Kazakistan’daki başkaldırı AKP-MHP yönetimini korkuttu. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türk Devletleri Teşkilatı üye ve gözlemci devletlerin dışişleri bakanlarının Kazakistan’daki ayaklanmayı değerlendirdiği olağanüstü toplantıya çevrim içi katıldı: Üzerimize ne düşerse tüm imkanlarımızla Kazakistan’ın yanındayız ve tüm imkanlarımızı seferber etmeye hazırız
Kazakistan’daki ayaklanma sonrası Türkiye ile Kazakistan karşılaştırmaları yapılması AKP-MHP hükümetini telaşlandırırken Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, “Tüm imkanlarımızla Kazakistan’ın yanındayız, tüm imkanlarımızı seferber etmeye hazırız” dedi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Kazakistan gündemiyle çevrim içi olarak düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Dışişleri Bakanları Olağanüstü Toplantısı’na katıldı. TDT toplantısında konuşan Çavuşoğlu, Kazakistan’da kent kent yayılan protestolar TDT dışişleri bakanları olarak olağanüstü toplandıklarını, Türk dünyası ailesinin önemli bir ferdi olan Kazakistan’daki gelişmelerin herkesi derinden etkilediğini söyledi.
Çavuşoğlu, Kazakistan’daki gelişmeleri kaygıyla izlediklerini, Türk dünyasının büyük bir aile olduğunu ve bir vücudun organları gibi birbirlerine bağlı olduklarını belirterek şunları söyledi:
“Bir yeri ağrıdığında tüm vücudun bundan muzdarip olması gibi biz de millet olarak Kazakistan’daki gelişmelerden büyük üzüntü duyduk. Muhtar (Kazakistan Dışişleri Bakanı Muhtar Tileuberdi) kardeşime ve Kazakistan halkına geçmiş olsun diyoruz. Hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyoruz. Türk Devletleri ailesi olarak bu zor zamanında Kazak kardeşlerimizin yanında, onlarla dayanışma halindeyiz” dedi.
“Durumun kontrol altına alınmış olmasından memnuniyet duyduklarını” vurgulayan Çavuşoğlu, Kazakistan’da Alihan Smailov’un yeni başbakan olarak atanmasından da mutluluk duyduklarını ve kendisiyle işbirliği içinde çalışmaya devam edeceklerini söyledi.
Çavuşoğlu, Kazakistan’da barış ve istikrarın bölge, teşkilat ve küresel barış için önemli olduğunu kaydederek şöyle devam etti: “Kazakistan, bu krizi aşacak kabiliyet, tecrübe ve devlet geleneğine sahiptir. Onursal Başkanımız Nursultan Nazarbayev ve Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in vizyonu doğrultusunda güçlü bir devlet aklı oluşmuştur. Kazak halkı da mevcut sorunlara çözüm bulmak amacıyla birlik ve beraberlik ruhunu gösterecek sağduyuya sahiptir” dedi.
TDT olarak yaptıkları ortak açıklamada ve bugün kabul edecekleri ortak bildirideki temel mesajlarının, büyük Türk dünyası olarak Kazakistan’ın yanında olduklarını, ülkedeki istikrarın yeniden tesisi için Kazakistan’a desteklerinin tam olduğunu belirten Çavuşoğlu, şunları ekledi:
“Türkiye olarak da en başından beri Kazak makamlarıyla temas halinde olduk. Kamuoyumuz gelişmeleri yakından izledi, millet olarak dertlendik. Cumhurbaşkanımız, başta Tokayev olmak üzere, üye devletlerin devlet başkanlarıyla temas halinde, gelişmeleri yakından takip etti. Biz de dışişleri bakanları olarak yakın temas halinde olduk. Bakanlığım başta olmak üzere birçok kuruluş ve önemli şahsiyet kardeş Kazakistan’a destek açıklamaları yaptı. Kardeşlerimizin bu zor gününde yanlarında olmayı bir borç bildik. Bundan sonra da üzerimize ne düşerse tüm imkanlarımızla Kazakistan’ın yanındayız ve tüm imkanlarımızı seferber etmeye hazırız.”
2 Ocak 2022 isyanı
Kazakistan’da akaryakıta yapılan zamlar nedeniyle Mangıstav eyaletinde 2 Ocak 2022’de başlayan protestolar ülke geneline yayıldı. Asker ve polis katliamlarına rağmen protestocular çoğaldı. Eski başken Almata dahil bazı şehirlerde kamu binaları ele geçirildi. Bazı binalar ve polis araçları ateşe verildi. Zam karşıtı protestolar yönetimin istifası talebine evrildi. Yolsuzluklara bulaşmış, petrol ve doğalgaz gelirlerini belli kesimler için kullanırken altyapıya yeterli yatırım yapmayan, gelirleri halkla paylaşmayan iktidar oligarklar ve koruyucusu siyasi elitin koltuklarını terketmesi istendi. 1991’de bağımsızlık sonrası Cumhurbaşkanı olup 2019’a kadar cumhurbaşkanlığı yapan ve yakınlarını hala koltuklarda tutan Nursultan Nazarbayev’in heykelleri yıkıldı.
Devlet Başkanı Kasım Cömert Tokayev 5 Ocak 2022 itibarıyla yurt genelinde OHAL ilan etti. İnterneti yasakladı. Kendi halkına karşı kurşun sıkması için dış güç istedi. Tokayev, Rusya öncülüğündeki Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nün asker göndermesini talep etti. Rusya da diğer ülkelerin sembolik asker vermesiyle büyük bir askeri gücü Kazakistan’a soktu. Tokayev “terörist” dediği, “darbe girişimi”nde bulunmakla suçladığı protestoculara karşı askerlere “vur emri” verdi.
5 Ocak’ta Başbakan Askar Mamin istifa etti. Tokayev Askar Mamin’in istifasını kabul etti.
İmzalanan kararnameye göre Mamin’in yardımcısı Alihan İsmailov başbakan vekili olarak atanmıştı.
Olaylarda onlarca sivil katledildi. Binlerce kişi tutuklandı.
ANKARA
