Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, Türkiye’nin NATO’ya üyelik vetosunu kaldırmak için Kürtler üzerinden pazarlık yaptığı İsveç ve Finlandiya ile imzaladığı ‘üçlü muhtıra’nın NATO’yu bağlamadığına dikkat çekti
Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, Türkiye’nin NATO’ya üyeliğinin önündeki vetoyu kaldırmak işçin İsveç ve Finlandiya ile imzaladığı üçlü muhtıranın (Üçlü memorandum), NATO’nun diğer üyeleri için bağlayıcılığı bulunmadığını söyledi.
Fransa’da Senato’nun ardından Ulusal Meclis de İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik protokolünü içeren yasa tasarısını kabul etti. Böylelikle, Fransız Parlamentosu, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğini onayladı.
Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, Senatonun ardından Ulusal Meclis’te İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik protokolünü içeren yasa tasarısının kabulünden önce parlamentodaki görüşmeler sırasında konuşma yaptı.
Şark-ul Awsat’ın haberine göre Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, iki İskandinav ülkesinin Kuzey Atlantik askeri örgütü NATO’ya üyelik başvurusu sürecine işaret ederek NATO Madrid Zirvesi sırasında imzalanan “üçlü muhtıra” için “Şunu belirtmek istiyorum ki, memorandum Ankara’nın çekincelerini kaldırmaya faydalı olmakla birlikte hiçbir şekilde NATO’yu veya üyelerini bağlayacak bir taahhüt teşkil etmez” dedi.
Colonna, diğer Kürt grupları, PKK’den ayrı tuttuklarını, bunun kendileri için kilit bir ayrım olduğunu söyledi. Colonna, YPG için de Fransa’nın bölgeyi IŞİD’den kurtarmak için savaşan “Kürt savaşçıları unutmayacağını” kaydetti.
Bekir Bozdağ: İade taleplerine yanıt verilmedi
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyeliği kapsamında, Türkiye’nin bu ülkelerden iade talepleriyle ilgili henüz bir cevap gelmediğini söyledi.
Türkiye gazetesinden Akif Bülbül’e konuşan Bozdağ, şunları söyledi: “Toplam 33 teröristle ilgili daha önce Türkiye’nin talepleri vardı. Biz bu taleplerin bir kısmını yeniledik, yeni olanları da kendilerine ilettik ama şu ana kadar bize resmî kanaldan gelmiş herhangi bir cevap yok. Ama medyada ‘İsveç’te şöyle karar verildi, böyle kararlar çıktı’ diye haberler yer aldı ama bize yansıyan bir şey şu ana kadar yok. Dolayısıyla biz İsveç ve Finlandiya hükûmetlerini bu süreçte takip edeceğiz. Sözlerini tutarlarsa ne âlâ. İsveç ve Finlandiya, Almanya, Fransa hepsi PKK’nın da FETÖ’nin de kuluçka yuvası. Bir yandan her türlü faaliyetlerini polisin gözetim ve denetimi altında güvenlik bir şekilde yapmalarına izin veriyorlar. Diğer yandan terörist devşirmelerine, eğitimlerine göz yumuyorlar. Öte yandan da pek çok silah dâhil nice destekler oralarda buluyorlar. NATO üyeliği için İsveç ve Finlandiya hükûmeti verdiği sözleri yerine getirirse Türkiye sürecin tamamlanması için sözünde durarak gereken adımı atacak ama yerine getirmedikleri takdirde Türkiye bu konuda yine sözünü tutacak gereken adımı atmayacaktır.”
Amineh Kakabaveh, Ragıp Zarakolu
AKP-MHP yönetimi İsveç Parlamentosu’ndaki bağımsız milletvekili Amineh Kakabaveh, Yazar Ragıp Zarakolu gibi isimleri istiyordu. AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya girmesine, Kürtlere karşı silah kullanımı gerekçesiyle yapılan silah ambargolarına son verilmesi ve bu ülkelerdeki kimi isimlerin iadesi gibi bazı koşulları içeren mutabakatın imzalanmasının ardından yeşil ışık yakmıştı. Erdoğan daha sonra “İsveç 73 teröristin iadesi için söz verdi” demiş, Bozdağ da İsveç ve Finlandiya’dan 33 kişi için iade talep edeceğini söylemiş, İsveç’ten 21 kişi istendiğini aktarmıştı.
NATO Madrid Zirvesi
NATO’ya üyelik başvurusunda bulunan Finlandiya ve İsveç ile Türkiye arasında, İspanya’nın başkenti 28-30 Haziran 2022’de Madrid’de düzenlenen NATO Zirvesi’nde Türkiye’nin endişelerini gidermeye yönelik üçlü muhtıra (Memorandum) imzalanmıştı. Türkiye, İsveç ve Finlandiya temsilcileri memoranduma imza atmıştı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 4 Temmuz 2022’de yaptığı açıklamada şunları söylemişti: “Sonuçta ilk defa YPG/PYD, bir NATO belgesinde yer aldı. Bu, Genel Sekreter’in kolaylaştırıcılığında üçlü bir mutabakat olsa da (NATO’nun) zirve bildirisinde de memnuniyetle karşılanarak 18. maddede yer aldığı için bir referans belgesi haline geldi. İlk defa FETÖ ve YPG/PYD, NATO’nun literatürüne girmiş oldu.”
AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da Madrid’de NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi kapsamında düzenlenen “terörizm” konulu oturuma liderlere bir video göstermişti. Erdoğan 1 Temmuz’da şunları söylemişti: “Her ne kadar muhalefet gölgelemeye çalışsa da NATO Zirvesi, Türkiye için büyük bir diplomatik zafer olmuştur. Yaptığımız görüşmelerle PKK/PYD/YPG, FETÖ, tüm bu terör örgütleri NATO’nun artık yazılı kayıtlarına giriyor. Bu işin yazılı kayda girmesi ilk defa oluyor. Yani PKK Avrupa Birliğinin metinlerinde vardı ama YPG/PYD ve FETÖ yoktu. Peki sorun bakalım, bunları bu metinlere koydurana kadar nasıl bir mücadele verildi? Biz sinyali verdik, onlar da hemen yaptı gibi bir şey olmadı. Onlar, bu metinlere girmemesi için mücadele verirken, biz de ‘Bu metinlere girecek. Girmediği takdirde, kusura bakmayın. Bu bizim kırmızı çizgimizdir.’ dedik. Ekiplerimiz görüştüler, konuştular, en sonunda metinlere bunlar da girdi. İş o şekilde davet mektubu haline geldi.”
Üçlü muhtıra maddeleri
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ve İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde’nin imzaladığı üçlü muhtırada Türkiye’nin YPG için belgede olmasını istediği “terörist” ifadesi kullanılmadı. Üçlü muhtıranın maddeleri şöyleydi:
“1. Bugün, NATO Genel Sekreterinin kolaylaştırıcılığında bir araya gelen Türkiye, Finlandiya ve İsveç’in temsilcileri müteakip hususlarda mutabık kalmışlardır.
2. NATO, müşterek savunma ve güvenliğin bölünmezliği ilkeleriyle ortak değerlere dayalı bir İttifaktır. Türkiye, Finlandiya ve İsveç Washington Antlaşması’nda belirtilen ilkelere ve değerlere bağlılıklarını ifade ederler.
3. İttifakın en temel unsurlarından biri üye devletlerin milli güvenliğinin yanısıra uluslararası barış ve istikrara doğrudan tehdit teşkil eden terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle mücadelede tam dayanışma ve işbirliğidir.
4. Müstakbel NATO Müttefikleri olarak Finlandiya ve İsveç, milli güvenliğine yönelik tüm tehditlere karşı Türkiye’ye tam destek verirler. Bu çerçevede, Finlandiya ve İsveç, PYD/YPG ve Türkiye’de FETÖ olarak tanımlanan örgüte destek sağlamayacaklardır. Türkiye de milli güvenliklerine yönelik tüm tehditlere karşı Finlandiya ve İsveç’e tam destek verir. Finlandiya ve İsveç terörizmi tüm biçim ve tezahürleriyle en kuvvetli şekilde reddeder ve kınar. Finlandiya ve İsveç, tüm terör örgütlerinin Türkiye’ye karşı gerçekleştirdikleri saldırıları açık ve net biçimde kınar, Türkiye’yle ve mağdurların aileleriyle en derin dayanışma duygularını ifade eder.
5. Finlandiya ve İsveç, PKK’nın yasaklanmış bir terör örgütü olduğunu teyit eder. Finlandiya ve İsveç, PKK ve diğer tüm terörist örgütlerin, bunların uzantılarının faaliyetleri ile iltisaklı kuruluşlar ve paravan örgütler içerisinde yeralan veya bu terör örgütleriyle bağlantısı bulunan şahısların faaliyetlerini engelleyeceklerini taahhüt eder. Türkiye, Finlandiya ve İsveç bu terör örgütlerinin faaliyetlerini engellemek amacıyla aralarındaki işbirliğini artırmaya karar vermişlerdir. Finlandiya ve İsveç, bu terör örgütlerinin emellerini reddeder.
6. Buna ilaveten, Finlandiya 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe giren Ceza Yasası’nda yaptığı bir dizi değişiklikle cezalandırılabilir terör suçları kapsamına yeni faaliyetler eklemiştir. 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe giren bu son değişikliklerle terörist grupların faaliyetlerine katılım suçunun kapsamı genişletilmiştir. Aynı zamanda, kamusal alanda terörizmi tahrik eylemleri ayrı bir suç olarak cezalandırılmıştır. İsveç, yeni ve daha etkin bir Terör Suçları Kanunu’nun 1 Temmuz itibariyle yürürlüğe gireceğini ve hükümetin terörle mücadele mevzuatını daha da tahkim edeceğini teyit eder.
7. Türkiye, Finlandiya ve İsveç aralarında artık hiçbir milli silah ambargosu bulunmadığını teyit ederler. İsveç, NATO Müttefiklerine yönelik olarak silah ihracatına ilişkin milli mevzuatını tadil etmektedir. Gelecekte, Finlandiya ve İsveç’ten yapılacak savunma sanayii ihracatı Müttefik dayanışmasına ve Washington Anlaşması’nın 3. Maddesi’nin ruhuna ve lafzına uygun biçimde yürütülecektir.
8. Türkiye, Finlandiya ve İsveç bugünkü görüşmelerden sonra müteakip somut adımları atacaklarını taahhüt ederler:
• Terörizmle, örgütlü suçlar ve diğer ortak sınamalarla mücadelede mutabakat temelinde işbirliğini geliştirmek için kolluk kuvvetlerini ve istihbarat kuruluşlarını da içeren her düzeyde hükümetlerarası yapılandırılmış bir diyalog ve işbirliği mekanizması tesis edeceklerdir.
• Finlandiya ve İsveç, ilgili NATO belgelerinin ve politikalarının hükümleriyle uyumlu biçimde terörizmle mücadeleyi kararlılık ve azim içinde yürütecek ve yerel mevzuatlarını bu doğrultuda güçlendirmeye yönelik gerekli tüm adımları atacaklardır.
• Finlandiya ve İsveç, Avrupa İade Sözleşmesi’yle uyumlu biçimde, Türkiye tarafından sağlanan bilgi, delil ve istihbaratı dikkate alarak Türkiye’nin terör zanlılarına dair sınır dışı veya iade taleplerini ivedilikle ve bütün boyutlarıyla işleme koyacak ve Türkiye’yle iade ve güvenlik işbirliğini geliştirmek için gerekli ikili ahdî düzenlemeler yapacaklardır.
• Finlandiya ve İsveç, 5. paragrafta kayıt altına alındığı çerçevede, PKK terör örgütünün ve bütün uzantıları ile iltisaklı kuruluşlarının ve paravan örgütlerinin para toplama ve eleman devşirme faaliyetlerine yönelik soruşturma başlatacak ve bunları yasaklayacaklardır.
• Türkiye, Finlandiya ve İsveç dezenformasyonla mücadele edeceklerini taahhüt edecek ve yasalarının, Türkiye’ye yönelik şiddeti kışkırtan faaliyetler dahil olmak üzere, terör örgütlerinin propagandası amacıyla istismar edilmesini engelleyeceklerdir.
• Finlandiya ve İsveç, silah ihracatına dair mevzuatlarının Müttefiklere yönelik yeni taahhütleri mümkün kılmasını ve NATO’daki üyelik statüleriyle mütenasip olmasını temin edeceklerdir.
• Finlandiya ve İsveç, Türkiye’nin askeri mobilite konusundaki PESCO projesine katılımı dahil olmak üzere, Türkiye ve diğer AB üyesi olmayan Müttefiklerin Avrupa Birliği’nin Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası’nın mevcut ve müstakbel girişimlerine mümkün olan en geniş şekilde dahil edilmesine destek vereceklerdir.
9. Bu adımların hayata geçirilmesi için, Türkiye, Finlandiya ve İsveç Dışişleri, İçişleri ve Adalet Bakanlıkları, İstihbarat Servisleri ve Güvenlik Kurumlarından uzmanların katılımıyla bir Daimi Ortak Mekanizma tesis edeceklerdir. Daimi Ortak Mekanizma diğer ülkelerin katılımına açık olacaktır.
10. Türkiye, NATO’nun Açık Kapı politikasına uzun zamandır devam eden desteğini teyit eder ve Madrid Zirvesi’nde Finlandiya ve İsveç’in NATO üyesi olmak üzere davet edilmelerine desteğini ifade eder.”
