İktidar, sermayenin talepleriyle ortaya çıkan mesleki eğitim adı altında büyük bir sömürüye yol açan ‘çıraklık’ uygulamasında sınır tanımıyor. 2022 yılında 1 milyon ‘çırak’ hedeflendiğinin belirtilmesi dikkat çekti
Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, Mesleki eğitimde yapılan değişikliklerle işveren ve çalışanlar açısından cazip düzenlemeler yaptıklarını iddia ederek bu bağlamda açıklamalarda bulunurken sözleri açıkça sermaye yararını içeriyor. Bakan, “Bu konuda yapılan değişikliklerle işverenin yükünü devlet aldı. Burada devlet 1-2 milyar TL’lik bir yükü işveren üzerinden almış oluyor. Mesleki eğitimle ilgili tüm düzenlemelerimizi iş dünyası ile istişare ile yapıyoruz” sözleri hedeflerinin ne olduğunu açıkça ortaya koydu.
Hedefleri 1 milyon çırak
Bakan, “KOBİ’ler için en önemli şey çırak bulmak. Bu düzenlemelerin ardından farklı sektörlerde çırakların sayısı katlandı. 2022 yılı sonuna kadar 1 milyon çırak hedefliyoruz. Bunu genç işsizliğini düşürmek için etkin bir enstrüman olarak kullanmak istiyoruz. Türkiye’de 256 tane OSB var. Daha önce 87 tane OSB’de mesleki eğitim merkezi vardı. 2021’in sonunda tüm OSB’lerde mesleki eğitim merkezlerini kurduk” sözleri eğitimi sermaye hizmetine koştuklarını gösterdi.
Bir ustaya 40 çırak
Bir işletmede usta öğretici varsa o işletmenin 40 çırak alabileceğini belirten Bakan Özer, “Bu alanda kapasiteyi artırdık. Tüm sektörlerde ciddi bir talep var. Burada 1 milyon hedefine ulaştığımızda bu talep karşılanmış olacak. Mesleki eğitim merkezlerinde istihdam oranı yüzde 88 düzeyinde. Mesleki eğitim merkezindeki 370 bin öğrenci sayısı mayıs ayında 500 bine çıkmış olacak” dedi. Türkiye’nin mesleki eğitim merkezi haritasını çıkardıklarını söyleyen Özer, “Sektörün kümelenmiş olduğu yerlerde mesleki eğitimi kurguluyoruz” diye belirtti.
Çocuk işçiliği 11 yaşa indi
Sermayenin çıraklığı yaygınlaştırmaya dönük ihtiyacının kamu-özel işbirliği çerçevesinde gerçekleştirilmesi, 2012 yılında çıkarılan 4+4+4 eğitim kararıyla çocuk çırak işçiliği önünde bir engel olarak görülen zorunlu 8 yıllık kesintisiz eğitim ortadan kaldırıldı. Bu uygulamayla çıraklık yaşının 14’ten 11’e indirildi ve 9 Aralık 2016 tarihinde çıkan Kanun Hükmünde Kararname’yle çıraklık zorunlu ortaöğretim kapsamına alındı.
Okuyamayan 720 bin çocuk işçi
Türkiye’de mesleki yaygın eğitimin teşvik edilmesine dönük politikalar özellikle AKP iktidarı ile birlikte yoğunlaşıp genişleyerek çocuk işçiliğinde büyük artışlar ortaya çıkarıldı. Bu süreç eğitimin, sermayeye hizmete dönüştürülmesi sağlanırken, Bakanın işverenin yükünü biz üstlendik ifadesi kamusal gelirlerin yine çocuk emeği sömürüsüyle birlikte sermayeye aktarıldığını gösteriyor. TÜİK’in 2021 yılı verilerine göre Türkiye’de 720 bin çocuk işçi var. Çalışan çocukların çoğunun eğitime erişimi yok ve yasa dışı çalıştırılanlar ise bu sayı içinde yer tutmuyor.
Dünyada durum ve göçler
Kapitalizmin gelişimiyle birlikte çocuk emeği sermaye için cazip bulunmuştur. Küfür dayak ve angaryaya uğratılan çocuklara sermaye istediği gibi baskı yapma özgürlüğü kazanırken, çocuk emeği çok ucuza ve uzun saatleri kapsayacak biçimde uygulana geldi. ILO’nun verilerine göre dünya genelinde 168 milyon çocuk işçi var ve 85 milyonu tehlikeli işlerde çalıştırılırken bu sayı giderek artıyor. Suriyeli mülteci çocukların tekstil vd. sektörlerde aranan emek gücü olarak görülmesi göçlere niçin göz yumduklarını gösteriyor. Mülteci çocukların büyük çoğunluğu, erken yaşta ailelerine destek olmak için çalışmak zorunda olmaları sermayenin iştahını kabartıyor.
EMEK SERVİSİ
