Diyarbakır’da karayolları yerleşkesinde 100 yıllık 3 bin 500 ağaçların yeni yapılaşma nedeniyle kesilmesine tepki gösteren ZMO Şube Başkanı Ucaman, kentin nefes borusu olarak tanımladığı alanın yapılaşmaya açılmasını ‘art niyet’ olarak değerlendirdi
Diyarbakır’da Cumhuriyet’in kuruluşunun ilk yıllarında inşa edilen Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü yerleşkesi, Diyarbakır’ın en büyük camisi olarak Merkez Camii’nin inşa edilmesinin ardından şimdi de dikey yerleşime açılacak. Kentin kuzey-güney hattında Diyarbakır-Elazığ karayolunu düşey olarak kesip, Anıt Park, eski stat ve Sümer Park’taki yeşil kuşak hattında yer alan yerleşke, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2013’te imara açıldı. 28 bin 500 metrekare alan üzerinde 4 katlı ve 20 bin kişilik kapasiteli Merkez Camii’nin 1 Nisan 2017’de temelinin atılmasından 3 yıl sonra yerleşkenin geriye kalan 59 bin 189 metrekarelik kısmı, pandemi sürecinde yine bakanlık tarafından imara açıldı. Karayolları yerleşkesinde aralarında 100 yıllık ağaçların da bulunduğu 5 bin civarında ağaçtan bin 500’ü cami inşaatıyla kesilirken, geriye kalan 3 bin 500 ağaç da kesilecek. Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesindeki surlara, 300 metre mesafede bulunan ve Diyarbakır’ın Suriçi dışında inşa edilen ilk yapılar arasında yer alan yerleşkede bulunan 11 tescilli yapının, cami projesiyle birlikte Kültür Varlıkları Koruma Kurulu tarafından tescilli yapı statüsü kaldırıldı. Bu yapılar cami inşaatı öncesi yıktırıldı. 87 bin metrekare üzerindeki 28 bin metrekareye cami yapılmasıyla geri kalan 59 bin 189 metrekare alandaki 2-3 katlı 7 blok yıktırılarak, yerine 8 katlı 4 blok ile bazı yapılar yapılacak.
Yıkım kararı çıktı
Alanın yapılaşmaya açılması hakkında bilgi veren Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Diyarbakır Başkanı Samed Ucaman, yerleşkede bulunan binlerce ağacın kesilip tescilli yapıların yıkıldığını kaydederek, bunun devamı olarak yerleşke içerisinde bulunan 3 bin 500 ağaç için de yıkım kararının çıkarıldığını ve bunun işleme konulduğunu belirtti. Yerleşke içindeki yapılaşmaya ilişkin bilgi veren Ucaman, “Mevcut lojman ve ek idari bina dahil toplamda 7 blok yapı yıkılarak, yerine 9 bin 500 metrekare kapalı alan, 4 bin 592 metrekare bodrum kat olacak şekilde zemin artı 2 katlı ek idari bina, bodrum artı 5 katlı bin 624 metrekare kapalı alana sahip özel müdür lojmanı, bodrum artı 8 katlı her biri 7 bin 080 metrekare alandan oluşacak 4 blok personel lojmanı yapılacak. Bunlara ek olarak 66 araçlık kapalı otopark ile bunlara ait galeri ve bağlantı yolları yapılması planlanmaktadır. Mevcut yapılara kıyasla kat yüksekliği ve yapı yoğunluğu 2 katından fazla arttırılmıştır” diye konuştu.
Sıcaktan kavrulur
Yerleşkenin kent için önemine değinen Ucaman, kentin nefes alan koridoru önünde açıkça bir “beton bariyer” olarak planlanan projenin yapılması durumunda yarım yüzyıldan fazla ömre sahip yüzlerce ağacın yok edileceğini söyledi. Yoğun bir sıcağa sahip olan kentin ortasında yer alan ağaçların atmosfere temiz hava sağladığını ve sıcaklığı bir nevi düşürdüğüne işaret Ucaman, yapılacak olan yeni binalar ve asfalt ile sıcağın kentin merkezini adeta kavuracağını söyledi. İhale sürecinin Ankara’da gerçekleştirildiğini vurgulayan Ucaman, kurumun kendisine ait kent merkezine çok yakın, birçok konuda çok daha uygun arsaları olmasına rağmen projeyi bu alanda gerçekleştirmeyi planlamasının art niyet taşıdığını dile getirdi. Ucaman, “Camii inşaatının yapıldığı ve binlerce ağacın yok edildiği alanın hemen karşısında bir tek ağacın dahi bulunmadığı arazi var. Ancak camiyi burada yapmak yerine gelip şehrin nefes alma yeri haline gelen ve içerisinde binlerce ağacın bulunduğu alanı imara açtılar. Şimdi soruyoruz bu doğa düşmanlığı değil de nedir?” diye sordu. TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu tarafından bir heyet oluşturularak Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü’nden randevu talep edildiğini hatırlatan Ucaman, görüşmede genel müdürün iletişime kapalı olduğunu dile getirdi. “Bunlar din düşmanları, camilere karşıdırlar” algısı yaratılmaya çalışılarak projelerin hukuksuz bir şekilde devreye konulduğunu belirten Ucaman, “Hangi din, binlerce ağacın yok edilmesine izin veriyor?” diye sordu.
Nefes koridoru
Cami inşaatı sürecinde halktan bağış toplamak için duvarlara yazılan ve sonrasında üstü kapatılan IBAN hesap numaralarını hatırlatan Ucaman, “Yapılan büyük hırsızlık bütün halk tarafından bilinmektedir. Acil bir şekilde kentin ihtiyacı olarak başlanan camii inşaatı da ne hikmetse 3 yıldır hâlâ tamamlanmamıştır! Kentimiz için büyük önem taşıyan, yeşil kuşak alanını ve aynı zamanda kentin nefes alma koridorunu birilerinin rantına ve talanına kurban etmeyeceğimizi, anıtsal durumda olan yarım yüzyıllık binlerce ağacı kestirtmeyeceğimizi belirtiyoruz. Kentimizin bütün demokratik sivil toplum kuruluşlarına, siyasi partilerine ve halkımızı bu konuda duyarlı olmaya çağırıyoruz” şeklinde konuştu. Ucaman, kentin, yeşil ve tarihi alanlarının yapılaşmaya açılması hususunda defalarca yaptıkları açıklamalar, uyarılar ve başlatmış oldukları hukuki süreçlere rağmen, hükümetin bütün kurumlarıyla bu kararın uygulanması için gözlerini kör, kulaklarını sağır bıraktıklarını söyledi.
Fethi Balaman/Diyarbakır-MA
