Fransa’da parlamento seçimlerinin ikinci tutu son buldu. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ittifaki Meclis’te çoğunluğu sağlayamadı
Fransa’da yaklaşık 48,7 milyon seçmen için Meclis’in yeni vekillerini belirlemek için sandıklar kuruldu. Halklar 19 haziran Pazar günü 577 sandalyeli Ulusal Mecliste görev yapacak milletvekillerini belirlemek için sandık başına gitti.
Türkiye’de sol ve sağ ittifaklarının da ilgiyle izlediği Fransa’da Ensemble ittifakının 417 milletvekili adayı, sol ittifaktan Jean-Luc Melenchon liderliğinde kurulan Nupes (eni Ekolojik ve Sosyal Halk Birliği) ittifakının 380 adayı, Ulusal Birlik’in 208 adayı ve Cumhuriyetçiler partisinin (LR) 71 adayı ikinci turunda yarıştı.,
Macron’un ittifakı meclisteki çoğunluğu kaybetti
Fransa’da genel seçimlerin ikinci tur oylaması saat 20.00 itibarıyla son buldu. Açıklanan ilk tahmini sonuçlara göre Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un kurduğu ittifak çoğunluğu sağlayamadı. Macron’un Ensemble ittifakı tahmini sonuçlara göre 224 sandalye ile çoğunluk için gerekli olan 289 sandalyenin çok gerisinde kaldı.
Yine tahmini sonuçlara göre Jean-Luc Melenchon’un solda kurduğu birliği Nupes mecliste 149 sandalye kazandı.
Faşist oluşumun sandalyeleri arttı
Faşist Marine Le Pen’in partisi Rassemblement National (Ulusal Birlik) ise 8 olan sandalyesini 89’a çıkardı. Faşist oluşum Fransa’da İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana faşistler mecliste bu denli yüksek sayıda bir grupla temsil edilmemişti. En son 1986 yılında 35 milletvekili çıkararak parlamentoda grup oluşturabilmişti.
Sağcı Cumhuriyetçiler 75 sandalye aldı.
Fransa’nın Karayipler’deki topraklarından Guadeloupe’dan seçime giren Deniz İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Justine Benin de sol rakibine karşı yarışı kaybetti.
Tahmini sonuçlara göre, ikinci tur oylamasına katılım oranı yüzde 46 oldu. Yani seçmenin yüzde 54’ü sandığa gitmedi.
Hükümetteki 15 bakandan 12’si de adaydı. Çevresel Dönüşüm, Sağlık ve Deniz bakanları seçilemedi. İktidar partisinin önde gelen isimlerinden, Ulusal Meclis Başkanı Richard Ferrand ve eski İçişleri Bakanı Christophe Castaner de seçilemeyen isimler arasında. Macron, seçimlde bakanlar seçilemezse bakanların istifasını isteyeceğini söylemişti.
Mélenchon’un değerlendirmesi
Mélenchon’un öncülük ettiği sol ittifak hükümet kurma çoğunluğunu yakalayamadı. Mélenchon herhangi bir sandalye için adaylığı olmaması nedeniyle parlamentoda yer almayacak. Mélenchon, seçim sonrası konuşmasında “Macron’un ahlaki başarısızlığına işaret ettiğini” söyledi ve iktidar partisini, Le Pen’in partisiyle kafa kafaya yarıştığı yerlerde sola destek vermeyi reddederek aşırı sağa hizmet etmekle suçladı. Mücadelesindeki rolünün değiştiğini kaydeden Mélenchon “Siz istediğiniz sürece, son nefesime kadar sizin önünüzde saf tutma sözüm hala geçerli ve öyle de kalacak.”
Sağcı parti Cumhuriyetçilerin sandalye sayıları beklendiği kadar düşmedi. Cumhuriyetçilerin Christian Jacob, seçim sonuçlarının Emmanuel Macron için “keskin bir mağlubiyet” olduğunu söyledi.
Basın nasıl gördü?
Fransa’da medya “”Macron’a tokat” gibi başlıklar kullandı.
Almanya resmi ajansı DW Türkçe internet sitesinde “Fransa Cumhurbaşkanı Macron genel seçimde tuş oldu” başlığını kullandı.
Euronews Türkçe’de “Fransa’da seçim sonuçları: Macron salt çoğunluğu kaybetti, Le Pen tarihi başarı elde etti” başlığı kullanıldı.
BBC Türkçe’de kullanılan başlık “Fransa seçimleri: Macron’un partisi parlamentoda çoğunluğu sağlayamadı” oldu.
BBC İngilizce’de “Emmanuel Macron, büyük ölçüde zayıflamış bir lider”, “Fransa seçimleri: Macron, Fransız oylarının parçalanmasıyla çoğunluğu kaybetti” başlığı kullanıldı.
Reuters seçim haberlerinde “Fransa’da Macron, iktidardaki çoğunluğu kurtarmanın yolunu arıyor”, “Aşırı sağ, seçim atılımından sonra Fransa’da şok dalgaları gönderdi”, “Emmanuel Macron taviz verme sanatını zor yoldan öğreniyor” başlıklarını kullandı.
CNN International da sitesinde “Macron’un ittifakı, Fransız parlamento seçimlerinde mutlak çoğunluğu kaybetti, ancak en büyük blok olmaya devam ediyor” başlığı kullandı.
İkinci tur nasıl yapılıyor?
Fransa’da genel seçimin ilk turunda bir adayın salt çoğunluğu sağlayamadığı sandalyeler için ikinci tur yapılıyor. İlk turda yüzde 12,5 ve üzeri oy alan adaylar, ikinci tura kalıyor. Bu turda en fazla oyu alan aday milletvekili seçiliyor.
1997 ve 12 Haziran seçimi
12 Haziran 2022 Pazar günü Meclis seçimi için ilk tur oylama yapılmıştı. İki turlu seçimde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron liderliğindeki Ensemble (Birlikte) İttifakı ile Jean-Luc Melenchon liderliğindeki sol ittifak Nupes başa baş sonuçlar almıştı. İlk turda Macron’un 14 bakanı seçilemeyerek ikinci tura kalması dikkat çekmişti.
Nupes ittifakı, Meclis’te salt çoğunluğu gösteren 289 sandalye alırsa Macron yönetimi paylaşmak zorunda kalacak. Bu durumda Macron sol ittfakın başbakan adayı Melenchon’u görevlendirmek zorunda kalacak.
Fransa’da 1997 yılında parlamento seçimlerini sol partiler kazanmış, partili cumhurbaşkanı başka partiden bir başbakan ile birlikte çalışmak durumunda kalmıştı. Muhafazakar cumhurbaşkanı Jacques Chirac, Lionel Jospin liderliğindeki sosyalist hükümet ile çalışmıştı. Nupes çoğunluğu sağlarsa 1997 sonrası ilk kez iktidar sol başbakan ile yönetimi paylaşmak zorunda kalabilir.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde ittifak kurulamayınca…
Cumhurbaşkanlığı seçiminde sol partiler ittifak oluşturamamıştı. Fransa’da Nisandaki cumhurbaşkanlığı seçiminde solcu aday Jean-Luc Melenchon kıl payı üçüncü olmuş ve ikinci turda yarışamamıştı. Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turu 10 Nisan 2022’de yapılmış Emmanuel Macron yüzde 27,84 faşist Marine Le Pen yüz 23,15 oy ile ikinci tura kalmıştı. Jean-Luc Melenchon ise yüzde 21,95 ile üçüncü olmuştu. Cumhurbaşkanlığı seçimin ikinci turu 24 Nisan 2022’de yapılmış, solcular faşist aday seçilmesin diye Macron’a oy vermek zorunda kalmıştı. Böylece Macron ikinci kez cumhurbaşkanı seçilmişti.
Cumhurbaşkanlığı seçimindeki tablo ve sonuçlar sorgulamaları beraberinde getirdi ve dersler çıkarıldı. Böylece parlamento seçimleri öncesi ittifak kararları peşpeşe geldi. Sol partilerce Sosyal ve Ekolojik Yeni Halk Birliği (Nupes) oluşturuldu. Nupes içinde Jean-Luc Melenchon’un Fransa Boyun Eğmeyen Partisi (LFİ), Yeşiller Partisi (EEVL), Komünist Partisi (PCF), Sosyalist Partisi (PS) yer aldı. Yeni Antikapitalist Parti (NPA), PS’nin ittifakta yer almasına karşı çıkarak Nupes’e katılmayacağını kaydetti.
Macron’un partisi Cumhuriyet Yürüyüşü (LREM) etrafında da Horizons (Ufuklar) ve Demokrasi Hareketi (MoDem) partilerinden oluşan Ensemble adı verilen ittifak oluştu.
PARİS
