Eski bir Yemen türküsünde geçen ‘zenginimiz bedel verir / askerimiz fakirdendir’ sözleri bir kez daha gerçeklik kazanıyor. Son otuz yılda çıkarılan altıncı bedelli askerlik yasası 5.5 milyon kişiyi ilgilendiriyor ve zor durumdaki ekonomi için milyarlarca lira gelir anlamına geliyor
Sürekli olarak askerliğin kutsallığına vurgu yapılan Türkiye’de son otuz yılın 6. ‘Bedelli Askerlik’ yasası çıkarılıyor. Özellikle çatışmalı dönemlerde kürsülerden bu uygulamanın “şehitlere saygısızlık” olduğunu söyleyen AKP sözcüleri, ekonomi zora düşünce bir kez daha “vatandaşın isteği” diyerek tasarıyı gündemleştirdi. İşin arka planında ise bütçe açığının buradan gelecek parayla kapatılması yatıyor. Bedelli askerlik yasa teklifi netleşti. Yaş sınırının 25 ve ücretin 15 bin lira olacağı yasa teklifi TBMM’den geçerse, yaklaşık 5 milyon kişi askerlik hizmetini bedelli olarak yapabilecek. Açıklanan rakam ise hem TL hem de döviz bazında son 20 yılın en ucuz tutarı olmasıyla öne çıkıyor. 1999 yılında 15 bin mark olan bedelli askerlik ücreti dolar bazında 8.5 bin, 2011 yılında 30 bin liralık bedelli ücreti 16.6 bin dolar ve 2014 yılındaki 18 bin liralık tutar da 8.1 bin dolar seviyesindeydi. Bu yılki ücret ise 3 bin 100 dolara denk geliyor.
‘Sürümden kazanmak’
Rekor katılım beklenen bu düzenlemeden devletin kasasına milyarlarca lira gireceği bildiriliyor. Önceki yıllarda çıkarılan bedelli askerlik yasalarına en yüksek başvuru 2014 yılında gelmiş,başvuru oranı yüzde 33.3 olmuştu. 2018 bedelli yasasında belirlenen yaşın daha düşük olması sebebiyle rekor başvuru bekleniyor. Uzmanlar 25 yaş ve üstündekilerin bedelli askerlik bekleyen kitlenin yaklaşık yüzde 90’ını oluşturduğunu bildiriyor. Buna göre, bedelli yasasından yararlanabilecek yaklaşık 5 milyon kişinin tamamı başvuruda bulunursa, Hazine’ye tam 82.5 milyar liralık katkı sağlanacak. Daha gerçekçi bir tahmine göre ise, yaklaşık bir milyon kişinin bedelli askerlikten faydalanması bekleniyor. Bu da toplamda 15 milyar TL ediyor. Bu gelirin savunma sanayinde kullanılması planlanıyor.
5.5 milyon kaçak!
Militarizmi her gün kutsayan, yüzlerce insana ‘askerlikten soğutma’ iddiasıyla dava açılan Türkiye’de askere gitmek istemeyenlerin sayısı yaklaşık 5.5 milyonu buldu. Bunların içinde 570 bin yoklama kaçağı, 57 bin bakaya ve 5 bin 772 firari bulunurken, halen yoklamaya tabi kişi sayısı da 585 bin civarında. Yıldırım’ın açıklamasına göre, tecilli yani askerliğini erteleyenlerin sayısı da 4 milyon 815 bin. Bunların 1 milyon 885 bini öğrencilik nedeniyle, 2 milyon 930 bini ise farklı nedenlerle tecilli. Önümüzeki yıl silah altına alınması gereken asker sayısının 345 bin civarında olduğu düşünülürse, bu yaklaşık olarak 5 milyonluk bir “sıkışma” anlamına geliyor ve hükümet bu birikimi paraya dönüştürmek istiyor.
Bankalar coştu
Yasayla ilgili ödeme detayları belli olunca, gözler bankaların bedelli askerlik kredisi faiz oranlarına çevrildi. Çeşitli bankalar, birbiri ardına kredi şartlarını açıklarken, banka borcu yasal takip altında olanlar bu imkândan da yararlanamıyor. Kredi çekmek için ayrıca kredi notu sorgulaması da yapılıyor ve düşük kredi notuna onay verilmiyor. Bu arada, bankalara başvurmak yerine yerine evini, arabasını satışa çıkaranlar da var. oldu. Gayrimenkul ve 2. el araç satışlarında hızlı bir artış olduğunu söyleyen uzmanlar, internetteki satış ilanlarının patladığını belirtiyor.
Vicdani ret alternatif olabilir
Düşük bedelli askerlik yasasının bir amacının da ‘vicdani ret’ hakkının önünü kesmek olduğu belirtiliyor. İki yıl önce vicdani retçi Enver Aydemir davasında karar veren AİHM, Türkiye’yi mahkum etmiş ve vicdani retçilerin korunması gerektiğine hükmetmişti.
29 Nisan 2018: Şehitlere saygısızlık!
Seçimler öncesinde, nisan ayında bedelli askerlik konusundaki soruları yanıtlayan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “Bedelli askerlik şu anda hükümetimizin gündeminde değil, böyle bir durum yok” demiş ve “Bedelli askerliği gündeme almak şehitlere saygısızlık olur” diye konuşmuştu.
Sürekli tekrarlar
Bugüne kadar 5 kez bedelli askerlik yasası çıkarıldı. İlk olarak 1987 yılında, ardından 1992’de uygulanan bedelli askerlik, 1999’da Marmara depremi sonrası bir kez çıkarıldı. 1987 yılında 18 bin 433, 1992 yılında 35 bin 111 ve 1999 yılında 72 bin 290 kişi yasadan yararlandı. Ücretin yüksek olduğu 2011’de ise başvuru sayısı 69 bin 073 oldu. Son olarak 2014’te bedelli askerlik yasası çıkarıldı. O tarihte 27 yaşını doldurmuş olanlar, 18 bin lira karşılığında askerlik yapmış sayıldı. 203 bin 824 kişi faydalandı ve toplam 3 milyar 671 milyon 100 bin lira elde edildi.
EKONOMİ SERVİSİ
