Memlekette kriz diz boyu değil çene ile alt dudak arasında bir yerde. Bugün ekmek bulan yarın bulup bulamayacağını bilmiyor. Kaygı derin!
Niye ekmek?
İnsanlar için en temel gıda maddesi ekmek. TÜİK verilerine göre ekmek fiyatındaki yıllık artış yüzde 54 olmuş. Fiyatın bu seviyede (düşük) kalmasının nedeni fırıncıların satın aldığı buğdayın yaklaşık yüzde 40’ı devlet tarafından karşılanması, yani devletin zarar hanesine yazılması. Ekmeğin anası, yani hammaddesi buğday. Buğdayı üreten çiftçi. Çiftçinin ürettiği buğdaya 2021’in Mayıs ayında belirlenen fiyat 2.250 TL/Ton. Şimdilerde buğdayın fiyatı 5 TL’yi geçmiş durumda iken TMO buğdaya yüzde 23 zam yaptığını “müjdeledi!”. Bakalım önümüzdeki günlerde ekmek ne kadar olacak? Ekmek çiftçi için de temel gıda maddesi. Çiftçi yoksulların en yoksulu olduğu için ekmeğe gelen zam en çok onu korkutuyor. Neden mi? Çünkü çiftçi buğdayını ucuza satmak zorunda bırakıldığı için ekmek parasına muhtaç.
Çiftçi darda ekmek zorda
Geçtiğimiz üretim sezonunda bazı bölgeler kuraklık yaşadı. O bölge çiftçileri şimdi daha fazla zorda. Kuraklık yaşanmayan yerlerde borcu olan çiftçi buğdayını düşük fiyattan sattı. Borcu olmayanlar bekletti. Satanlar büyük olasılıkla gübre alamadı. Dolayısıyla bu ekim sezonunda taban gübresi atamadı toprağına. Bunları kapkara bir yıl bekliyor dersek abartmış olmayız. Eğer Nisan ve Mayıs aylarında yağmur yağarsa gübre atmayanlar yüzde 30-40 düşük de olsa, verim alır, durumu kurtarır. Yok nisan-mayıs ayında yeterli yağış düşmezse küllüm olur, bir daha belini doğrultamaz o çiftçiler. Buğdayını bekletme gücüne sahip olanlar da para kazanamaz. Toprağa atacağı gübrenin tonu 15 bin lirayı aştı, kullanacağı mazotun litresi bugün itibarıyla 12,77 TL. Nisan-mayıs aylarında fiyatlar ne olur, belli değil. Kısacası buğdayını bekletmeden düşük fiyata satan çiftçilerin çoğu mesleğini bırakacak, çiftçiliği terk edecek! Bekletme gücüne sahip olan çiftçi -ki o da azınlık- kazanamayacak, ama çiftçiliğe devam edecek gücü olacak. 2022 yılında ekmek fiyatı ne mi olacak? Yağmur yeterince yağarsa, çiftçi traktörüne mazot koyabilirse, gübre bulur atarsa, devlet fırıncı ile sanayici değil çiftçiyi sübvanse ederse… Se, sa, se… Oooffff. Olabilir mi? Olsa bile ekmeğin ne kadar olacağını varın siz hesap edin gari…
