Bütçeye bir yılda 128 milyar liradan fazla katkı sunan deprem bölgesindeki kentlerde meydana gelen hasar 100 milyar dolar olarak tahmin ediliyor
Merkez üssü Mereş’in Bazarcix (Pazarcık) ilçesi olan ve 10 kentte ağır yıkıma neden olan depremin üzerinden, 8 gün geçmesine rağmen her saat bilanço ağırlaşıyor.
Depremin ağır yıkıma neden olduğu Mereş, Dîlok, Riha, Amed, Adana, Osmaniye, Hatay, Meletî, Semsûr ve Xarpet’in 13,4 milyon olan nüfusu, ülke nüfusunun yüzde 15’ini oluşturuyor. Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın yüzde 9,3’ünü oluşturan deprem bölgesinde, tarım sektörü ve imalat sanayide önemli yer tutuyor.
MA’dan özgür Paksoy’un haberine göre kentlerde yaşanan hasarın boyutu 100 milyar dolaru bulabilir.
İhracat payı yüzde 9
Deprem bölgesinde ihracat payı Türkiye ihracatının yüzde 9’una tekabül ederken, Dîlok tek başına Türkiye ihracatının yüzde 4,4’ünü, Hatay yüzde 1,6’sını, Adana ise yüzde 1,2’sini gerçekleştiriyor. Aktif sigortalı çalışanlarının payı yüzde 11,7, sigortalı çalışan sayısının 24 milyon 200 bin civarında olan deprem kentlerinin, bütçe gelirlerine katkısı ise yüzde 5’e tekabül ediyor.
128 milyar lira katkı
2022 yılında tahsil edilen vergi gelirlerine göre, Amed 8 milyar 888 milyon TL, Meletî 4 milyar 377 milyon TL, Riha 4 milyar 874 milyon TL, Mereş 6 milyar 455 milyon TL, Semsûr 1 milyar 800 milyon TL, Osmaniye 1 milyar 879 milyon TL, Dîlok 16 milyar 858 milyon TL, Hatay 47 milyar 350 milyon TL, Kilis 1 milyar 180 milyon TL, Adana 34 milyar 472 milyon TL olmak üzere depremin yaşandığı iller, bütçe gelirlerine toplam 128 milyar 133 milyon TL katkı sundu.
100 milyar dolar hasar
Ekonomistlerin görüş ve yorumlarına göre; depremin Türkiye’ye toplam maliyeti 50 milyar doları aşkın bir seviyede seyredecek. TÜRKONFED raporuna göre, 84 milyar dolar maddi hasar bekleniyor. Ancak 7 ili etkileyen 17 Ağustos 1999 depreminin ekonomik maliyeti 15 ile 19 milyar dolar arasında hesaplanmıştı. 1999’da Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın 186 milyar dolar olduğu dikkate alındığında, depremin bilançosu milli gelirin yaklaşık 10’da 1’ine tekabül ediyordu.
2023’te ise Gayri Safi Yurt İçi Hasıla yaklaşık 900 milyar dolar seviyesinde seyrediyor. Yüzde 10’luk bir ekonomik maliyet hesaplamasıyla 100 milyar dolarlık bir maliyet tahmin ediliyor.
İmar barışının sonucu
AKP iktidarının reklam filmleri ile övdüğü “imar barışı” adı altında imar affı politikalarının sonucunda, deprem felaketinin içerisinde olan kentlerde 300 bine yakın yapının imar affından yararlandı. Siyasi rant aracı haline getirilen imar affı kanun teklifi, son olarak Ocak 2023 tarihinde AKP-MHP’nin oylarıyla Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’ndan geçti ve Genel Kurul’da kanunlaşması için görüşme sırasına alınmıştı.
