Muhalefet tarafından ‘tek adam rejimi’ kurmak istediği için eleştirilen Erdoğan, dün Türkiye’nin en büyük ekonomik kurumlarını kapsayan Varlık Fonu’na da kendi kendisini başkan yaptı. Başkanvekili ise tahmin edilebileceği gibi damat Berat Albayrak
Tek kişilik yönetim yolunda yürüyen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, yargı ve yasama kurumlarını devreden çıkararak bütün devlet kurumlarını kendisine bağlamakla yetinmedi; dün de bir kararname ile büyük ekonomik güçleri elinde tutan Türkiye Varlık Fonu’na kendini başkan, damadını da başkan yardımcısı yaptı. Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş. Yönetim Kurulu’nda yer alacak isimlerin belirlenmesine ilişkin Cumhurbaşkanı kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan oldu. Başkanvekilliği görevine, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak getirildi. Yönetim Kurulu Üyeliklerine Selim Arda Ermut, Hüseyin Aydın, Rifat Hisarcıklıoğlu, Erişah Arıcan, Fuat Tosyalı ve Zafer Sönmez atandı. Genel Müdürlüğe ise Zafer Sönmez atandı.
Yiğit Bulut gitti
Kuruluşunun ardından Türkiye Varlık Fonu A.Ş. Yönetim Kurulu Üyeliklerine Yiğit Bulut, Kerem Alkin, Himmet Karadağ ve Oral Erdoğan atanmıştı. Himmet Karadağ ise fonun başkanlığını yönetiyordu. Son kararname ile bu yönetim feshedilerek Fon, tamamen aile şirketi haline getirildi.
Dev şirketler artık onun
Geçen yılın Şubat ayında, Türkiye’nin dev kurumları bir gecede Türkiye Varlık Fonu’na devredildi. O gün, Ziraat Bankası A.Ş., Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ), Türkiye Petrolleri A.O. (TPAO), Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. (PTT), Borsa İstanbul A.Ş. (BİST), Türksat Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme A.Ş.’nin (TÜRKSAT) Hazine’ye ait hisselerinin tamamı, Borsa İstanbul, Bakanlar Kurulu’nca fona aktarıldı. Yine Türk Telekomünikasyon A.Ş.’nin yüzde 6.68 oranındaki Hazine hissesi ile Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve Çaykur İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün de fona aktarılması kararlaştırıldı. Daha önce de Fon’a Milli Piyango ve şans oyunları devredilmişti. Yaklaşık 400 milyar dolara ulaşması beklenen ve büyük ölçüde denetim dışı olan Fon’un amacı o günlerde “devletin elinde kuvvetli bir kaynak oluşturulması” olarak açıklanmıştı. O dönemde, ekonomistler, fonun büyük projelerin finansmanını kolaylaştırmak ve bu işlemlerin kamu denetiminden çıkarılması için yapıldığını ifade etmişlerdi.
Adım adım Saray rejimine…
24 Haziran seçiminin hemen ardından Erdoğan ve AKP, bütün devleti Erdoğan’a bağlayan girişimlerine aşlamıştı. Temmuz’da yayınlanan bir KHK ile Bakanlar Kurulu’nun yetkileri Cumhurbaşkanı’na devredilmiş, daha sonra da bu dodğrultudaki adımlar devam etmişti. MİT, TRT, Devlet Tiyatroları gibi kurumların Erdoğan’a bağlanmasının yanında ekonomi alanında da ciddi adımlar atılmıştı. 3 Ağustos’ta bir Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’yle Yüksek Planlama Kurulu’na verilen yetkiler Cumhurbaşkanı’na toplanmış, özelleştirmelerde ilk ve son karar Erdoğan’a sorulur olmuştu. Aynı süreçte, 50 milyar liralık aktif toplamı ile Türkiye’nin en büyük ikinci şirketi konumundaki Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu da (TMSF) Cumhurbaşkanlığı’na bağlanmıştı. TMSF’nin elinde Boydak, Kaynak, Koza İpek Holding, Dumankaya ve Fi Yapı’nın da olduğu 15 büyük grup bulunuyor. Savunma Sanayii fonları da zaten yine ona bağlanmıştı. Hatta, bununla da yetinilmemiş, Asgari Ücret Tespit Komisyonu bile Erdoğan’a bağlanmıştı.
Kuş uçsa Erdoğan’a sorulacak
Varlık Fonu kararnamesiyle aynı gün yayınlanan bir genelge ile kamu kurumlarına açıktan atama işlemleri için Cumhurbaşkanlığı’ndan izin alınması zorunlu hale getirildi. Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yer alan Cumhurbaşkanlığı genelgesine göre, TBMM İdari teşkilatı, Anayasa Mahkemesi, Sayıştay, Kamu Denetçiliği Kurumu ve MİT ile hakim ve savcı adayları atamaları hariç olmak üzere diğer kamu kurumları, özel mevzuatları gereğince mesleğe özel sınava tabi tutularak alınacak personel için, sınav açmadan önce Cumhurbaşkanlığı’ndan izin alacak.
Varlık Fonu nedir?
Ulusal Varlık Fonları, çeşitli finansal varlıklara yatırım yaparak gelirini artırmayı hedefleyen, devletin sahipliği ve yönetimi altında çalışan fonlar olarak tanımlanıyor ve fonun geliri genellikle bütçe fazlalarından oluşuyor. Genel olarak bütçe fazlası veren ülkeler, buradan elde ettikleri fazlayı, bir varlık fonuna aktararak bu fonla ulusal ya da yabancı bazı finansal varlıkları satın alıp gelirlerini artırmaya çalışıyor. Fonları kuran ülkelerin başında enerji ihracatçıları geliyor. Kuveyt, Norveç, Suudi Arabistan, Katar, Rusya gibi diğer enerji zengini ülkelerde değişik isimler altında bu fon var. Dünyada bütçe açığı olduğu halde Varlık Fonu kuran tek ülke ise Türkiye. Çin, Rusya, Norveç, Katar ve Suudi Arabistan gibi ülkelerde varlık fonu yönetimi için genellikle piyasadan, bankalardan, devlet adına temsilci ve bakanlardan oluşan bir yapı tercih ediliyor. Suudi Arabistan haricinde bu örneklerde cumhurbaşkanları, yönetim kurulunda yer almıyor.
ANKARA
