Türkiye’de sağ iktidarlar, Hamas ortaya çıkıncaya kadar Filistinlileri görmek istemedi. Dahası Türkiye-İsrail ilişkileri Erbakan zamanında epey iyileşti. Erdoğan döneminde de ilişkiler pek çok alanda zirvede
Hüseyin Aykol
Soru: İsrail devletinin kuruluşu 14 Mayıs 1948 günü ilan edilince çevresindeki belli başlı Arap devletleri 24 saat içinde İsrail’e saldırdı ama başarılı olamadılar. Neden?
Cevap: İsrail’in varlığına karşı çıkan Arap devletleri, onu zaman zaman yıkmak ya da İsrail’i işgal ederek Filistin topraklarını geri almak için savaş açtılar ama hep yenildiler. Dahası her savaş sonrası İsrail devleti topraklarını genişletti. Ancak burada asıl tartışılması gereken şudur: İsrail, kuruluşunu dayanak olarak gösterdiği BM kararına göre, İsrail’den çok daha geniş topraklarda Filistin devletinin de kurulması öngörülüyordu. Araplar, İsrail’i yıkmaya çalışacağına aynı karara binaen Filistin devletinin kurulmasına yardımcı olabilirlerdi. Ancak hem Mısır, hem de Ürdün buna karşı çıkıyordu. Özellikle Ürdün, Filistin topraklarının tamamını kendi toprağı olarak görüyordu.
Soru: Türkiye devleti, hep mazlum Filistin halkının yanında yer aldı deniliyor. Oysa İsrail’i tanıyan ilk devletler arasında Türkiye var. Ankara’daki hükümetler, Filistin’den mi, İsrail’den mi yana oldular?
Cevap: İsrail devletini ilk tanıyan devletlerden biri Türkiye oldu ama bunu 1960-1970’li yıllarda dünyada hüküm süren anti-emperyalist, anti-sömürgeci atmosfer içinde pek dile getiremedi. Dahası başta Deniz Gezmişler olmak üzere, 1970’li yılların başlarında pek çok Türkiyeli devrimci Filistin saflarında savaşmak üzere Ortadoğu’ya gitti. Türkiye’de sağ iktidarlar, Hamas ortaya çıkıncaya kadar Filistinlilerin uğradığı zulmü pek görmek ya da dile getirmek istemedi. Dahası Türkiye-İsrail arasındaki ilişkiler Erbakan zamanında iyileştirilmeye başladı. Karşılıklı sert açıklamalara rağmen Erdoğan döneminde bu ilişkiler pek çok alanda zirvesine ulaşmış bulunuyor.
Soru: Müslümanların ya da Arapların devletleri, İsrail’e karşı çaresiz kalırken; kendi devletlerini kurma hakkı olan Filistinlilerin ulusal kurtuluşunu ne kadar desteklediler?
Cevap: Araplar en başta Filistin devletine karşıydı. Şimdi de karşı oldukları söylenebilir; çünkü kendi yenemedikleri-yok edemedikleri İsrail’e karşı savaştıkları oranda Filistinlileri desteklediler. Ama her devlet, Filistin’de kendi yanlısı örgüt oluşturmaya çalıştı ve sadece ona destek verdi ya da tüm Filistin halkının temsilciliğine o örgütün gelmesini istedi. Arafat liderliğindeki FKÖ, Arapların gerçek anlamda sevdiği, desteklediği örgüt olmadı asla. Her Arap devletinin FKÖ içinde kendi örgütü oldu. Müslüman Kardeşlerin Filistin’deki tezahürü olan Hamas ise, o günkü Mısır yönetimine rağmen gelişti. Körfez’deki kimi Arap şeyhleri tarafından desteklendi ve güçlenmesi sağlandı. Hatta bu gelişmeye İsrail de seyirci kaldı; FKÖ’ye rakip olsun, Filistin ulusal hareketi bölünsün diye.
Soru: İhvan ya da daha tanınan adıyla Müslüman Kardeşler, her yerde tasfiye edilirken; Gazze’de İslami Cihat örgütüyle birlikte bir nevi iktidar olan Hamas’ın da sonu mu geliyor?
Cevap: İsrail’in Doğu Kudüs’te Filistinlilere bırakılmış yerlerde yeni yerleşim yerleri inşaya -ya da Filistinlilerin binalarının işgali- girişmeleri ülkedeki son çatışmaların asıl nedeni. Buna İsrail’in Mescid-i Aksa’ya yönelik provokasyonları da eklenince, Gazze’den gidişata müdahil olma adına roketler atıldı. Çoğu havada imha edilen bu roketleri, “Allah’ın lütfu” olarak gören Netanyahu da şimdi Gazze’yi bombalıyor ve uzun süre de bombalayacağa benziyor. Son üç erken seçimde, sağ ya da ‘sol’ hiçbir ittifak hükümet kuracak çoğunluğu elde edemeyince İsrail’de kilitlenen siyaseti, Gazze’ye yönelik bombardıman çözebilir mi, bekleyip göreceğiz. Ancak İhvan’ın son mevzisi Gazze’yi Hamas’ın ne kadar daha elinde tutabileceğini tahmin etmek kolay değil! Özellikle de, Erdoğan’ın Mısır, Suudi Arabistan ile barışmak üzere adımlar atmaya çalıştığı bugünlerde.
Soru: İyi ama ölümlerden hiç söz etmiyorsunuz. Örneğin bu arada öldürülen Filistinli çocuklar ne olacak? Bu savaşı irdelerken yaptığınız analizlerde niye hiç insan yok?
Cevap: İnanın ölenler samimi olarak aslında hiçbir güç odağının umurunda değiller! İsrail yanlıları, Hamas’ın birkaç sivili öldüren roketlerine karşı, İsrail’in istediği kadar karşılık verme hakkı olduğunu söyleyecek. Filistin ya da bu somut durumda Hamas’ın yanında olanlar, öldürülen Filistinli çocuklara işaret ettiğinde; onların kendi devletlerinin öldürdüğü siviller ve çocuklar hatırlatılacak haklı olarak…
