Şengal’i kuşatmak isteyen Irak güçler bir kez daha Êzîdxan Asayişi güçlerine saldırdı. Şengal’i işgal etmeye çalışan Irak birlikleri tank ve roketler gibi ağır silahlar da kullandı
IŞİD’den kurtarılan Şengal’i kuşatmak isteyen Irak ordusuna bağlı güçler ile Êzîdxan Asayişi arasında 1 Mayıs’ı 2 Mayıs’a bağlayan gece çatışma çıktı.
Irak güçleri, Şengal’de Êzîdxan Asayişi ve YBŞ/YJŞ güçlerinin bulunduğu merkezleri kuşatmaya çalıştı. Rojnews’in haberine göre, yaşanan çatışmanın ardından Irak ordusu güçleri bölgeden geri çekildi. Haberde, Irak ordusu güçlerinin Sinune, Digure, Xanesore, Til Ezer’e yöneldiği belirtildi. Ancak gerginlik ve çatışma 2 Mayıs sabah saatlerinde yeniden başladı.
Şengal’de bulunan Rojnews muhabiri İbrahim Ezidi sabah saatlerinde Irak güçlerinin Şengal’in Sinune Kasabası’nda bulunan Ezidxan Asayiş noktası ve YBŞ güçlerine saldırı düzenlediğini ve çatışma çıktığını aktardı.
Tanklar da çatışmalara katıldı
Irak ordusu tank, roket, helikopter desteğiyle kasabaları ele geçirmeye çalıştı.
Rojnews 2 Nisan öğle saatlerinde de şu haberi geçti: “Irak ordusu ağır silahlar ve tanklarla Şengal’e yönelik işgal saldırısı başlattı. Edinilen bilgilere Irak, Musul Operasyonlar Komutanlığı ile Türk devleti ve KDP’nin yönlendirmesiyle hareket ediyor ve saldırılar başlatıyor. Irak ordusu Rabiaya bağlı Tirbika köyünden Sinune kasabasına büyük bir güç sevk ediyor. Irak ordusunun bu güzergahtan Şengal’e girmek istediği bildiriliyor. Öte yandan Irak ordusu Hardan büyük bir askeri güçle hareket halinde. Dugur’da da büyük bir Irak askeri gücü yığılmış bulunuyor. Bu bölgede Irak ordusu Êzidxan asayişine yönelik roketlerle saldırılarda bulundu. Dugur’da yoğun çatışmalar yaşanıyor. Kutsal yerler, ibadethaneler, hastaneler, okullar vb. gibi yerlere savaş koşullarında dahi saldırı yapılmaz-yapılamaz. Faşist AKP-MHP rejimi ve işbirlikçileri savaş kurallarını ve hukukunu bir kez daha Şengal’de hiçe sayıyor.
Irak ordusu, dün gece saatlerinde Şengal’e yönelik işgal saldırılarında Şengal’in Dugur kasabasında bir okula tanklarla saldırı düzenlendi.”
Öğleden sonra
2 Nisan öğleden sonra Irak ordusu Şengal’in Digur kasabasını işgal etmeye çalıştı. Şiddetli çatışmalar oldu. Digur’daki okul tanklarla bombalandı.
Anneler silah aldı
IŞİD tarafından kaçırılan kadın ve çocukların izlerini ararken acıları tazelenen Ezidî anneler de silah alıp çocukları ile birlikte direniş mevzilerine gitti. IŞİD’in zulmünün, soykırımın, tehcirin izleri hala dururken, anneler Irak ordusunun saldırısına karşı durmaya çalıştı.
IŞİD destekçisi çevrelerden Sünni birlik
Irak ordusu Ezidilerin IŞİD işgalinden kurtardığı Şengal bölgesine nisan ayınca Sünnileren oluşan takviye güçler sevk etmişti. Bu güçlerin IŞİD’in Musul ve Şengal işgalini destekleyenlerin çevresi olduğu kaydedilmişti.
Mesrur Barzani’nin işgal çağrısı
KDP’li Federe Kürdistan Başbakanı Mesrur Barzani, 27 Ekim 2021’de Irak yönetimine Şenga’le ordu sokması için çağrı yapmıştı. Barzani “2021 MERI Forumu”nda yaptığı konuşmada şunları söyledi: “Anlaşmaya göre, Şengal’deki tüm güçler o bölgeyi terk etmeli. Irak ordusu ve Peşmerge kentin dışında olmalı, yerel güçler de kentin iç güvenliğini sağlamalı. Maalesef bu anlaşma uygulanmış değil. Irak Başbakanı Mustafa Kazimi de anlaşmanın uygulanmasını istiyor. PKK var Şengal’de, PKK’nin oraya gitmesi için hiçbir yol yok, Suriye’den o bölgeye gidiyorlar. PKK niçin Şengal’de? Yasal olmayan bir güç Şengal’de halkın seçime katılmasına engel oluyor ve kendilerini tehdit ediyor. Şengal Anlaşması ivedilikle uygulanmalı.” Mesrur Barzani, 15 Nisan 2022’de Dolmabahçe’de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile görüştükten sonra, AKP-MHP yönetimi 17 Nisan 2022 günü Pençe-Kilit adıyla KDP özel güçlerinin desteğiyle sınır ötesi operasyon başlattı. Avaşin, Zap ve Metina’ya kara ve havadan başlatılan operasyonda ilk kez Akıncı TİHA’lar (Taarruz İnsansız Hava Aracı) da denendi.
KDP’nin Irak Ortak Operasyonlar Komutanlığı’ndaki temsilcisi Liwa Abdulxaliq Tilet de Nisan 2022’de “Şengal’de bazı silahlı güçler var. Bu güçler Şengal’i terk etmezse, Irak hükümeti onlara karşı güç kullanarak Şengal’den çıkarmalıdır” açıklaması yaptı.
Hükümet krizi
Irak’ta Ekim 2021 parlamento seçimlerinden beri hükümet krizi var. Sünniler ve Şiiler farklı ittifaklar geliştirirken KDP yönetimi bir süredir hükümet kurulamadığı için Irak Başbakanlığı koltuğunda oturmaya devam eden Mustafa Kazımi’ye Şengal’i işgal etmesi çağrısı yaptı. Kazımi yönetimi de 25 Nisan 2022’de de Şengal’e zırhlı askeri güç sevk etmiş ve üslere konuşlandırdı. 26 Nisan’da da Irak Başbakanı Mustafa Kazımi, “Şengal kaymakamlığı”na Ninova Valisi Necim Ciburi atandığını açıkladı. Birkaç saat sonra bu karayını iptal etti.
Irak ordusu IŞİD’den kaçtı
IŞİD Haziran-Ağustos 2014’te Musu ve Şengal’i işgal etmişti. NATO tarafından yılalrca İran’a karşı silahlandırılan, devasa silahlara, uçaklara ve tanklara sahip olan Irak ordusu IŞİD kentlere girince, uçaklarını, tanklarını, silah silolarını, cephanelikleri bırakarak kaçmıştı. Irak ordusunun kaçışı üzerine IŞİD ele geçirdiği tanklarla, zırhlı araçlarla ve devasa paralarla, petrol alanlarıyla gücünü arttırmış ve daha fazla kent işgal etmişti. Irak ordusunun kaçmasıyla IŞİD katliamlar gerçekleştirmişti.
KDP Peşmergeleri Şengal’den de Kerkük’ten de kaçtı
KDP Peşmergeleri Haziran-Ağustos 2014’te Musul’dan ev Şengal’den kaçmıştı. Peşmergelerin kaçışı kameralara da yansımıştı. KDP Peşmergelerinin kaçışıyla ağır silahları da ele geçiren IŞİD Ezidi ve Süryanilere yönelik tehcir ve soykırım politikası uygulamıştı. Katliamlar sırasında çok sayıda kişyi toplu mezarlara gömen IŞİD, kadın ve çocukları da köleleştirmişti.
KDP Peşmergeleri 16 Ekim 2017’de de Kerkük ve çevresindeki kentlerden kaçmıştı. KDP kaçınca Haşdi Şabi ve Irak ordusu Kerkük gibi kentleri ele geçirmişti.
IŞİD işgalinden sonra Şengal ve Êzidîler…
Bayram arifesinde 1 Mayıs’ta Sinune, Digure, Xanesore, Til Ezer’i işgal etmeye dönük saldırı IŞİD’in fermanının devamı olarak değerlendiriliyor. Haziran-Ağustos 2014’te IŞİD bölge ülkelerinin desteğiyle Musul ve Şengal’i işgal etti. Musul ve çevresindeki bazı Sünni ailelerin desteğini alan, bazı Sünnilerin yol göstermesiyle Musul ve Şengal’e (3 Ağustos 2014) IŞİD girince Irak ordusu ve KDP Peşmergeleri, KDP’ye bağlı Zerevani denen özel güç kaçtı. Bölgedeki Irak ordusunun tankları, ağır silahları IŞİD’e geçti. IŞİD daha da güçlenerek Irka ve Suriye’de çok sayıda kenti işgal etti.
İnançlarından dolayı Osmanlı döneminden beri soykırıma uğrayan Êzîdilere karşı IŞİD 73. fermanı devreye koydu. Soykırım yapıldı.
12 kişilik grubun geçişi ve KDP tutuklaması
28 Haziran 2014 günü IŞİD’e karşı önlem olarak 12 kişilik HPG birliği Şengal’i savunmak amacıyla bölgeye gönderildi. Şengal’i bırakıp kaçarak insanları katliam ve köleleştirme politikasıyla yüzyüze bırakan KDP güçleri Barzani yönetiminin yeni girişimiyle 12 kişilik HPG grubundan 3’ünü ve bir Êzidîyi tutukladı. Kalan 9 kişilik grup Şengal dağına geçerek Êzidî gençlerini örgütledi. 3 Ağustos günü IŞİD saldırısı başladığında 9 kişilik gerilla grubu Şengal Dağı’na göç eden sivillerin savunmasını yaptı, katliamın boyutlarının daha da büyümesini engelledi.
Şengal’den, dağın batısına giden Sinûnê ve Dugirê yolunu tutan grup IŞİD’in dağı ele geçirmesine engel oldu. Direnilebileceği inancı artan Êzidî gençleri IŞİD saldırılarına karşı HPG grubuna desteğe giderek silah aldı ve direnişe katıldı. 4-5 gün boyunca yiyecek ve su sıkıntısına rağmen devasa silah gücü ile saldıran IŞİD’lilere karşı direnen 9 kişilik gruba saldırının 3. günü 6 Ağustos’ta YPG ile YPJ ve birkaç tabur YJA STAR ve HPG’li desteğe gitti.
Böylece yüzbinlerce Êzidînin Rojava tarafına geçmesi için güvenlik koridoru oluştu. Yoğun çatışmalarla korunan güvenlik koridorundan 200 binden fazla Êzidî Rojava tarafına geçerek hayatta kaldı. Dünya utanç verici işgali izlerken 100 kadarı koridoru savunurken toplamda 300’e yakın YPG, YPJ, YJA STAR, HPG’li Şengal savaşında hayatını kaybetti.
73. fermanını sürecinde Eylül 2014’te Şengal Direniş Birlikleri (YBŞ) kuruldu. 2015 yılında ise Êzidî kadınlar Şengal Kadın Birlikleri (YJŞ) ordusu kurdu. Êzidî erkekler ve kadınlar bir daha soykırım ve tehcir yaşanmaması için YBŞ ve YJŞ’ye katılarak savunma güçlerini büyüttü. İç güvenliğin oluşması de Haziran 2016’da Êzidxan Asayişi kuruldu. YBŞ ve YJŞ sınır hatlarını işgallere karşı savunurken Yüzlerce Êzidxan Asayiş üyesi de Şengal’in köy ve merkezi bölgelerini dış saldırılara karşı savundu.
19 Aralık 2014’te YBŞ öncülüğünde, HPG/YJA Star güçlerinin de destek verdiği “Şengal’i Özgürleştirme Hamlesi” başlatıldı. Yaklaşık 1 yıl süren hamlenin sonunda 13 Kasım 2015’de Şengal IŞİD’de temizlenerek tamamen özgürleştirildi. Özerk yönetim oluşturuldu. Şengalliler kendi yönetimlerini belirleyip kendi kararlarını kendileri aldı.
Ancak AKP-MHP yönetimi ve KDP, Şengal’deki yönetie son vermek için sık sık görüşmeler yaptı. Irak yönetimi ile görüşmeler sonucu Bağdat hükümeti ile KDP yönetimi 9 Ekim 2020’de Şengal yönetimine son vermek için anlaşma imzaladı. Şengal’in Irak ordusu tarafından işgal edeceği maddeler arasında yer aldı. Federe Kürdistan Başbakanı Mesrur Barzani gibi isimler Irak yönetimine Şengal’i işgal etmeleri çağrılarını aralıklarla sürdürdü.
Nisan 2022’de Ankara’da…
IŞİD’in Şengal’i işgaliyle tehcire maruz kalan Asuri-Süryanilerin soykırıma maruz kalan Êzîdiler’in yaraları kapanmadı. Acılar toplu mezarlar bulunurken, köleleştirilen kadın ve çocuklar bulunurken tazelendi. Kadın ve çocuklar köleleştirilip Türkiye gibi yerlerde köle pazarlarında satılmasına engel olunmadı. 2022’de bile Türkiye kentlerinde IŞİD’lilerin kaçırdığı Êzîdi kadınların varlığı tespit edildi. IŞİD’liler Êzîdi kadınları bırakma karşılığında çoğu zaman ailelerden fidye aldı.
En son Nisan 2022’de Ankara’da bir IŞİD’li tarafından esir tutulan Êzîdi bir kadın, Kanada’daki akrabaları tarafından 8 bin dolar verilerek kurtarıldı. 23 yaşına gelen Êzîdi Rojda Ankara’nın Kazan ilçesine bağlı Saray Mahallesi’nde yaklaşık üç yıl tutulmuştu.
ŞENGAL
