İstanbul Ticaret Odası (İTO) verilerine göre, ağustosta bir önceki aya kıyasla perakende fiyatlar yüzde 2,53 artarken, toptan fiyatlar yüzde 1,68 azaldı. TÜİK göre ise 0,86 artıyor. Aradaki farkın bu kadar olması şaşırtıcı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, “Maalesef artık inanırlığı kalmayan TÜİK, adeta hükümetin Titanic kemancısı gibi vatandaşın market raflarında yaşadığı zamları gizleme çabası içinde. Onlar rakamlara yansıtmaktan kaçınsa da, halk enflasyonu fazlasıyla hissediyor” dedi.
Bu yöntem değişikliği yeni değil. TÜİK’in 12 Aralık günü (2016), milli gelir hesabında Birleşmiş Milletler sisteminden, Avrupa Hesap Sistemi’ne (ESA) geçildiğini açıklamış ve bu geçişle Türkiye’de yaşayan herkes “bir gecede 2 bin 020 dolar” zenginleşmişti. Bu parlatılmış güncelleme operasyonundan iki hafta kadar sonra, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ilgaz Dağı tünelinin açılışında “Türkiye 2030’da yüksek gelirli ülkeler grubunda yer alacak” demişti. Türkiye hala OECD içinde orta düzey ülkeler içinde
Milli gelir ve asgari ücretli
Türkiye İstatistik Kurumu kişi başına düşen milli geliri açıkladı. Buna göre 2019 yılının ikinci çeyreği itibarıyla kişi başı milli gelirimiz 8 bin 811 dolar ile 2009 yılı milli geliri olan 8 bin 980 doların da altına düştü. 2006 yılının ise 905 dolar üzerinde. Bir diğer deyişle Türkiye resmi rakamlara göre kişi başına gelirde 10 yıl geriye gitmiş oldu. Bu bir çok kişiyi şaşırtabilir ancak IMF’nin 2018 ve 2019 hesaplamaları hiç de sürpriz olmadığına işaret ediyor. IMF’nin 2019 yılı için kişi başına milli gelir tahmini 8 bin 507. Bu hesaplama şunu gösteriyor. 2019 sonuna kadar kişi başına düşen milli gelir 304 dolar daha da azalacak. Kişi başına gelir sizi aldatmasın… Aslında 2 bin 20 lira olan asgari ücretle çalışan Emeklilerin yarısından fazlası olan 6 milyon 700 bin yurttaşın, Türk-İş’in Nisan 2018 itibariyle hesapladığı bin 680 TL’lik açlık sınırının altında bir gelirle yaşamaya çalıştığını SGK verileri ortaya koydu. Merkez Bankası’nın ‘Türkiye’de Ücret Dinamikleri’ araştırmasına göre ise, Türkiye’de 2 milyon 136 bin işçi asgari ücretin altında, 7 milyon 87 bin işçi de asgari ücret seviyesinde ve biraz üstünde maaşla geçinmeye çalışıyor. Bu toplamda 9 milyon 223 bin kişinin asgari ücret seviyesinde yaşadığı anlamına geliyor. Buradan yola çıkarsak, asgari ücretlinin brüt maaşı hesaba katıldığında yıllık geliri 30 bin 700 lira yapıyor. Dolar kuru 5.70 TL olarak alındığında yıllık 5 bin 386 lira yapıyor. Net asgari ücret olarak ise 24 bin 240 lira. Dolar karşılığı 4 bin 252 lira. İşte asgari ücretlinin milli geliri… Özetle TÜİK’in hesapladığı 8 bin 811 dolarlık milli gelirin 9 milyon açısından bir aldatmacadan öte bir anlamı yok.
Küçülme ve yüksek enflasyon sürüyor
Türkiye ekonomisi 2019 yılı NisanHaziran dönemini kapsayan yılın ikinci çeyreğinde yüzde 1.5 oranında daraldı. Bu olumlu bir işaret olarak yorumlanıyor. Bunun nedeni de 2018 üçüncü çeyrekte yüzde 1.5, dördüncü çeyrekte yüzde 3,0 olarak peş peşe yaşanan küçülmenin 2019 ilk çeyreğinde yüzde 2.4 ikinci çeyreğinde ise 1.5 olarak daralmasının azalan bir seyir izlemesi. Yani 2.4’e göre daha düşük bir daralmanın gelişi. Gidişata baktığınızda aslında bunu somutlayan çok bir şey yok. İkinci çeyrekte sadece tarım sektörü toplam katma değeri yüzde 3.4 arttı; buna karşı sanayi sektörü yüzde 2.7 ve inşaat sektörü yüzde 12.7 azaldı. Geriye kalan hizmetler sektörünün katma değeri yüzde 0.3 azaldı. Tarımdaki artışın ise ikinci çeyreğin mevsimsel etkisi kadar verilen teşvik ve desteklerden kaynaklı olduğu da biliniyor. Diğer bir yandan, küçülmenin TÜİK’in artık inandırıcı olmayan enflasyon rakamı olan yüzde 15’lik yüksek artış düşünüldüğünde bile peş peşe küçülme olan resesyonun stagflasyon olarak devam ettiği aşikar. Buna bir de yüzde 12.8’lik (4 milyon 157 işsiz) (Mayıs 2019 verileri) işsizliği ekleyin. Aynı dönemde; tarım dışı işsizlik oranı 3,4 puanlık artış ile yüzde 15,0, genç nüfusta (15-24 yaş) işsizlik oranı 5,5 puanlık artış ile yüzde 23,3 oldu. Aslında milli gelire en çok artışı sağlayan tarımda dahi istihdam azalması var. TÜİK’e göre; Mayıs döneminde, tarım sektöründe çalışan sayısı 307 bin kişi azaldı. Son CHP raporuna bakın: 1 Ocak–23 Ağustos 2019 arasında takibe alınan tüketici kredisi ve kredi kartı borcu 2.8 milyar lira daha artarak 21.5 milyar lira oldu. Protesto edilen senet sayısı yüzde 13.1 oranında artarak 574 bin 212’ye çıktı. Buna bir de döviz kurlarındaki yükselişin ithal malların (enerjide, ilaçta, gübrede, yem girdilerinde, hammaddelerde, ara mallarında) fiyatında yol açtığı olağanüstü artışı ekleyin. Dibe vuran sermaye yatırmalarını da unutmayın!
