MHP ile birlikte önümüzdeki seçimde çoğunluğu sağlayamayacağını düşünen AKP, Seçim Yasası’nda değişiklik peşinde. Muhalefet partileri CHP, HDP, DEVA ve Gelecek partileri gazetemize değerlendirdi
İnan Kızılkaya
AKP’nin bir sonraki seçimlerde uygulanmak üzere hazırladığı Seçim Yasası ve Siyasi Partiler Kanunu’nda yapılacak değişiklik içeren önerisi, geçen hafta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın başkanlığında toplanan Merkez Yürütme Kurulu’nda (MYK) görüşüldü. AKP Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı’nın başkanlığında yapılan çalışma, ittifak ortağı MHP’nin olası talepleri de dikkate alınarak, bir yasa teklifi metni yerine seçenekli öneri paketi şeklinde hazırlandı ve bu metin üzerinden müzakere yapıldı.
Önceki gün, Siyasi Partiler Kanunu ve Seçim Yasası’na ilişkin yürüttüğü çalışmayı MHP’ye sunan AKP’nin paketinde kamuoyuna yansıyan bilgilere göre, dört temel başlıkta değişiklik öngörülüyor. Cumhur İttifakı’nın devamını sağlamak amacıyla olası bir seçimde muhalefet partilerinin önüne kesmek için yapılacak düzenleme seçim barajı, transfer milletvekiliyle grup kurulmasının engellenmesi, daraltılmış bölge ve hazine yardımı konularını içeriyor. Erdoğan ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin yapacağı son incelemenin ardından çalışma, diğer siyasi partilerle paylaşılacak.
Pakette ne var?
Mevcut yüzde 10’luk seçim barajını HDP’nin her seçimde aşmasıyla geçersizleşmesi ve seçim ittifakıyla parlamentoda farklı muhalefet partilerinin temsil imkanı bulmasıyla barajın yüzde 7 ya da 5 olması öngörülüyor. MHP’nin çekinceleri dikkate alınarak, “daraltılmış bölge” önerisine yer verildi. Buna göre, her seçim çevresinin 7 milletvekili çıkaracak şekilde düzenlenmesi öngörülüyor. Pakette ayrıca siyasi partilere yapılacak Hazine yardımı da seçim barajına eşitlenmesi veya mevcut yasada olduğu gibi yüzde 3 oy alan partilerin Hazine yardımından yararlanması seçenekleri yer aldı. MHP’nin çağrısıyla milletvekili transferini engellemek için de siyasi partilerin seçimden sonra vekil transferiyle grup kurarak seçime girme yeterliliği kazanmasının engellenmesi önerisi yer aldı.
Konuyla ilgili gazetemize konuşan muhalefet partileri ise AKP’nin amacının demokratikleşme yönünde bir değişiklik olmadığını aksine Cumhur İttifakı’nın devamını sağlamaya yönelik bir çalışma içerisinde olduğuna işaret ettiler.
AKP avantaj peşinde
HDP Seçim İşleri Komisyonu Eşsözcüsü Mehmet Rüştü Tiryaki, kamuoyu yoklamalarının AKP’nin oyunu yüzde 30’un altında gösterdiğine dikkat çekti. Tiryaki, olası bir seçimde seçim sistemindeki değişiklikle AKP’nin bu durumu lehine çevirmek istediğini vurgulayarak şu değerlendirmeyi yaptı: “Seçmen iradesinin Meclis’e yansıması için olabildiğince barajın düşürülmesi veya mümkünse barajın kaldırılmasını savunduk. Bir siyasi partinin Türkiye çapında aldığı oy oranına göre milletvekilliği çıkarabilmesini savunduk. AKP’nin amacı seçim sistemindeki anti-demokratik bir düzenlemeyi ortadan kaldırmak değil, daha çok kendi ihtiyaçlarını gerçekleştirmek amacıyla değişiklik yapmak istiyor. Muhtemel seçimlerde kendilerine avantaj yaratmak istiyorlar. Özellikle büyük şehirlerdeki daraltılmış bölge sistemiyle büyük partilerin görece daha çok oy alan partilerin daha çok milletvekilleri almasını sağlayan bir sistem olduğu için bir hazırlık yapılıyor.”
‘Temsilde adalet’
CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, AKP’nin demokratikleşme yönünde bir seçim değişikliğini düşünmediğini söyledi. Amacın Cumhur İttifakı’nın iktidarda kalması olduğunu vurgulayan Erkek, “Seçim kanunu, siyasi partiler, anayasadır, bu gibi metinlerde geniş bir katılımla çalışmalar yürür. Bir tek partinin mutfağında hazırlanmaz. Dar ya da daraltılmış bölgeye MHP’nin evet diyeceğini hiç düşünmüyorum. Büyükşehirlerde belli bölgelerde daraltılmış bölgede tartışılabilir ama nasıl bir daraltılmış bir bölge öngörebiliyorlar, somut bir metin yok. Yüzde 10, 7 gibi temsilde adaleti sağlamak mümkün değil. Daraltılmış bölgeyi çalışmalarının sebebi de nasıl daha çok milletvekili çıkarabiliriz, dertleri nasıl temsilde adaleti sağlayabiliriz değil.”
Ucube başkanlık sistemi
Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün, ucube bir başkanlık sistemi olduğuna dikkat çekerek, “Yönetimde istikrar başkanın seçimiyle göreceli olarak sağlandığına göre artık Meclis’te bir barajın olmasının bir anlamı yok. Hem AKP hem de MHP erimektedir. Şu an MHP’yi koruyacak, kollayacak bir seçim barajının peşinden koştuklarını görüyoruz. Siyasi hayatı zorlaştıracak birtakım adımların atılacağını duyuyoruz. Seçim yardımını almak zorlaştıracak, bunu anlıyoruz konuştuklarından. Büyük kongrelerini yapmadan da seçime imkanları vardı. Bunu da kaldırılacağını duyuyoruz. Seçim yaklaştıkça az oyla Meclis’te çok milletvekilliği çıkaracak bir formül arayışında olduklarını hissediyoruz” dedi.
Cumhurbaşkanı seçilemeyecekler
DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı İdris Şahin ise AKP’nin 19 yıllık dönemden sonra seçim kanununda bir düzenleme yapmak istemesinin sebebinin, anket sonuçları ile tabanının eridiğini ve Cumhurbaşkanlığı adaylığı için ittifak yaptığı partilerle birlikte parlamentoya yüzde 51’lik çoğunlukla giremeyeceğini görmesinden kaynaklandığını vurguladı. Şahin, “Yine kendilerinden bir adayın da Cumhurbaşkanlığı seçilemeyeceğine dair bir kanaat sahibi. Dolayısıyla burada yapmak istedikleri hadise daraltılmış bölge sisteminde AKP-MHP’nin ortak çalışmada bu daraltılmış bölgede il, bölge ve ülke barajı şeklinde barajın yapıldığını ve kendilerine göre aritmetik hesabıyla istedikleri sayıda vekil çıkartmaya yönelik çabalarının olduğunu görüyoruz” dedi.
