Xwebûn Gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Mehmet Ali Ertaş, ‘Birçok gazete abonesi Xwebûn sayesinde Kürtçe yazmayı ve okumayı öğrenmiş. Okuyucuların çoğu Xwebûn gazetesini kendileri için bir dil okulu olarak görmektedir’ diyor
Ahmet Güneş
Türkiye’nin Cumhuriyet’in kuruluşundan beri bir devlet politikası haline getirdiği asimilasyon ve inkâr siyaseti birçok dilin kaybolmasına ve yurttaşların anadilden uzaklaşmasına yol açıyor. Özellikle son yıllarda Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile birçok kurum, kuruluş, kitap ve gazete de nasibin aldı. Türkiye ve Kurdistan’da Kürtçe yayın yapan ve eğitim veren birçok dernek ve yayın kapatıldı. Bu yasaklardan dolayı tek Kürtçe gazete Azadiya Welat gazetesi de KHK ile kapatıldı.
Gazetelerin kapatılması ve gazetecilerin baskı altında olması, gözaltına alınıp tutuklanması neredeyse sıradanlaştı. Son dönemde de Özgür Basın çalışanlarına dönük baskılar devam ediyor. Tüm bunların arasında halkın haber alma hakkı için ısrar eden gazeteciler de zorluklara rağmen mesleklerini sürdürüyor. Türkiye ve Kurdistan’da Kürtçe yayın yapan haftalık tek gazete olan Xwebûn da bunlardan biri.
Kısıtlı imkanlarla 2019 yılında yayın hayatına başlayan Xwebûn gazetesi haftalık olarak Kürtlerin gündemini Kürtçe olarak okurlara sunuyor. Biz de Xwebûn gazetesinin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Mehmet Ali Ertaş ile gazeteyi, yayın politikalarını ve yaşadıkları zorlukları konuştuk.
*Öncelikle Xwebûn gazetesinin çalışmalarından bahsedebilir misiniz?
Xwebûn gazetesi 23 Aralık 2019 yılında haftalık olarak yayın hayatına başladı. Gazete ilk çıktığında Kurdistan’ın 4 parçasına hitap edecek ve 4 parçanın sesi olacak şekilde bir çizgi izledi. Hala bu çizgi temelinde yayın akışını sürdürmektedir. Her parçadan yazar kadrosuna ulaşmaya çalıştı. Daha çok dil, kültür ağırlıklı bir yayına politikasına saliptir. 2. sayfa kadın, 3. sayfa haber, 4. sayfa röportaj, 5. sayfa dil-edebiyat, 6-7. sayfalar politika, 8. sayfa serbest yazılar makaleler, 9. sayfa Kırmancki, 10. sayfa mizah, 11. sayfa kültür sanat, 12. sayfa ise daha çok toplum, tarih ve ekoloji konularına yer vermektedir. Yine ayda bir 12. sayfayı Kırmancki lehçesine ayırıyoruz. 15 Mayıs 2021 yılından sonra gazetenin web sitesinin dijital ortamında yazınsal yayının yanında kadın, kültür-sanat, ekonomi, siyaset, dil, tarih alanında analizler yayıp belgesel tarzında programlar yayınlamaktadır. İşitsel olarak da Podcast yayını var. Görsel ve işitsel programlarına gazetecilere yapılan operasyondan sonra yaklaşık 1 yıldır ara vermiş durumda. Bu yeni yayın döneminde görsel ve işitsel programlarını tekrar aktif hale getireceğiz.
*Xwebûn gazetesinin Kürt dili üzerindeki etkisi kuşkusuz önemli. Bu konuda okurlarınızdan nasıl tepkiler alıyorsunuz?
Xwebûn gazetesinin Kürt dili üzerinde büyük bir etkisi vardı. Kürtçenin Kurmanci ve Kirmancki lehçelerin yazılı bir şekilde gelişmesi ve herkes tarafından anlaşılabilmesi için büyük bir rol üstlenmiştir. Birçok gazete abonesi Xwebûn sayesinde Kürtçe yazmayı ve okumayı öğrenmiş. Okuyucuların çoğu Xwebûn gazetesini kendileri için bir dil okulu olarak görmektedir.
*Gazetenizin yazar kadrosunda kimler var ve neye göre yazıları seçiyorsunuz?
Gazetenin yazar kadrosunda Kurdisdan’ın 4 parçasından ve diasporadan yazarlar var. Yazarlarımızın çoğu ağırlıklı olarak Rojava, Bakur Kurdistan ve Avrupa’dan yazıyor. Rojhilat ve Başur’da yazar kadromuz az. Bu yeni yayın döneminde bu parçalarda da yazar arayışlarımız sürüyor. Yazıları daha çok Kürt ve Kürdistan halkının diline, kültürüne siyasetine, ekonomisine, ekolojisine katkı sunacak kadın ve çocuk haklarını koruyacak ve geliştirecek yazılar seçiyoruz.
*Haber seçimi konusunda neye dikkat ediyorsunuz gazete olarak?
Haber seçimi konusunda daha çok Kürt halkını ilgilendiren, Kürtlerin hakkını ve hukukunu arayan, Kürt kültür ve sanatını, dil ve edebiyatını geliştiren, siyaset, kadın, çocuk haklarını savunan haberleri esas alıyor. Haber seçiminde demokratik, ekoloji ilgili kadın özgürlükçü paradigmayı esas alan haberlere dikkat ediyor.
*Xwebûn’un muhabir ağı var mı?
Xwebûn gazetesinin muhabir ağı zayıf. Çünkü genelde Kürtçe haber yazan muhabir sayısı çok az. Sadece iki muhabiri var. Ancak muhabir arayışımız devam ediyor.
*Gazeteniz haftalık olduğu için manşeti nasıl ve neye göre belirliyorsunuz?
Haftalık olduğu için içinde bulunduğu haftanın en önemli gündemine göre manşet konusunu seçiyoruz. Manşetleri daha çok Kürt halkının sesi olacak, Kürt halkına yönelik baskıları gösterecek, Kürt halkının direnişini veya Kürt halkına dönük hak ihlallere göre manşetler belirleniyor.
*Gazeteniz haftalık çıkıyor. Daha önce Azadiya Welat deneyimi vardı ve günlük yayımlanıyordu. Siz de günlük gazeteye geçmeyi düşünüyor musunuz?
Biz şu anda günlük yayına geçmeyi düşünmüyoruz. Okurlardan da öyle bir talep yok. Zaten gazetenin web sitesi de var. Web sitesine günlük olarak haberleri geçiyoruz. Gazetenin web sitesi sürekli sıcak haberleri ve gelişmeleri sanal alanda okuyucuları ile paylaşıyor. Okuyucuyu habersiz bırakmıyor.
*Son olarak okurlarınıza ne söylemek istersiniz?
Son olarak bu gazete okurlarıyla daha fazla anlam ve önem kazanır. Bir gazetenin okur sayısı ne kadar fazlaysa, o gazete o kadar güçlü olur. Bir gazetenin okurları ne kadar kendi gazetesine sahip çıkarsa gazete o kadar güçlü ve canlı olur. Okurlarımızın gazeteyi daha fazla okumasını, okutmasını, yazılar yazıp göndermesini, etrafında olup biteni ve haber değeri tanıyan bilgileri, fotoğraf ve videoları bizimle paylaşmasını istiyoruz. Yine gazeteye dönük eleştiri ve önerilerini bize iletmesini istiyoruz.
