İdlib’te Erdoğan ve Putin’in üzerinde uzlaştığı 15 kilometrelik “Silahsızlandırılmış bölge” ile, Rusya’nın öncelikli istediği Lazkiye Halep yolu olduğu öğrenildi. Rusya, İran, Türkiye’nin masasında ayrı hesaplar olsa da İdlib’in adım adım gruplardan arındırılacağı kaydediliyor.
Suriye iç savaşı İdlib merkezli siyasi, askeri ve diplomatik ataklarla devam ediyor. Halep, Şam kırsalı, Guta, Hama, Humus’tan Türkiye eli ile İdlib’e taşınan selefi gruplar, sona gelinen aşamada Rusya, ABD, AB ve bölge devletlerinin çıkar masasında varlık yokluk malzemesi oldu. Suriye’nin Rakka’dan sonra selefilerin eline geçen 2’nci vilayeti olan İdlib, özelikle Rusya, İran ve Türkiye arasında yoğun diplomasiye neden oluyor. ABD ve Avrupa devletlerinin de söz söylediği kent konusunda son olarak görüşen Türkiye ve Rusya yetkilileri, “silahsızlandırılmış bölgeler” konusunda uzlaştıklarını açıkladı.
Rusya ile Türkiye askeri devriye atacak
Silahsızlandırılmış bölgeler ile Halep, Hama ve Lazkiye kırsalı tanımlanırken, Rusya’nın Lazkiye Halep yolunu denetime almak istediği ifade ediliyor. Buralarda hakim olan El Kaide uzantılı El Nusra Cephesi (Heyet Tehrir El Şam-HTŞ) ve diğer grupların bölgeden en az 15 kilometre uzaklaştırılması ve bu bölgede Rusya ile Türkiye askerlerinin devriye atmasının kararlaştırıldığı Türk yetkililer tarafından açıklandı.
Bölgeye daha fazla ağır silah konuşlandı
Bu hatta bulunan ana yol; Halep, Hama ve Lazkiye gibi yerlerin yanı sıra Şam’a kadar uzanırken, bu bölgenin alınması hem Suriye rejimini, hem İran’ı, hem de Rusya’yı rahatlatacak. Yolun kontrolünün rejime geçmesi, Suriye için Halep üzerindeki tehditlerin ortadan kalkması, İran için bölgede bulunan askeri güçlerinin ve Rusya içinse Hmeymim Hava Üssü ‘nün güvenliklerinin sağlanması anlamı taşıyor. Ancak bölgede bulunan selefi-radikal gruplar ise, açıklanan anlaşmanın tersi yönünde hareket ediyor. Edinilen bilgilere göre, gruplar mevzilerini güçlendirdi ve bölgeye daha fazla ağır silah konuşlandırdı.
Askeri sefkiyat her geçen gün artıyor
Bu çerçevede Türkiye’nin Hatay ve Kilis üzerinden bölgeye askeri sevkiyat yaptığı, bu sevkiyatın her geçen gün arttığı belirtiliyor. Grupların hazırlığı ve Türkiye’nin sevkiyatı varılan anlaşmaya farklı yorumlar katarken, Rusya’nın verdiği taahhütlerden öteye giderek grupları orada tasfiye edeceği, Türkiye’nin ise bu durumu gördüğü ve ona göre hareket etmeye çalıştığı ifade ediliyor. Rejimin Rusya’ya göre hareket edeceği, ancak operasyon hazırlıklarını da yaptığı belirtilirken, Türkiye’nin bölgeden en çok çıkmasını isteyen tarafın ise İran olduğu dillendiriliyor. Anlaşmanın dışında her taraf farklı bir plan ile hareket ederken, önümüzdeki günlerde bunun daha da netleşmesi bekleniyor.
Bazı guruplar Afrin’e yerleştirilmeye çalışılıyor
Yine Türkiye’nin pazarlıklar neticesinde bazı selefi grupların Rusya tarafından vurulmasına göz yumacağı da belirtilirken, Rusya’nın kaç gündür süren bombardımanının ise bu temelde gerçekleştirildiği öğrenildi. Hava operasyonlarının tarafların bilgisi dahilinde gerçekleştiği ifade edilirken, bölgede bulunan selefi grupların bazılarının ise Afrîn ve çevre yerlere yerleştirilmeye çalışıldığı öğrenildi.
İdlib aşama aşama temizlenecek
Her geçen gün Türkiye için bir açmaz olan İdlib’in aşama aşama temizleneceği ve ilk aşamasının bazı kentlerin kırsalının kontrol altına alınması ile başladığı görülüyor. “Silahsızlandırma” adı altında adım adım İdlib’in rejim ve İran’a bağlı milislerin denetimine girmesi beklenirken, Türkiye ise İdlib’teki gelişmeleri en az kayıpla atlatmaya çalışıyor. Türkiye’nin bilgisi dışında hareket edecek grupların ise, Rusya tarafından vurulmasının taraflar arasında “meşru” olarak görüleceği de aktarılıyor.
Bazı gruplar Türkiye’ye geçti
Öte taraftan İdlib’te büyük bir hareketlilik yaşanırken, kent merkezine doğru büyük bir yığılmanın olduğu kaydediliyor. Yine bu durumdan rahatsız olan grupların Türkiye ile gerginlikler yaşadığı da bildiriliyor. Durumun daha da kötüleşmesi halinde bazı grupların birbiriyle çatışması ihtimalinin de yüksek olduğu gelen bilgiler arasında. Diğer taraftan bazı silahlı grupların Hatay üzerinden Türkiye’ye geçtiği de belirtilirken, bu kapsamda sınır güvenliğinin arttırıldığı ifade edildi.
MA / Nazım Daştan
