyle beraber satışların yüzde 50 düştüğünü söyledi. Kumaş üretimi ve satışı yapan Ali Dilek ise girdilerin dolar üzerinden satışın ise TL üzerinden olduğu, kurdaki artış nedeniyle de alacaklarının eridiğini söyledi. Dilek, “Yaşayacağımız zararın önüne geçmek için TL satışlarımızı durdurduk. Bütün satışlarımızı dolar üzerinden yapıyoruz” dedi.
Döviz hesabına vergi yükseltildi
Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle, banka hesaplarına müdahale geldi. Kararnameyle, 1 yıldan uzun vadeli Türk Lirası mevduatları vergi oranı sıfırlandı. Bankalardaki döviz mevduat hesaplarında alınan vergi oranında ise artışa gidildi. Buna göre oranlar 6 ay vadeli döviz hesaplarında yüzde 18’den yüzde 20’ye, 1 yıl vadeli döviz hesaplarına ise yüzde 15’den 16’ya çıkarıldı. Vadeli mevduat hesaplarından alınan vergide 3 ay sonra yeniden eski oranlar uygulanacak. Düzenlemeden önce döviz tevdiat hesaplarına ödenen faizlerde oran vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar vadeli hesaplarda yüzde 18, 1 yıla kadar vadeli hesaplarda yüzde 15, 1 yıldan uzun vadeli hesaplarda yüzde 13’tü.
Albayrak ‘iyi’ biliyormuş
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak İle Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, İstanbul’da yapılan “Birlikte Kazanacağız: KOBİ Destek Kredisi Tanıtımı”na katıldı. Temmuz’da başlayan ve Ağustos’ta zirveye çıkan ekonomik sıkıntı karşısında “Sonunda kazanacağız” dediklerini belirten Albayrak, “Türkiye, milletimizin destek vermesiyle dünyaya çok güçlü birliktelik fotoğrafı sunuyor. Bizler, atmamız gereken adımları çok ama çok iyi biliyoruz. Ekonomide büyük bir değişim süreci başlattık” dedi. Albayrak, Türkiye’deki bankaların art niyetle hedef alındığını ileri sürdü.
EKONOMİ SERVİSİ
