TL karşısında 21 Mart’ta 5.40’tan 5.84’e yükselen dolar, Merkez Bankası’nın (MB) swap faiz oranlarını artırması, repo ihalesine girmemesi sonrası eski konumuna geri döndü. Ardından Londra’daki swap piyasasında Türk Lirası’nın gecelik faizi yüzde 500’ü aştı. Geçen hafta yüzde 22 seviyesinde seyreden bu oran son iki gün içinde 10 kattan fazla artarak, 2001’deki ekonomik krizden beri en yüksek seviyesine geldi. Nisan 2001’de aynı oran yüzde 71’di.
Karşılıklı hamleler…
Reuters haber ajansı, yabancı bankaların Türk Lirası elde etmek için kullandığı Londra swap piyasasında Türk bankaların yasal dayanaklarının da oldukça altında TL sağlamak istemesi neticesi bu gelişmenin yaşandığını aktardı. Garanti Yatırım Araştırma ve Yatırım Danışmanlığı Koordinatörü Tufan Cömert, Twitter’dan yaptığı değerlendirmede, TL’deki değer kaybının peşine takılan çok sayıda yatırımcı olduğunu, Ağustos 2018’de olduğu gibi kurun yukarı gideceğini bekleyen yabancıların swap işlemleri aracılığıyla döviz satın aldığını aktardı. MB’nin attığı adımlarla kurdaki hareketin kontrol altına alınması ise doların yükseleceğine ve TL’nin düşeceğine yönelik adım atan yabancıların bu pozisyonlarını kapaması için TL satın almasını gerektirdi. Cömert’e göre, MB’nin attığı adımlarla fonlama maliyetini yüzde 24’ten yüzde 25.5’e çıkarmasıyla TL’yi “açığa satmanın maliyetini artırması” ve TL likiditesinin azalması, Londra’da swap piyasasında gecelik TL faizlerinin yukarı fırlamasına neden oldu.
Kurdaki düşüş…
Reuters haber ajansına göre MB, pazartesi ve salı günü bir hafta vadede repo fonlaması yapmayarak örtülü faiz artırımına gitti. Aynı zamanda döviz karşılığı TL swap piyasasında vadesi gelmemiş toplam swap satışı sınırı yüzde 10’dan yüzde 20’ye çıkarıldı. MB bir diğer adımla ise iki gündür TL karşılığı döviz depo piyasasında ihale açmıyor. Bankacılara göre, repo ihalesi açılmaması ile ortalama fonlama maliyeti yüzde 24’ten yüzde 25.50’ye çıktı. Dolar/TL kuru, TCMB’nin attığı bu adımlar ve yurt dışında TL swap faizinin artması nedeniyle salı günü, günlük yüzde 2.5’in üzerinde düşerek 5.40 seviyesine kadar indi.
Bankalara talimat geldi
Financial Times’a konuşan Londra merkezli bir Türk analist de isminin kullanılmaması kaydıyla konuştu. Türk bankalarının kendisine “Yabancı bankalara tek bir kuruş bile TL borç vermemeleri yönünde emir geldiğini” söylediğini iletmişti. Bloomberg’ün haberinde de BDDK’nin swap ve benzeri işlemleri bankaların öz kaynakların yüzde 25 ile sınırlandıran kararı hatırlatılarak, “Bazı Türk bankaları izin verilen maksimum likiditeyi önermekten bile çekiniyor” denmişti.
Merkez’e siyasi baskı iddiası
ABD’li Columbia Management yatırım danışmanlığı analisti Ed Al-Hussainy, Bloomberg’e şunları söyedi: “Sonunda finansal istikrar gelecekse birkaç gün yabancı yatırımcıyı üzmeye değer. Ancak ekonominin dengeye kavuşması için gerçek yüksek faizlere ihtiyacı var ancak MB faizleri daha çok artırmaması için siyasi baskı altında”
Gerçek bu değil…
Reuters’a konuşan bir bankacı, “Yurt dışındaki uzun pozisyonları çözmek adına TL kısıldığından Londra’da gecelik swap faizleri çok sert yükseldi. Yabancı yatırımcının elindeki TL çok azaldı ve TL ihtiyacı olan bu kadar yüksek faizleri göze alıyor.
3 bankaya baskı iddiası
Hürriyet ve CNN Türk’ün internet sitelerinde salı günü yer alan bir haberde ise ismini vermeksizin konuşan bir bankacı, cuma günü dolar/TL kurunun yüzde 5’ten fazla yükselmesinin ardından Merkez Bankası ile BDDK’nın aldığı adımlarla birlikte TL cinsinden varlıkları ödemelerini karşılamayan bankaların önceki akşam itibariyle temerrüde düştüğünü belirtmişti. Kaynak, “Karşılaştıkları durum çok net. Türk Lirası’na karşı aldıkları bu pozisyonu 3. günde de sürdürebileceklerini düşünmüyorum. Zira Merkez Bankası ve BDDK’nın eli çok güçlü. Geçici hatta kalıcı olarak ödeme sistemlerinden çıkarılma ile karşı karşıya kalabilirler. Citibank, JP Morgan ve Deutsche Bank gibi uluslararası bankaların adı geçiyor” dedi.
EKONOMİ SERVİSİ
