Xana Axpar ve Şemrex ilçelerinde 15 kişinin yaşamını yitirdiği yangınla ilgili bilirkişi raporuna itiraz eden Amed Barosu itirazında, ‘Bilirkişi raporu objektif ve bilimsel ölçütlerden yoksun ve maddi gerçeği yansıtmamakta olup, failleri aklayıcı mahiyette hazırlanmıştır’ dedi
Amed’in Xana Axpar (Çınar) ile Mêrdîn’in Şemrex (Mazıdağı) ilçelerinde, 20 Haziran’da Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş.’ye (DEDAŞ) ait elektrik direklerinden çıkan yangında 15 kişi hayatını kaybetti. Yangına ilişkin Çınar Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 21 Haziran’da yapılan inceleme sonucunda hazırlanan ön raporda, yangının çıkış sebebinin elektrik direklerinden kopan tellerin yarattığı kıvılcım olduğu belirtildi.
DEDAŞ’ın elektrik direklerine müdahale ettiği bölgeye ilişkin Çınar Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yeni bir bilirkişi heyeti oluşturulmak suretiyle yeniden bir rapor hazırlamaya karar verildi.
Bir süre sonra ise ön rapor hazırlayan bilirkişilerin de aralarında bulunduğu yeni heyet, 27 Haziran-4 Temmuz ve 10 Ağustos tarihlerinde yangının çıktığı Xana Axpar’ın Tobinî Mahalesi’nde incelemelerde bulundu. Bilirkişi heyeti tarafından 14 Ağustos’ta hazırlanan rapor, soruşturma dosyasına eklendi. “Yangının elektrikten kaynaklandığının tespitini yapmak mümkün değildir” değerlendirmesine yer verilen 35 sayfalık bilirkişi raporuna Amed Barosu itiraz etti.
‘DEDAŞ’ı aklamaya dönük’
Baro avukatlarından Mehdi Özdemir tarafından yapılan itirazda, ilk ön raporda yangının çıkış sebebinin elektrik tellerinden çıkan kıvılcımın etkisiyle oluştuğuna yer verildiği hatırlatıldı.
İtirazda, “Öncelikle, rapor içeriği görgü tanıklarının beyanlarına itibar edilmeksizin, DEDAŞ’ın gerek doğrudan kasıt gerekse bakım ve onarım yükümlülüğünün ihlali hususunda failleri aklayıcı mahiyette, bilimsel ölçütlerden ve maddi gerçeği ters-yüz edercesine subjektif değerlendirmelerle hazırlanmıştır. Bilirkişi raporu objektif ve bilimsel ölçütlerden yoksun ve maddi gerçeği yansıtmamakta olup, failleri aklayıcı mahiyette hazırlanmıştır” denildi.
‘Bakım ve onarım sorumluluğu yürütülmemiştir’
Kurumlar ve Amed Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü tarafından hazırlanan ön raporun da bilirkişi raporunu yalanladığı belirtilen itirazda, “37 yıllık süreçte bakım ve onarım çalışmaları yönetmeliğin kuruma yüklediği sorumluluğa rağmen yürütülmemiştir. Köy sakinlerinin bakım ve onarıma yönelik DEDAŞ’a yaptığı başvurular da sonuçsuz kalmıştır. Yangının çıkış noktası olan Köksalan Köyü mezarlık elektrik direğine bağlı teller olduğu, yerinde yapılan tespit ve çalışmalar neticesinde belirlenmiştir. Bu bağlamda yapılan tespitler incelendiğinde:
- Yangının çıktığı yerin ekili alan olduğu görülmüştür.
- İletim hatlarında birçok noktada eklerin ve liflenmelerin olduğu tespit edilmiştir.
- Direkteki OG sigortalarının yerinde olmadığı, bunun yerine iletkenlerle bypass edildiği ve bu bağlantıların gevşeklikten dolayı arka sebebiyet verebileceği tespiti yapılmıştır.
- Birçok direkte kırık izolatörlerin olduğu bu durumun atlamalara sebebiyet verebileceği teknik açıdan bir veridir.
- OG hatlarda ekili tarım alanlarında ağaç direkleri mevcudiyeti görüldü. Bu ağaç direklerin kullanılması uygun görülmemektedir.
- Hatların geçtiği güzergahlarda direklerin etrafında yangına karşı bir önlem alınmadığı gözlemlenmiştir. (Direk diplerindeki otların mevcudiyeti vs.)
- Direk diplerinde süs betonu olmadığı, otların direk dibinde biçilmediği tespiti yapılmıştır.
- OG (orta gerilim) hatlarının dibindeki ağaçların atlamaya sebebiyet verebileceği gözlemlenmiştir.
- İzolatörlerdeki gevşek ve sıkı bağların tekniğine uygun yapılmadığı gözlemlenmiştir.
- Şebekelerin bakım onarımı yapılmadığı teknik işletme sorumluluğu hizmetlerden yararlanılmadığı gözlemlenmiştir.
- Parafudr olmayışı aşırı gerilimlerin oluşmasına dolayısıyla ark oluşumuna sebebiyet vermektedir. (Hat başlarında hat sonlarında ve Trafo girişlerinde mutlaka parafudr kullanılmalıdır.
“Söz konusu tespitler incelendiğinde, esasında yangının elektrik tellerinden kaynaklı olduğu, bakım ve onarım çalışmalarının yerine getirilmediği açıktır” ifadelerine yer verildi.
‘DEDAŞ’ın yangına sebebiyet verdiği açıktır’
İtirazın devamında şunlar belirtildi:
“Öncelikle, yukarıda yer verdiğimiz değerlendirme ve eksiklikler yönünden yangının elektrikten kaynaklandığı açık olup, bilinçli veya hatalı bir şekilde tanzim edilen rapor, bilimsel ve objektif ölçütlerden yoksundur. Bununla birlikte, yangın bilirkişisinin görüşü incelendiğinde, mahalle çevresine ilişkin yangının çıktığı iddia edilmesine karşın bu yönde yerinde bir inceleme ve tespitte bulunulmadığı, patlama hususunun yangının çıkışa etki edebileceği belirtilmesine karşın bu yönlü de bir araştırmanın yapılmadığı, yangının sebebine dair herhangi bir gerekçenin belirtilmediği görülmektedir. Netice itibariyle, yukarıda ayrıntısıyla belirtmiş olduğumuz üzere, şüpheli DEDAŞ görevlilerince gerek kasten gerekse bakım ve onarım yükümlülüğü kapsamında sorumluluklarının gereği yerine getirilmeksizin yangının oluşumuna sebebiyet verildiği açıktır. Her ne kadar bu rapor kapsamında yangının çıkış nedenine ilişkin yersiz ve eksik değerlendirmelerle belirlemede bulunulmadığı belirtilmiş ise de, rapor içeriği bilimsel ve objektif ölçütlerden yoksun, bakım ve onarım yükümlülüğünün tespiti yapılmaksızın hazırlanmıştır. Bu bağlamda, iş bu raporun hükme esas alınabilir nitelikte olmaması gözetildiğinde, alanında uzman Öğretim üyelerinin yer aldığı ve İstanbul Teknik Üniversitesi Yangın Araştırma Merkezi veya başka bir üniversiteden oluşturulacak bir bilirkişi heyeti ile mağdur ve müşteki vekillerinin de hazır bulundurularak keşif işleminin icrası ile yeniden rapor tanzim edilmesini talep ederiz.”
Bilir kişi tarafından suç duyurusu
Avukat Özdemir tarafından, Diyarbakır Bilirkişi Kurulu Başkanlığı’na bilirkişiler hakkında da suç duyurusunda bulunuldu. Suç duyurusunda, bilirkişi raporlarının birbirinden tamamen farklı değerlendirmeleri içerdiği, heyet tarafından hazırlanan raporun bilimsel ölçütlerden ve objektif kriterlerden yoksun olduğu, yangının çıkış yeri ve sebebine dair dosya kapsamındaki delillerle ve özellikle görgü tanıklarının beyanları ile örtüşmeyen yersiz tespitlerde bulunulduğu, hukuki nitelendirme ve tespitlerde bulunulduğu belirtilerek, bilirkişilik listesinden çıkarılmalarına karar verilmesi istendi.
‘Yeni bir heyet oluşturulup yeni rapor hazırlanmalı’
Hazırlanan rapor ve itiraza dair Mezopotamya Ajansı‘na konuşan Özdemir, şunları belirtti:
“Çınar Cumhuriyet Başsavcılığı’nın bilirkişi itirazı sonrasında yeni bir bilirkişi heyeti oluşturması ve yeni bir rapor hazırlanması gerekmektedir. Aksi durumda soruşturma dosyasının maddi gerçeği ters yüz eden bu raporla kapatılması ihtimali mevcut olacaktır. Biz avukatlar olarak yaptığımız itirazın olumlu neticelendirilmesini bekliyor, bundan sonrada hukuki süreci sürdürmeyi devam edeceğiz.”
DEDAŞ’tan itiraf!
Xana Axpar’da “yatırım yapmamız engellendi” iddiasında bulunan DEDAŞ, Başalan köyünde ‘kaçak’ elektrik kullanımının yüzde 98 olduğunu söylemesi dikkat çekmişti. DEDAŞ yaptığı açıklamada, “Mahallede elektrik şebeke yenileme çalışması da engellendi. Yüzde 98 kaçak elektrik kullanıyor” iddiasında bulunurken, köyde tüketilen elektriğin normalde 12 yılda kullanılması gerektiğini ifade etmesi ise sorunun kendi hatlarındaki kayıptan kaynaklığını açıkça ortaya koyuyordu. Bir köyün 12 yıllık elektriği 1 yılda kullanma iddiası imkansız bir iddiaydı.
DEDAŞ’ın eski hatları
Köyde 11 milyonluk yatırım yapmak istediklerini ama köylünün bunu engellediğini iddia eden DEDAŞ’ın, Xana Axpar ve Şemrex’te çıkan yangının ve ölümlerin nedeninin elektrik hatlarından kaynaklı olduğunun adeta bir itirafıydı. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) yangının enerji nakil hatlarının eski ve yetersiz olmasından kaynaklandığını tespit ederken, DEDAŞ bunu reddetmişti. Sadece bir köye 11 milyonluk yatırım ihtiyacının ortaya konması 15 yurttaşın ölümündeki sorumluluğun DEDAŞ’a ait olduğunun da açık bir göstergesiydi.
HABER MERKEZİ
