AKP tarafından gündeme getirilen ve Türk Medeni Kanunu ile Nüfus Hizmetleri Kanunu’na göre Bakanlar Kurulunca 28 Kasım’da yürürlüğe konulması kararlaştırılan Evlendirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 2 Aralık 2017’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Yürürlüğe giren yönetmeliğe göre, İçişleri Bakanlığı il ve ilçe müftülüklerine de evlendirme memurluğu görev ve yetkisi verebiliyor. Nüfus Hizmetleri Kanunu’na, 2017 yılında eklenen düzenlemeyle, il ve ilçe müftülerine nikah kıyma yetkisi verilmesine dair CHP Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurarak, yönetmeliğin Anayasa’ya aykırı olduğunu, iptal ve yürürlüğünün durdurulması istemişti. AYM, CHP’nin başvurusunu karara bağladı ve oybirliğiyle düzenlemenin iptal istemini reddetti. Kararın gerekçesinde, dava konusu kuralın İslam dini dışındaki inanç sahipleri aleyhine bir düzenleme getirmediği belirtildi.
Zorunluluk yokmuş!
Kararın gerekçesinde, dava konusu kuralın İslam dini dışındaki inanç sahipleri aleyhine bir düzenleme getirmediği ifade edildi. Kanun’da evlilik işlemlerini gerçekleştirecek evlendirme memuru konusunda bireylere seçenek tanıdığı, gayrimüslim azınlıklar da dahil olmak üzere toplumdaki herhangi bir inanç grubu yönünden evlilik işlemlerinin müftülüklerde yaptırılması gibi bir zorunluluk bulunmadığı belirtildi. Müftülüklere verilen evlendirme memurluğu yetkisinin Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre gerçekleştirilen resmi evlilik işlemlerine yönelik olduğu ve medeni nikah esaslarında herhangi bir değişiklik öngörmediği belirtildi.
CHP ne demişti?
Müftülüklere nikah yetkisi verilmesine ilişkin CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, Meclis’te düzenlediği basın toplantısında, müftülere nikah kıyma yetkisi veren yasanın anayasaya aykırı olduğunu, ikili bir hukuk sistemini getireceğini, kadın ve çocuklar için var olan güvenceleri kaldıracağını söylemişti. Özel ayrıca şöyle demişti: “Müftülere yetki veren ve süreç içerisinde imamın, hem imam nikahı hem resmi nikah kıyacağı ve bunun kadınlar için büyük güvencesizlik yaratacak bir uygulama olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle AYM’ye başvuracağız ve bu uygulamanın AYM tarafından iptal edileceğine eminiz.”
Kadınlardan eylemler
AKP’nin yürürlüğe soktuğu müftülere nikah yetkisi veren yönetmeliğe kadınlardan büyük tepki gelmiş, Türkiye’nin birçok kentinde protesto eylemleri düzenlenmişti. İstanbul, İzmir ve Ankara başta olmak üzere, kadın örgütleri düzenledikleri eylemlerde, hükümetin bu yönetmelikle kadın düşmanı uygulamalarda bulunduğunu dile getirmişti. Düzenlemenin gündeme getirildiği dönemde, AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan’ın ‘İsteseniz de istemeseniz de düzenleme Meclis’ten geçecek’ açıklamasına kadın örgütleri mücadeleye devam edecekleri yanıtını vermişti. Kadınlar yaptıkları eylemlerde, “Müftülük yasası geri çekilsin”, “Birlikte güçlü”, “Bu yasalar böyle geçmeyecek” , “AKP yasanı al başına çal”, “AKP’den hesabı kadınlar soracak”, yazılı pankartlar açarak şu açıklamayı yaptı: “Kadınların haklarını korumak yerine, kazanılmış haklarımıza saldırmaya çalışıyorlar. Karşımıza hiç durmadan kadın ve çocuk düşmanı yasa ve uygulamalar çıkarmalarını şimdiye kadar kabul etmedik. Bugünden sonra da asla kabul etmeyiz. Yasa çocuk yaşta evliliklerin önünü açacak. İmam nikahının resmi nikaha alternatif gibi görülmesi kadınların ve çocukların yasalarca güvence altına alınmış tüm haklarından mahrum olması anlamına gelir. Kadınların, çocukların hayatına karışamazsınız. Tüm kadınları müftülere resmi nikah kıyma yetkisi veren bu tasarıyı iptal etmek için birlik olmaya çağırıyoruz.”
HDP ve HDK’den tepki
HDP ve HDK Kadın Meclisi, müftülere nikah yetkisi verilmesine ilişkin uygulamaya tepki göstermiş ve ‘Kadınları ve çocukları yasalar nezdinde güvencesiz kılacak bir tasarıdır’ başlıklı bir açıklama yapmıştı. Açıklamada: “Evlilikle Türkiye vatandaşlığına geçenler için ‘genel ahlak’ kriteri getiren ve hastane dışında doğan çocukların doğum bildiriminin sözlü beyanla yapılmasını yeterli bulan tasarı, kadınların binbir emek ve mücadeleyle elde ettiği tüm kazanımlarını gasp edecek bir tasarıdır. Kabul etmiyoruz!” denilmişti.
Sosyal medyada dünya gündemi olmuştu
Müftülere nikah kıyma yetkisi verilen yasa sonrası yurttaşlar, özellikle de kadınlar büyük tepki göstermişti. İşte sosyal medyada dünya gündemine oturan ‘müftü nikahı’na ilişkin kadınların attığı twitlerden birkaçı: o Amaç, Küçük yaştaki çocukların evliliğine çıkaramadıkları yasayı Müftü lere yetki vererek uygulamaya geçirmek! #MüftülükYasasıHükümsüzdür
Çekin ellerinizi çocuklardan #muftulukyasasinahayir o Müftülere nikah izni onaylandı. Yani… Usulsüz evliliklere, çocuk gelinlere, çok eşliliklere kapı açıldı
#MüftüNikahKıyamaz Madem yasa yaparken bizim kararımızı tanımıyorsunuz bizde sizin yaptığınız yasasınızı tanımıyoruz. #MüftülükYasasınaHayır
#MüftülükYasasınaHayır dedik ama tasarının birçok maddesi meclisten geçti. Çocuk istismarını meşrulaştıran bir tasarı! #lanetolsunsize
‘Mahkemede 40 bin istismar dosyası var’
İzmir’de Öğrenci Veli Derneği (Veli-Der), son günlerde artan çocuk istismarlarına ilişkin açıklama yaptı. Açıklamada; Malatya’da 9 yaşındaki bir kız çocuğunun, ikisi akraba 3 kişi tarafından sistematik cinsel istismara maruz bırakılması, Beykoz İshaklı Köyü’ndeki cemaat yurdunda yaşanan cinsel istismar ve İzmir Tire’de 12 yaşındaki kız çocuğunun üvey ağabeyi tarafından cinsel istismara uğraması sonucu doğum yaptığı hatırlatılarak, Türkiye’de çocuk istismarlarının yüzde 700 arttığı vurgulandı. Ayrıca, 40 bin 226 çocuk istismarı dosyasının mahkemelerde beklediğinin belirtildiği açıklamada, olayların örtbas edilmesi, suçluların korunması, mağdur ailelerinin tehdit yoluyla davadan vazgeçirilmeleri sonucunda taciz ve tecavüzlerin artığı ifade edildi. Son olarak şöyle denildi: “Tecavüze uğrayan çocuğun, tecavüzcüyle evlendirilmesinin önünü açan yasayı geri çekin. Çocuklarımızın hayatlarının karartılmasına izin vermeyeceğiz.”
KADIN SERVİSİ
