ABD’de, seçmenler ülkeyi önümüzdeki dört yıl boyunca yönetecek başkan için oy kullandı
Amerikalı seçmenler ülkeyi önümüzdeki dört yıl boyunca yönetecek başkanın yanı sıra, 435 üyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı ve 100 üyeli Senato’nun 35 üyesi için de oy kullandı. Ülkede 100 milyona yakın kişinin 64 milyona yakını posta yoluyla, 35 milyondan fazlası da birebir erken seçim merkezlerine giderek oyunu kullandı.
ABD’deki başkanlık yarışında son sandıklar saatler önce kapandı ancak yeni başkanın kim olduğuna ilişkin hala net bir sonuç yok.
Bu sürpriz bir durum değil çünkü postayla kullanılan oyların sayımının uzun süreceği ve belki de seçim sonuçlarının “mahkemede belli olacağı” tahmin ediliyordu.
Oyların sayımı sürerken eldeki son durum şu şekilde:
02:14
AP’nin verilerine göre Michigan’da zafere ulaşan Biden, toplamda 264 delege kazandı
22:40
Kritik önemdeki Wisconsin eyaletini Biden kazandı
Böylece Biden 248, Trump 214 delege kazandı
Sonuçları belirleyecek kilit eyaletler olan Pennsylvania, Wisconsin ve Michigan’da sayımlar devam ediyor.
Michigan’da henüz sayılmamış 100 bin oy kaldığı belirtildi. Wisconsin’de ise tüm oylar sayıldı ancak Trump’ın ekibi bu eyaletteki sayımın tekrarlanmasını isteyecek.
Georgia eyaletinde 200 bin oy daha sayılacak.
Yarışın her iki tarafı da “kazanma yolunda olduklarını” söylüyor.
Biden, günün ilerleyen saatlerinde basın açıklaması yapacağını duyurdu. Trump’ın programı ise henüz belli değil.
18:10
ABD genelinde oyların yüzde 87’si sayıldı.
Demokrat Parti adayı Joe Biden’ın 68,7 milyon, Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın ise 66 milyon oyu var.
Biden sayımları yüzde 2,1 oy farkla önde götürüyor.
Fakat ABD’de en çok oy alan başkan seçilmiyor.
Adaylar, her eyaletin seçici kurula gönderdiği üyelerle belirleniyor.
17:00
ABD’de eyaletlerin büyük kısmında kazananlar belli oldu.
Fakat bazı eyaletlerde sayılmamış oylar sonucu değiştirme potansiyeli taşıyor.
Bu eyaletlerdeki son durum şöyle:
Wisconsin’de oyların yüzde 97’si sayıldı. Biden yüzde 0,7’ye denk gelen 21 bin oyla önde.
Nevada’da oyların yüzde 86’sı sayıldı. Biden yüzde 0,6’ya denk gelen 8 bin oyla önde.
Arizona’da oyların yüzde 82’si sayıldı. Biden yüzde 5’e denk gelen 130 bin oyla önde.
Maine’de oyların yüzde 72’si sayıldı. Biden yüzde 12,5’e denk gelen 80 bin oyla önde.
Georgia’da oyların yüzde 92’si sayıldı. Trump yüzde 2’ye denk gelen 100 bin oyla önde.
North Carolina’da oyların yüzde 95’i sayıldı. Trump yüzde 1,4’e denk gelen 80 bin oyla önde.
Pennsylvania’da oyların yüzde 75’i sayıldı. Trump yüzde 12’ye denk gelen 600 bin oyla önde.
Michigan’da oyların yüzde 87’si sayıldı. Trump yüzde 0,5’e denk gelen 27 bin oyla önde.
Sandıklarda son durum, güncel gelişmeler ve yaşanan bütün olaylar şöyle:
11:20
AP ajansı, Joe Biden’ın 11 delegesi olan Arizona eyaletinde kazandığı tahmininde bulundu. Böylece Biden 236 delegeye yükseldi. Trump’ın delege sayısı şu an için 213.
Bu arada Pennsylvania Valisi Wolf, ABD Başkanı Donald Trump’ın açıklamalarına tepki gösterdi. Wolf, eyalette 1 milyondan fazla oyun posta yoluyla kullanıldığını söyledi. Trump’ın önde olduğuna dair sözlerini ‘partizan bir saldırı’ olarak niteledi.
10:40
ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da düzenlediği basın toplantısında başkanlık seçimlerini kazandığını iddia etti.
Seçimlerde usülsüzlük yapıldığını öne süren Trump, kullanılan oyların sayımının durdurulmasını istediklerini ve seçimleri Yüksek Mahkeme’ye taşıyacaklarını söyledi. Trump’ın iddiasına karşın seçimin kaderini belirleyecek bazı kritik eyaletlerde oy sayım devam ediyor.
9:30
Donald Trump’ın şu ana kadar kazandığı eyaletler: Kentucky, Indiana, Oklahoma, Alabama, Arkansas, Güney Dakota, Güney Carolina, Nebraska, Tennessee, Missouri, Batı Virginia, Utah, Wyoming, Kuzey Dakota, Kansas, Ohio, Idaho, Louisiana, Mississippi
Joe Biden’ın şu ana kadar kazandığı eyaletler: Vermont, Massachusetts, Delaware, Maryland, New York, New Jersey, Illinois, Colorado, Connecticut, New Mexico, California, Oregon, Washington, New Hampshire, Virginia, Rhode Island
09.20:
AP ajansının projeksiyonuna göre Trump, 38 delegesi bulunan Teksas’ı kazandı. Ajansın tahminleri doğrultusunda, Biden’ın şu an 223, Trump’ın 212 delegesi var. 270 delegeye ulaşan aday, seçimi kazanacak.
9:10
Delaware eyaletinin Wilmington kentinde destekçilerine hitap eden Joe Biden, “Bu seçimi kazanma yolunda olduğumuza inanıyorum” dedi. Oyların sayılmasının vakit alacağını, her bir oy sayılana kadar bu seçimin tamamlanmayacağını belirten Biden, “Şu anda olduğumuz noktaya dair iyi hissiyat içindeyiz” dedi.
Biden’ın kısa bir konuşma yapmasının ardından Trump Twitter’dan paylaştığı mesajlarda, “Büyük farkla öndeyiz ancak seçimi çalmaya çalışıyorlar. Bunu yapmalarına asla izin vermeyeceğiz. Sandıklar kapandıktan sonra oy kullanılamaz” sözlerini kullandı.
04:39- Biden 85, Trump 61
Ön sonuçlara göre Biden 85, Trump ise 61 delege kazandı
04:29- Connecticut eyaletinde Biden kazandı
Connecticut eyaletinde Demokratların adayı Joe Biden kazandı
04:10- AP son durumu paylaştı
AP ajansının şu ana dek sayılan oylar üzerinden yaptığı projeksiyona göre, Biden delege sayılarında şu an 85’e 55 olarak önde. Ajansa göre, son gelen sonuçlarla Biden’ın kazanacağı yeni netleşen eyaletler şöyle: Rhode Island, New Jersey, Massachusetts, Maryland, Illinois, Delaware ve Connecticut.
Trump’ın kazanacağı yeni netleşen eyaletler şse şöyle: Oklahoma, Tennessee, Mississippi ve Alabama.
Ajans daha önce de, Virginia ve Vermont’u Biden’ın, Batı Virginia ve Kentucky’yi Trump’ın kazanacağının kesinleştiğini duyurmuştu.
03:48-Virginia’da Biden kazandı
AP ajansı, 13 delegesi bulunan Virginia eyaletini Biden’ın kazandığını duyurdu.
AP’nin verilerine göre, şu an Biden delege sayılarında 16’ya 13 önde. Bir adayın kazanması için eyaletlerdeki 538 delegeden en az 270’ini alması gerekiyor…
03:40-Batı Virginia’da Trump kazandı
Amerikan haber ajansı AP, geleneksel olarak Cumhuriyetçilere oy veren Batı Virginia eyaletini Trump’ın kazandığını duyurdu. Trump bu eyaletten beş delege aldı.
03.35- CNN: Florida’da Biden önde
CNN International, seçimin en kritik eyaletlerinden Florida’da Biden’a önde gösteriyor. Kanala göre, Biden Florida’da yüzde 50.4 ile önde. Trump ise 48.7 oranında.
03.30-Carolina ve Ohio’da sandıklar kapandı
Çekişmeli eyaletlerden Kuzey Carolina ve Ohio’da sandıklar kapandı. Trump 2016’da bu iki eyaleti de kazanmıştı.
03.18- Senato seçimlerinde ilk sonuç geldi
Virginia’da Senato koltukları için yapılan oylamada, Demokrat Senatör Marc Warner, koltuğunu Cumhuriyetçi rakibine kaptırmadı. Demokrat Parti, bu seçimlerde Senato koltukları için verilen yarışı önde bitirerek Senato çoğunluğunu Cumhuriyetçilerden almayı hedefliyor. Seçmenler bugün başkanın yanı sıra Temsilciler Meclisi’nin 435 üyesi ile 100 sandalyeli Senato’nun 35 üyesini de seçiyor.
03:15- Vermont Biden’da
AP ajansı, Vermont eyaletinde Joe Biden’ın kazandığını duyurdu. Eyaletin 3 delegesi var.
03:12- Kentucky Trump’ın
Amerikan haber ajansı AP, Başkan Trump’ın geleneksel olarak Cumhuriyetçilere oy veren Kentucky eyaletini kazandığını duyurdu. Eyaletin 8 delegesi var.
03.07- ABD Medyası ilk tahminleri açıkladı
Amerikan medyası, kapanan sandıklarda şu ana dek sayılan oylara dayanarak şu öngörülerde bulundu. Buna göre,
8 delegesi olan Kentucky eyaletini Trump’ın,
3 delegesi olan Vermont eyaletini Biden’ın,
13 delegesi olan Virginia’yı Biden’ın,
11 delegesi olan Indiana’yı Trump’ın kazanması bekleniyor.
Amerikan seçim sistemine göre, adaylardan birinin kazanan ilan edilmesi için 270 delegeye ulaşması gerekiyor.
03.01- Florida’da sandıklar kapandı
Kritik eyaletlerden Florida’da sandıklar TSİ 03.00’da kapandı.
03.00- SayıImayan seçimi Biden kazandı
ABD’ye bağlı özerk toprak statüsünde olan Guam’da ‘sonuçlar’ açıklandı. Guam bir eyalet olmadığı için seçimlerde oy kullanamayan yaklaşık 4 milyon Amerikan vatandaşının kendi aralarında düzenlediği oylamayı Biden ‘kazandı’. Guamlıların yüzde 55’i Biden’a, yüzde 42’si Trump’a oy verdi.
‘İkinci sınıf’ vatandaş olmaya karşı çıkan ve seçimlerde oy kullanabilmek isteyen Guam halkı, 1980’den bu yana Washington’ın dikkatini çekmek için kendi oylamalarını düzenliyor. Adada 2016’da Trump’ın kazandığı seçim dışında, 1984’ten bu yana düzenlenen her oylamada ABD’deki gerçek seçimin kazananı sandıktan birinci çıkıyor.
02.18- Trump’tan açıklama
ABD Başkanı Donald Trump, Twitter’dan “Ülkenin her yerinde gayet iyi gidiyoruz. Teşekkürler!” mesajını paylaştı.
02.15- İlk sandıklar kapandı
Indiana ve Kentucky eyaletlerinin bazı bölgelerinde ilk sandıklar, TSİ 02.00’da kapandı. Başkan Trump’ın, geleneksel olarak Cumhuriyetçilere oy veren iki eyaleti de kazanması bekleniyor. Ülke içindeki saat farkı nedeniyle, başka birçok eyalette oy sayımı devam ediyor. Çekişmeye sahne olması beklenen eyaletlerden Georgia ve Florida’da sandıklar TSİ 03.00’te, Pennsylvania’da TSİ 04:00’e kapanacak.
00.53- Bu seçim Trump bitti dediğinde bitmeyecek
Trump’ın posta yoluyla gönderilen oyların sayılmasını beklemeden zafer ilan edebileceğine dair haberlere, Demokrat Senatör Bernie Sanders’dan da tepki geldi. Demokrat Parti içinde bu yıl başkan aday adayı da olan Sanders, “Bu seçim Trump ‘bitti’ dediğinde değil, tüm oylar sayıldığında sona erecek” dedi Sanders, Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Seçim her oy sayıldıktan sonra sona erecek. Buna, seçim günü posta yoluyla gelenler ve ordunun kullandığı oylar da dahil. Bu bir demokrasi. Trump’ın hoşuna gitse de gitmese de, her bir oyu sayıyoruz” ifadelerini kullandı.
00.09- Rekor katılım açıklaması
Seçimler, rekor bir katılım oranına sahne oluyor. 100 milyondan fazla ABD’linin şimdiden oy verdiği belirtilirken, Kaliforniya eyaletinde rekor katılım bekleniyor. 8.6 milyon Latin seçmenin de oy verdiği belirtiliyor. Katılım açısından gözlerin çevrildiği bir diğer seçmen kitlesi ise gençler. CNN televizyonu, ülke çapında çok sayıda üniversite kampusunda uzun kuyruklar oluştuğunu duyurdu. En çekişmeli eyaletlerden Pennsylvania’daki Pittsburgh Üniversitesi’nde derse girmeden oy kullanmak isteyen gençlerden oluşan kuyruk, seçim merkezinden üniversiteye uzandı. Arizona’da sandıkların yerel saatle sabah 06.00’da açılacak olmasına rağmen 05.30’dan itibaren sıraya girenler oldu; Virginia ve Teksas’ta da uzun kuyruklar oluştu.
23.13- Biden ekibinden zafer açıklamaları
Joe Biden’ın kampanya ekibinin yöneticisi Jen O’Malley Dillon “Kazanmakta olduğumuz açık” dedi. Gazetecilere brifing veren Dillon, seçim sonuçlarının bu gece netleşeceğine inandıklarını söyledi; seçimi kazanmak için gereken 270 delegeye hangi eyaletlerde kazanarak ulaşabileceklerine dair bir yol haritası çizdi. Dillon, 20 delegesi bulunan ve bu seçimin kilidi olarak görülen Pennsylvania’da ‘önde olduklarını’ ama bu eyalette ve Florida’da kaybetseler bile, 270 sayısına ulaşacaklarını söyledi. Dillon, Michigan ve Wisconsin’ın yanı sıra Kuzey Carolina veya Arizona’dan birini kazanmaları halinde sandıktan kendilerinin çıkacağını belirtti.
21:19- Latin seçmenden rekor katılım
Demokratların ve ilerici kesimlerin özellikle kararsız eyaletlerde sandığa götürmek için yoğun çaba sarf ettiği Latin seçmenlerin rekor katılım sergilediği belirtiliyor. Şimdiden, çoğunluğu gençler olmak üzere 8.6 milyon Latin seçmenin oy verdiği sanılıyor.
Arizona, Teksas, Florida, Pennsylvania, Nevada ve Kuzey Carolina’da, erken kullanılan oyların yüzde 33’ünün, 2016’da sandığa gitmeyen Latinler tarafından kullanıldığı belirtiliyor.
18.44- İlk sandıklardan Biden çıktı
Amerikan seçimlerinde geleneksel olarak oylamanın ve sayımın en erken başlayıp tamamlandığı iki küçük kasabada da sandıklardan Biden çıktı. New Hampshire eyaletinin ABD-Kanada sınırındaki Dixville Notch kasabasında 5’e 0, yakındaki Millsfield’da da 16’ya 5 olmak üzere Biden lehine oy verildi.
İki kasaba da ilk sonuçları veren noktalar olmaları nedeniyle dünya basını tarafından yakından izleniyor. Ancak bu küçük kasabaların tercihleri, seçimin nihai sonucu bir yana, New Hampshire eyaletinin kendisinin bile başkan tercihi hakkında kesin bir tahmin yürütülmesine olanak tanıyacak ağırlıkta değil. Dixville Notch, 2016 seçimlerinde Hillary Clinton’dan yana oy kullanmıştı.
18.15- Trump uyarıldı
Amerikan kamuoyu, bir yandan seçimleri takip ederken bir yandan da Trump’ın sonuçları kabul etmeyebileceği yönündeki imaları nedeniyle diken üzerinde. Cumhuriyetçi ve Demokrat cephelerden iki adalet bakanı biraraya gelerek, Trump’a karşı bu konuda ortak bir makale kaleme aldı. Barack Obama yönetiminin adalet bakanı Eric Holder ve George W. Bush döneminin adalet bakanı Michael Mukasey, Washington Post gazetesine yazdıkları makalede ‘Amerikan anayasasının kimseye, istedikleri siyasi sonucu alamadıkları zaman diğer vatandaşların hayatını etkileyecek şekilde davranma hakkını vermediğini’ belirtti. İki eski bakan, sonuçlar seçim sonrası şiddete karşı uyarıda bulundu.
Makalede, “Seçimi karşı tarafın kazanmasından daha kötü bir şey olmadığını düşünenler, şunu denesin: Kaybedenlerin sonuçları kabul etmemesi nedeniyle seçimlerin önemli olmadığı bir ülke tahayyyül etmeyi” ifadeleri yer aldı.
18.10- Kaderi belirleyen eyaletlerde durum ne?
Amerikan seçimlerinde delege sayıları ve tek bir partinin kalesi olmamaları nedeniyle ‘swing states’ olarak anılan kararsız eyaletlerde son durum hâlâ karışık. Uzmanlar bu seneki seçimlerde, Florida, Pennsylvania, Michigan, Wisconsin, Kuzey Carolina ve Arizona’nın sonucu belirleyeceğini düşünüyor.
RealClearPolitics anketine göre Biden bu eyaletlerin ikisinde açık ara önde; üçünde fark çok az ve birinde Trump az farkla önde görünüyor:
Florida: Biden 1.8 puan önde
Pennsylvania: Biden 2.6 puan önde
Michigan: Biden 5.1 puan önde
Wisconsin: Biden 6.7 puan önde
Kuzey Carolina: Trump 0.2 puan önde
Arizona: Biden 0.9 puan önde
13.15- 127 bin oyun sayılmama girişimi reddedildi
Teksas eyaletinde federal bir yargıç, Cumhuriyetçilerin Houston’da korona virüsü pandemisiyle arabanın içinden oy verilebilen merkezlerde kullanılan yaklaşık 127 bin oyun geçersiz olduğu yönündeki iddiasını reddetti. Yargıç Andrew Hanen, bu oyların Teksas yasalarına göre geçerli olduğuna hükmetti.
13.00- Sandıklar açıldı
İlk sandıklar Türkiye saatiyle 13.00’da, ABD’nin en doğu noktasında bulunan Vermont eyaletinde açıldı.
ABD’de bugüne kadar, yaklaşık 98 milyon seçmen posta yoluyla kullandı. Amerikalıların posta yoluyla oy vermesine geçmişte de izin verilse de, korona virüsü pandemisi nedeniyle bu oylarda rekor sayıya ulaşılmış durumda.
Seçmenler bugün başkanın yanı sıra Temsilciler Meclisi’nin 435 üyesi ile 100 sandalyeli Senato’nun 35 üyesini de seçecek.
Kaynak: CNN İnternational, AP, VOA, BBC
