ABD Kongresi F-35 savaş uçaklarının Türkiye’ye satılmasını geçici olarak durdurdu. Papaz Brunson’un tutuklanması üzerine bu yaptırım gündeme gelmişti. Savunma Bakanlığı konuyla ilgili yeni bir rapor hazırlayacak ve daha sonra konu tekrar ele alınacak
ABD Kongresi’nin iki kanadı Senato ve Temsilciler Meclisi, 716 milyar dolarlık 2019 savunma harcamaları yasa tasarısının nihai hali üzerinde uzlaşma sağladı. Üzerinde uzlaşma sağlanan tasarıda, Türkiye’ye F-35 yeni nesil savaş uçağı teslimatının geçici olarak durdurulması da yer alıyor. Varılan uzlaşma metnine göre, tasarının yasalaşmasında 90 gün içerisinde ABD Savunma Bakanlığı’nın Türkiye- ABD ilişkilerinin durumuna yönelik bir raporu Kongre’ye sunması gerekiyor. Bu raporda, Savunma Bakanlığı’nın Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın almasının askeri ilişkilere etkisi ve F-35 yeni nesil savaş uçağı programından çıkarılmasının ABD sanayisi için yaratacağı sonuçların değerlendirilmesi bekleniyor.
ABD Savunma Bakanı Jim Mattis, geçen haftalarda Kongre’ye yazdığı mektupta F-35 teslimatının durdurulması yönünde bir adım atılmaması gerektiğini söylemişti. Mattis, her ne kadar “Türkiye’nin otoriter bir yönetime doğru kaydığına ve bunun insan hakları ile hukukun üstünlüğüne etkilerine dair Kongre’nin kaygılarını paylaşıyor olsalar da”, F-35 projesinden çıkarılmasının tedarik zincirinde sıkıntı yaratacağını ifade etmişti. Tasarının Temsilciler Meclisi’nde kabul edilen versiyonunda, Savunma Bakanlığı’nın raporu gelene kadar teslimatın geçici olarak durdurulması yer alırken, Senato’dan eklenen değişiklik maddesinde ise Türkiye’nin projeden tamamen çıkarılması öngörülüyordu.
Ankara’nın projedeki rolü
Türkiye, dünyanın önde gelen silah üreticisi Lockheed Martin tarafından geliştirilen Müşterek Taarruz Programı kapsamındaki beşinci nesil savaş uçağı F-35 Lightning II projesine 2002 yılında dahil oldu. Türkiye, F-35 savaş uçaklarının bazı parçalarını tedarik etmesinin yanı sıra filosuna eklemek için 116 adet uçak sipariş etti. Bu uçaklar için yapılacak toplam ödemenin 25 milyar dolar olduğu açıklandı. F-35 projesinin web sitesinde yer alan bilgiye göre, bu projenin Türkiye’deki şirketlere toplam katkısı yaklaşık 12 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Projenin tedarikçileri arasında ASELSAN, HAVELSAN, ROKETSAN, AYESAŞ, Alp Havacılık, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) gibi şirketler yer alıyor.
Süreç nasıl işleyecek?
ABD’deki düzenlemelerde, savunma harcamalarıyla ilgili tasarının yasalaşması sürecinde Kongre’nin iki kanadı ilk etapta kendi taslaklarını ayrı ayrı oylayıp onaylamaları gerekiyor. Bu aşamadan sonra Temsilciler Meclisi ve Senato’dan müzakere heyetleri bir araya gelerek, tasarının iki farklı versiyonu üzerinde uzlaşma arıyorlar. Bu uzlaşmanın sağlanmasının ardından üzerinde anlaşılan metin tek bir tasarı halinde bir kez daha iki farklı kanatta oylamaya sunuluyor. Bu oylamadan da geçtikten sonra onay için Başkan Donald Trump’a sunuluyor. Yasa, Trump’ın imzalamasıyla birlikte yürürlüğe girmiş oluyor. Türkiye’ye yönelik 90 günlük takvim de bu onay sürecinin tamamlanmasının ardından başlayacak.
DIŞ HABERLER
