Hüseyin Aykol
Geçen hafta bir roman okudum: Savaştaki Kız… Yazarının adını hiç duymamıştım ama isim Balkanlı biri olduğunu gösteriyordu. Kitabı Ayrıntı Yayınları çıkardığına göre, iyi bir şey olmalı diye okumaya başladım. Romanın konusu beklediğim üzere Yugoslavya’nın dağıtılması için çıkarılan ve Batı’nın her türlü kanlı yönlendiriciliğine mazhar olan iç savaşta Hırvatistan’ın payına düşenlerdi.
Reel sosyalist sistemin çözülmesi ardından, kendince benimsediği üçüncü bir yolda, sosyalist bir yaşam sürdürmeye çalışan Yugoslav halklarını birbirine düşmanlaştırmak Batı’nın-NATO’nun kendi varlık sebebi haline gelmişti o yıllarda. Nitekim Tito zamanında Yugoslavya sınırları içinde barış içinde yaşamayı başaran halklar, kısa bir sürede birbirine düşman hale getirilmiş ve federal devletten beş-altı ayrı ulusal devlet doğurtulmuştu. Doğum ve ayrılma tarafların bir daha bir araya gelmeyi aklına getirmemesi için olabildiğince kanlı olmuştu.
Roman o dönemde Hırvatistan’da yaşanan acıları 10 yaşındaki bir kız çocuğunun gözünden anlatıyor. Sonra romanın kahramanı, ‘kurtuluyor’ ve ABD’de yaşamaya başlıyor. Bir süre sonra da memleketine kısa bir tatil için dönüp, yaşadığı ölümcül anılarla yüzleşiyor. Son derece trajik hikaye, düz bir anlatımla değil, ‘flash back’lerle ilerliyor. Bir roman olarak, dört dörtlük bir eserle karşı karşıya olduğumu gördüm ve artık yazarın kim olduğunu merak eder hale gelmiştim.
Roman bitti ve yazarımız bu romanın yazımında kendisine yardımcı olduğunu düşündüğü kişileri sayıp, onlara teşekkür etti. Romanın bende yaptığı etkisinden kurtulmaya çalışırken, şok oldum. Yahu roman bu; roman için esinlendiğin bir olay falan olabilir ama romanı yazarken, bilgi ya da fikir aldığın kişiler olabilir mi? Nasıl bir olayla karşı karşıya olduğumu anlayabilmek için yazarı araştırmam gerekti.
Yazar hakkında
Sara Nović, 1987 yılında doğmuş. Hırvatistan’da da yaşadığı söyleniyor ama ABD’ye ne zaman geldiği belirtilmiyor. Nović, Columbia Üniversitesi’nde kurmaca ve edebi çeviri eğitimi aldığı MFA programından mezun oldu. Blunderbuss Magazine’de kurgu editörü ve sağır hakları blogu Redeafined’ın kurucu editörü olarak görev yapıyor. Nović ayrıca Stockton Üniversitesi’nde Yaratıcı Yazarlık alanında Yardımcı Doçent olarak çalışmakta.
Yazar, şu anda 36 yaşında ama benim de okuyup, kendisini merak ettiğim “Savaştaki Kız” isimli ilk romanı, yazar daha 29 yaşındayken yayınlandı. Bu roman, 2016’da Alex Ödülü sahibi oldu. Nović, bundan iki yıl önce de Amerikan Edebiyat Çevirmenleri Derneği tarafından ALTA Seyahat Bursu ile ödüllendirilmişti.
Nović, kendi edebi eserlerini yayınlamanın yanı sıra ünlü Bosnalı yazar İzzet Sarajlić’in şiirlerini tercüme etti. Nović, Sarajlić’in “After I Was Wounded” adlı şiirini çevirdiği için 2013 yılında Willis Barnstone Çeviri Ödülü’ne layık görüldü. Ayrıca Alex Ödülleri’nin de sahibi.
Nesiller boyu yaşamları altüst eden bir savaş ortamı, bir çocuğun gözünden trajedinin ve kişisel ‘kurtuluşun’ anlatımı, Yugoslavya’yı paramparça etme operasyonundaki kanlı baş rolünden ABD’yi kurtarmaya çalışan yaklaşım. Her şey ama her şey yerli yerinde(!) Aldığın tüm ödüller, sana helal olsun Sara Nović…
