Daha önce yapılan panelde Aleviler, Arap Alevileri ve Süryaniler kendilerini anlatırken, önceki gün gerçekleştirilen panelde ise Ermeniler kendilerini anlattı. Panele, Araştırmacı yazar Kayyuş Çalıkman Govrilof ve yazarımız Pakrat Estukyan konuşmacı olarak katılırken, panelin moderatörlüğünü ise Katrin Nikolao yaptı
İlk olarak söz alan yazar Kayyuş Çalıkman Govrilof, Ermeniler’in devletle uzlaşı içinde yaşamaya çalışan bir topluluk olduğunu belirtti. Agos Gazetesi’nin yayınlanması ve Hrant Dink’in katledilmesiyle birlikte Ermenilerde birden bire dışa açılma olduğuna değinen Govrilof, “Bu doğru bir dışa açılma olmamıştır. Ermeni toplumu siyasetten her zaman uzak kalmayı tercih etmiştir. Muhalif siyasetle aralarına mesafe koymayı tercih etmiştir. Genelde çoğulcu siyasetten yana olan partilerin çağrısıyla siyasetle ilgilenen Ermenilerin sayısında ciddi bir artış başlamıştır. 40-50 bin nüfusa sahip bir topluluk için 2-3 milletvekili vermesi iyidir” dedi.
Ermeni kültürü yozlaştı
Ermenilerin 20-25 yıl öncesine kadar sivil toplum kuruluşları gibi okul derneklerinin olduğunu ve sanatsal faaliyetlerinin bu derneklerde yapıldığını söyleyen Govrilof, 12 Eylül darbesinden sonra bu derneklerin kapandığını ve Patrik Mutafyan’ın patrikhaneyi kültürel merkez yapma çabasıyla bu derneklerin öneminin azaltıldığını belirtti. Son yıllarda okul derneklerinin yerini alan derneklerinin geleceği şekillendirmekten çok geçmişin hatıralarını canlandırmaya yönelik faaliyetlerde bulunduğunu sözlerine ekleyen Govrilof, tüm bunların Ermeni kültürünün yozlaşmasına neden olduğunun altını çizdi. Govrilof, din adamlarının telkinleriyle birlikte okulların iç işlerine karışıldığını ve Türk okullarındaki gibi bazı Ermeni okullarında da evrim teorisinin okutulmasının sorun olduğunu söyledi.
Dildeki önemli değişimler…
Daha sonra konuşan gazeteci Pakrat Estukyan, Ermeni kimliğinin en önemli unsurlarından olan Ermenicenin konuşulmasının zaman içerisinde yozlaştığını ve dil olgusunun Türkiye Ermenileri için neredeyse önemini yitirdiğini belirtti. Estukyan, “Dilde çok önemli değişmeler oldu. Zaten kökünden toprağından ayrılmış bir toplumuz, kendi dilimizde düşünmediğimiz ve üretmediğimiz için kültür üretemez duruma geliyoruz. Bu da asimilasyonun en önemli sebeplerinden biri oluyor. 100 yıl önce çok fazla lehçe varken şuan 40 tane bile lehçe kalmadı” dedi.
Türkiye coğrafyasında ve dünyada sistematik hale gelen soykırım ve katliamlara dikkat çeken Estukyan, “1915 yılında 1 buçuk milyon Ermeni ve sayısı bilinmeyen Rum, Çerkez ve Kürtler öldürüldü. Zorunlu göçe maruz bırakıldı. Kadınlar tecavüze maruz bırakıldı. Taş üzerinde taş bırakılmadı. Sürekli talan ve yağmalar yaşandı dünyada. Bunların hepsi toplumsal travmadır” diye konuştu. Panel soru cevap bölümü ile son buldu.
İSTANBUL
