BM Suriye Soruşturma Komisyonu’nun raporunda, Türkiye’nin saldırılarında 1 milyon kişinin haftalarca su ve elektriksiz kaldığı ve sivillerin hedef alınarak öldürüldüğü belirtilerek, ‘saldırılar savaş suçu teşkil edebilir’ denildi
Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Soruşturma Komisyonu, 1 Temmuz ile 31 Aralık 2023 tarihleri arasını kapsayan Suriye raporunu, BM Cenevre Ofisinde düzenlediği basın toplantısı ile açıkladı.
Toplantıda konuşan Komisyon Başkanı Paulo Pinheiro, Ekim ayından bu yana Suriye’de son 4 yılın en yoğun çatışmalı süreci yaşadığını belirtti. Suriye topraklarında çatışmayı sınırlamak için kararlı bir uluslararası çabanın şart olduğunu belirten Pinheiro, Suriye’de acilen ateşkese ihtiyaç olduğunu ifade etti.
“Suriye halkı, bu yıkıcı ve uzun süren savaşın daha da şiddetlenmesini kaldıramaz” diyen Pinheiro, “Şu anda yüzde 90’dan fazlası yoksulluk içinde yaşayan halk, ekonomi sıkılaştırılan yaptırımların ortasında serbest düşüşte. Giderek artan bir kanunsuzluk durumu söz konusu. Silahlı kuvvetler ile silahlı milislerin yıkıcı uygulamaları beraberinde haraç kesme gibi yasadışı uygulamaları getiriyor” dedi.
120 bin kişi göç etti
Komisyon üyesi Hanny Megally, Suriye’nin yoğun nüfuslu alanlarda düzenlediği “yıkıcı ve yasa dışı” saldıralar sonucu yaklaşık 120 bin kişinin yerinden edildiğini kaydetti.
Ekim ayında Avrupa’ya sığınma talebinde bulunan Suriyelilerin sayısının son yedi yılın en yüksek seviyesine ulaştığının altını çizen Megally, 13 milyondan fazla insanın yerinden edildiği Suriye dünyanın en büyük yerinden edilme krizini yaşadığını söyledi.
Sivil alanlar bombalandı
Rapora göre, 5 Ekim’de hükümet kontrolündeki Homs şehrinde bir askeri akademinin mezuniyet törenindeki patlamalarda en az 63 kişi hayatını kaybetti.
Suriye hükümeti ve Rus kuvvetleri, muhalif kontrolündeki bölgeleri 3 hafta boyunca bombaladı. 2 bin 300 noktayı etkileyen bombardımanda yüzlerce sivil hayatını kaybetti ve yaralandı.
ABD üslerine saldırı
İsrail’in Suriye’de İran bağlantılı olduğu iddia edilen güçlere en az 35 kez saldırdığı kaydedilen raporda, Halep ve Şam havaalanlarına yapılan saldırılar nedeniyle BM’nin havadan insani yardım hizmetlerinin geçici olarak durdurulduğu belirtildi.
Raporda, ayrıca İran yanlısı milislerin Kuzey ve Doğu Suriye’deki ABD üslerine 100’den fazla kez saldırdığı, ABD’nin de doğu Suriye’de İran yanlısı milislere hava saldırılarıyla yanıt verdiğine dikkat çekildi.
‘Türkiye’nin saldırıları savaş suçu teşkil edilebilir’
Türkiye’nin Ekim ayından itibaren Suriye Demokratik Güçleri’ne (QSD) karşı saldırılarını arttırdığına dikkati çekilen raporda, “Türk hava saldırıları, neredeyse bir milyon kişiyi haftalarca su ve elektriksiz bırakarak uluslararası insani hukuku ihlal etti. Siviller, Türk insansız hava araçları tarafından hedef alınarak öldürüldü. Bu tür saldırılar savaş suçu teşkil edebilir” denildi.
DAIŞ saldırıları
DAİŞ’in saldırılarının devam ettiğine yer verilen raporda, yaşanan saldırıların “savaş suçu” teşkil ettiği belirtildi. Komisyon raporunda, bölgeden gelen bazı raporların birçok sivilin öldürüldüğü yönünde olduğu ifade edildi.
Raporda, Suriye hükümetinin işkence ve kötü muamelede bulunmaya devam ettiği, gözaltında insanların kaybedildiği, Suriye makamlarının tutuklu yakınlarına bilgi vermediği bilgileri paylaşıldı.
Türkiye’ye bağlı paramiliter gruplar
Raporda, Türkiye ve Türkiye’ye bağlı paramiliter grupların kontrolündeki bölgelerde yaşanan hak ihlalleri de yer aldı. Raporda, İdlib’de, Hayat Tahrir el Şam’ın (HTS) işkence, kötü muamele ve haksız yere insanları özgürlükten mahrum bırakma eylemlerine devam ettiği belirtildi. “Cadılık, zina ve cinayet” adı altında infazlar gerçekleştirdiği de raporda yer alan bilgilerden oldu.
‘16.7 milyon insanın yardıma ihtiyacı var’
Suriye’de 16.7 milyon kişinin insani yardıma ihtiyaç duyduğunu ve bunun krizin başlangıcından bu yana en yüksek rakam olduğu vurgulandı. Bağış fonlarında yaşanan eksiklik nedeniyle BM’nin Suriye’deki düzenli gıda yardımını askıya alındığı, yardım teslimatlarının Suriye hükümeti tarafından keyfi bir biçimde engellendiği belirtildi.
30 bin çocuk için çağrı
Rapora dair İnsan Hakları oturumlarında konuşan Komisyon üyesi Lynn Welchman, DAİŞ’in Suriye’de toprak kontrolünü kaybetmesinin ardından 5 yıl geçtiğini ama 30 bin çocuğun hala Kuzey ve Doğu Suriye’de gözaltı kamplarında, hapishanelerde veya rehabilitasyon merkezlerinde tutulduğunu işaret etti.
Welchman, kamplardaki çocuklar için tüm devletlere “Suriyeli çocuklar da dahil olmak üzere tüm çocukların anavatanlarına dönmesine derhal izin verilmeli, maruz kaldıkları suçlar için hesap verebilirlik sağlanmalı” çağrısı yaptı.
Komisyon, konuyla ilgili raporunu 55 İnsan Hakları oturumları kapsamında 18 Mart’ta BM İnsan Hakları Konseyi’ne sunacak.
DIŞ HABERLER
