CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun “AKP İktidarının Hak İhlalleri Karnesi” isimli raporuna göre, 2002- 2018 yılları arasında 47 bin 910 “yaşam hakkı” ihlali yaşandı. Yine son 16 yılda 14 bin 960 kadın öldürülürken, en az 22 bin işçi iş cinayetine kurban gitti, 357 şüpheli asker ölümü yaşandı, 21 bin 325 kişi ise işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, AKP’nin 16 yıllık iktidarı boyunca yaşanan hak ihlallerini “AKP İktidarının Hak İhlalleri Karnesi” adı altında raporlaştırdı. Tanrıkulu’nun hazırladığı rapora göre, 2002- 2018 yılları arasında 47 bin 910 kişinin yaşam hakkı ihlal edildi. Üstelik bu sayıya ülkenin sokağa çıkma yasaklarının yaşadığı döneme ilişkin ve 2013 Gezi eylemlerine ilişkin veriler dahil değil.
Sadece 2018 yılında yaşam hakkı ihlal edilen kişi sayısı ise, en az 521 kişi.
16 yılda 14 bin 960 kadın öldürüldü
Raporda, 2018 yılının ilk 10 ayında erkekler tarafından öldürülen kadın sayısı 363 olarak belirtilirken, son 16 yılda 14 bin 960 kadın erkekler tarafından öldürüldü.
58 kişi nefret suçundan yaşamını yitirdi
2018 yılında göç yollarında yaşamını yitiren kişi sayısının 83 olduğu belirtilen raporda, yine 16 yıllık AKP iktidarı boyunca 58 kişi ise “nefret cinayeti” sonucu yaşamını yitirdi.
4 bin çocuğun yaşam hakkı ihlal edildi
Rapora göre, 2011-18 yılları arasında 4 bin 3 çocuğun yaşam hakkı ihlal edildi. 2011 yılında 815, 2012 yılında 606, 2013 yılında 633, 2014 yılında 627, 2015 yılında 875, 2016 yılında 242, 2017 yılında 138 ve 2018 yılından şimdiye kadar 67 çocuğun yaşam hakkı ihlal edildi. Çocukların yaşam hakkı ihlali nedenleri arasında başı ihmaller sonucu gerçekleşen ölümler çekti. Bu yıllarda 2 bin 311 çocuk ihmal sonucu hayat gözlerini yumdu. 435 çocuk da iş cinayeti sonucu can verdi.
22 bin kişi iş cinayetinde öldü
Yine 2002- 2018 yılları arasında en az 22 bin 224 kişi, iş cinayetine kurban gitti. Bunların çoğu önlenebilir sebeplerdi. AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında 146 işçi iş cinayetine kurban giderden, bu sayı yıllar itibariyle arttı. 2003 yılında 811, 2004 yılında 843, 2005 yılında 1096, 2006 yılında 1601, 2007 yılında 1044, 2008 yılında 866, 2009 yılında 1171, 2010 yılında 1454, 2012 yılında 878, 2013 yılında 1235, 2014 yılında 1886, 2015 yılında 1970, 2016 yılında 1970, 2017 yılında 2006 ve 2018 yılında şimdiye kadar 1797 kişi iş cinayetlerinde öldü.
357 şüpheli asker ölümü
Raporda şüpheli asker ölümlerine de yer verildi. Buna göre, 2008- 2018 yılları arasında 357 kişi zorunlu askerlik görevini yerine getirirken “şüpheli biçimde” öldü. 2002- 2007 yılları arasında ve 2012 yılında gerçekleşen “şüpheli” asker ölümlerine ilişkin veri yok. Raporda, 15 Temmuz da yaşanan hak ihlalleri istatistiklerine de yer verildi. Buna göre, 179 sivil, 62 polis ve 29 asker olmak üzere toplam 270 kişi darbe girişimi sırasında öldü. 2 bin 195 kişi de yaralandı.
21 kişiye işkence ve kötü muamele
2002- 2018 yılları arasında işkence ve kötü muameleye maruz kalan kişi sayısı ise, 21 bin 325. İşkence ve kötü muamelenin yıllara göre oranı ise şöyle; 2002 yılında 988, 2003 yılında 600, 2004 yılında 367, 2005 yılında 193, 2006 yılında 339, 2007 yılında 320, 2008 yılında 269, 2009 yılında 259, 2010 yılında 228, 2011 yılında 243, 2012 yılında 323 ve 2013 yılında 388, 2014 yılında 1039, 2015 yılında 5 bin 671, 2016 yılında 5 bin 606, 2017 yılında 2 bin 278 ve 2018 yılında şimdiye kadar 2 bin 214 kişiye işkence ve kötü muamele yapıldığı belirtildi.
591 gazeteci tutuklandı
Raporda, Türkiye’de düşünce ve ifade özgürlüğüne yönelik ihlaller “Binlerce kişinin düşünce ve ifade özgürlüğü müdahaleye uğramıştır. Sayılarla bu tahribatı açıklamak AKP’nin hali hazırda yarattığı baskı ve korku ortamını açıklamakta yetersiz kalacaktır” denilerek paylaşıldı.
Buna göre 2002- 2018 yılında en az 591 gazeteci tutuklandı. 30 Kasım 2018 tarihi itibariyle 175 gazeteci halen cezaevinde.
Freedom House’nin 2018 Dünyada Özgürlük Raporu’na göre ise, Türkiye düşünce ve ifade özgürlüğü konusunda “özgür değil” kategorisinde. Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde de Türkiye, 180 ülke arasında 157’inci sırada yer alıyor.
Raporda, AKP hükümetleri döneminde akademiye yönelik yapılan düzenlemeler “Akademiye yönelik baskı ve ihraçlar” başlığı altında sunuldu. 15 Temmuz sonrası ilan edilen OHAL’den 2018 Temmuz’a kadar 177 üniversiteden 6 bin 81 akademisyen ihraç edildiği belirtildi. İhraç edilenler arasında 400’e yakın Barış İçin Akademisyenler Bildirisi’ne imza atan bilim insanı bulunuyor. Bu bildiri gerekçe gösterilerek akademisyenler 200’e yakın dava açıldı. 21 akademisyene hapis cezası verildi.
16 bin intihar
2012- 2017 yılları arasında intihar eden kişi sayı ise, 16 bin 28. Bu intiharların sebepleri arasında “Kamuya atamaların yapılmaması, işsizlik ve ihraçlar” gösterildi.
Binlerce kurum ve kuruluş kapatıldı
Hak savunucuları ve sivil topluma yönelik baskılar raporda, OHAL ilanı sonrasında yaşananlara ilişkin veriler paylaşılarak anlatıldı. OHAL ilanından 2017 yılı sonuna kadar geçen süreçte KHK’larla 49 özel sağlık kuruluşu, 2 bin 271 özel eğitim kurum ve kuruluşu, 146 vakıf, 1427 dernek ve 15 vakıf yüksek öğretim kuruluşu ve 19 sendika kapatıldı. Raporda, kapatılan derneklerin çoğunluğunun hak temelli dernekler olduğuna da vurgu yapıldı.
HABER MERKEZİ
