Erdoğan grev yasakladı

‘Bizimle beraber grev denilen olaylar ortadan kalktı’ diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, İZBAN grevini 2 ay süre ile erteledi. İZBAN grevi Cumhurbaşkanlığı sistemine geçildikten sonra yasaklanan ilk grev oldu

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, İzmir Banliyö Taşımacılığı Sistemi’ne (İZBAN) bağlı iş yerlerindeki grevi iki ay süreyle erteledi. Erteleme gerekçesi ise ‘şehir içi toplu taşıma hizmetlerini bozucu nitelikte görüldüğü’ iddiası. Erdoğan daha önce yaptığı açıklamadan, “Bizimle beraber grev denilen olaylar ortadan kalktı” demişti. AK Parti iktidarları dönemindeki belediye hizmetlerini anlatırken, “Bizimle beraber grev ortadan kalktı” diyen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, İZBAN grevine de yasak getirdi. Erdoğan imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre İZBAN’a bağlı iş yerlerinde Türkiye Demiryolu İşçileri Sendikası tarafından uygulanmakta olan grevin ‘şehir içi toplu taşıma hizmetlerini bozucu nitelikte görüldüğü’ öne sürüldü. Kararla, grev 60 gün süreyle ertelendi.

Hakem karar verecek

Söz konusu karar 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 63. maddesine dayanılarak alındı. Bu kanuna göre Bakanlar Kurulu, grevleri 60 gün süreyle erteliyor. Grevler Bakanlar Kurulu kararıyla durdurulduğunda, tarafların anlaşmamaları halinde grevlerin yeniden başlaması yasal olarak olanaklı değil. Bu nedenle, 60 gün içinde taraflardan ya anlaşmaları bekleniyor ya da toplu iş sözleşmesi, Yüksek Hakem Kurulu tarafından sonuçlandırılıyor. Bu yapılmazsa sendikanın toplu iş sözleşme yetkisi düşüyor. Dolayısıyla yapılan erteleme değil, açıkça grevin yasaklanmasıdır.

Grev yasağı OHAL ile geldi

Şehir içi ulaşım toplu taşıma olduğu için grev yasağı kapsamında ancak Anayasa Mahkemesi 2014 yılında verdiği kararla ilgili düzenlemeyi yasaya aykırı bularak iptal etmişti. Anayasa Mahkemesi’nin 2014 yılında iptal ettiği şehir içi toplu ulaşım ve bankacılık sektöründeki grev yasakları, OHAL döneminde yayınlanan 678 Sayılı KHK ile fiilen geri getirilmişti.

İşçiler ne istiyor?

İZBAN işçilerinin talebi, diğer illerdeki raylı ulaşım işçilerinin aldığı maaşa yakın bir ücret almak ve aynı haklara sahip olmaktı. Çıplak maaşlarına yüzde 28 zam, ikramiyelerinin 112 güne çıkartılması ve sosyal haklarda artış isteyen İZBAN işçileri, sürüş ve vardiya tazminatlarının da toplu sözleşmelerine girmesini istiyordu. Dün gece ayrıntıları henüz öğrenilmeyen yeni bir teklif önerilmişti işçilere. İşçiler bugün son teklifi oylayarak, greve devam ya da tamam kararı verecekti.

AKP’nin iktidara geldiği 2002’den bu yana 16 grevi ‘yasaklandı.’ OHAL döneminde grev yasağının kapsamı genişletildi. Bu grevlerin 7’si Olağanüstü Hal (OHAL) döneminde yapıldı. ‘Ertelenen’ en son grev, İZBAN işçilerinin grevi oldu.

AKP’nin OHAL’den önce ve sonra ‘yasakladığı’ grevler şöyle:

AKP Hükümetinin yasakladığı ilk grev 1 Temmuz 2003’te Petrolİş’in örgütlü olduğu Petlas Lastik Sanayi ve Ticaret AŞ’deki grev oldu.
Hükümet 8 Aralık 2003’te, Kristal-İş üyesi 5 bin Paşabahçe işçisinin grevini daha başlamadan yasakladı.
Paşabahçe işçileri 30 Ocak 2004 günü greve yeniden başladı. Ancak grev ikinci kez yasaklandı. Milli güvenliği bozucu gerekçesine genel sağlık gerekçesi de getirildi.
21 Mart 2004’te Lastik-İş’in toplu iş sözleşmesi görüşmeleri anlaşmazlıkla sonuçlanınca 20 ayrı fabrikada 5 binin üzerinde işçinin aldığı grev kararı Bakanlar Kurulu tarafından yasaklandı.
1 Eylül 2005’te, Türkiye Maden-İş’in örgütlü olduğu Erdemir Madencilik’teki grev yasaklandı.
27 Haziran 2014’te 5 bin 800 işçinin Şişecam’a bağlı 10 cam fabrikasında 8 gündür sürdürdüğü grev, genel sağlığı ve milli güvenliği bozucu nitelikte olduğu gerekçesiyle yasaklandı.
21 Temmuz 2014’te ise Bakanlar Kurulu, Çöllolar Kömür Sahası işyeri ile Çayırhan Kömür İşletmesinde, alınan grev kararı yasaklandı.
30 Ocak 2015’te Bakanlar Kurulu, Birleşik Metal-İş’in, aralarında Anadolu Isuzu, Demisaş Döküm, Federal Mogul, Sarkuysan ve Türk Prysmian Kablo’nun da olduğu 22 fabrikada uyguladığı grevi yasakladı.
AKP’nin OHAL’i fırsat bilerek yasakladığı ilk grev Asil Çelik oldu. AKP, toplu iş görüşmelerinde anlaşmaya varılamaması üzerine Asil Çelik’te 18 Ocak 2017’de başlayacak grevi yasakladı.
Birleşik Metal-İş’in örgütlü olduğu EMİS’e bağlı işyerlerinde 20 Ocak 2017’de başlayan grev, Erdoğan’ın da imzasının bulunduğu bir kararla ‘milli güvenliği bozucu’ nitelikte olduğu gerekçe gösterilerek yasaklandı.
20 Mart 2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan kararla, Akbank grevi ‘Ekonomik ve finansal istikrarı bozucu nitelikte’ olduğu gerekçesiyle başlamadan yasaklandı.
22 Mayıs 2017’de Şişecam işçilerinin 24 Mayıs 2017’de başlatacağı grev “Milli güvenliği bozucu nitelikte olduğu” gerekçesiyle başlamadan yasaklandı.