Abdullah Öcalan’la görüşmek için başvuru yapan hukukçu Irma Van Den Beg ve Gürkan İstekli ile konuştuk
Yadigar Aygün/ İstanbul
İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Ceza İnfaz Kurumu’nda tutuklu bulunan ve 23 yıldır ağır tecrit altında bulunan PKK Lideri Abdullah Öcalan, Ömer Hayri Konar, Hamili Yıldırım ve Veysi Aktaş’ın avukatlarıyla görüşmeleri hukuka aykırı bir şekilde engelleniyor. Abdullah Öcalan 7 Ağustos 2019 tarihinden bu yana avukatıyla görüştürülmezken, Veysi Aktaş, Hamili Yıldırım ve Ömer Hayri Konar’ın İmralı Adası’na nakledildikleri 2015 yılından bu yana avukatlarıyla ve ailesiyle görüşmelerine izin verilmiyor. İmralı Cezaevi’nde 15 Şubat 1999 tarihinden bu yana ağır tecrit uygulanıyor. En son 25 Mart 2021 tarihinde gerçekleşen kısa bir telefon görüşmesinden bu yana Abdullah Öcalan’dan haber alınamıyor. Öte yandan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Abdullah Öcalan’a verilen ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına dair 18 Mart 2014’te şartlı tahliye olasılığı olmaksızın ömür boyu hapis cezası verilmesini Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 3’üncü maddesinin ihlali olduğuna hükmetti. AİHM, “umut hakkı” için Abdullah Öcalan’ın cezaevinden çıkacağı bir tarih verilmesini istedi. Asrın Hukuk Bürosu, 8 yıl boyunca uygulanmayan AİHM kararının yerine getirilmesi talebiyle 9 Ağustos’ta Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne (AK BK) başvuruda bulundu. Başvuru üzerine Komite’ye yanıt veren Türkiye, “istisnai olarak bazı suçlar bu olasılıktan muaf tutulmuştur” diyerek Abdullah Öcalan’a hukuka aykırı olarak kişiye özel uygulamaya gittiğini itiraf etti. Tecridin derinleşmesi üzerine Avrupa ve Ortadoğu ülkelerinden binlerce avukat, PKK Lideri Abdullah Öcalan’la görüşmek için Adalet Bakanlığı’na başvurdu. Avrupa’nın önde gelen hukukçularından bir heyet, geçtiğimiz günlerde bu kapsamda İstanbul’a geldi. İstanbul’da basın açıklaması yapan heyette yer alan Lawyers for Lawyers Foundation (Avukatlar için Avukatlar Vakfı) Başkanı Irma Van Den Berg ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği İstanbul Eşbaşkanı Gürkan İstekli ile konuştuk.
‘Herkes için bir haktır’
Abdullah Öcalan’ın avukatlarıyla görüştürülmemesinin bir hak ihlali olduğunu söyleyen Lawyers for Lawyers Foundation (Avukatlar için Avukatlar Vakfı) Başkanı Irma Van Den Berg, “Türkiye’nin AİHM kararlarını uygulaması gerekiyor. Öcalan, uzun süredir avukatları ile görüştürülmüyor. Hapsedilen herkesin, avukat tarafından ziyaret edilmesi bir haktır. Avukatlar, uluslararası hukukta ve Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerde hükümlü bulunan kişiyle görüşme hakkına sahiptir. Öcalan’ın bir an önce avukatları ile görüştürülmesi gerekiyor. Avukat görüşü herkes için bir haktır. Eşit bir şekilde herkese uygulanmalıdır” dedi.
‘AİHM yaptırım uygulamıyor’
AİHM’in ‘ömür boyu hapis hükümlüsü olan herkesin umut hakkının olması’ gerektiğine hükmeden kararına vurgu yapan ÖHD İstanbul Genel Başkanı Gürkan İstekli, Türkiye’nin AİHM kararlarını uygulamadığını söyledi. AİHM’in verdiği ihlal kararını uygulamayan Türkiye’ye karşı hiçbir yaptırımda bulunmadığına dikkati çeken İstekli, “AİHM’in bu konuda verdiği karar var. Yine CPT’nin yaptığı ziyaretlerde geçmişte açıkladığı raporlarda Sayın Öcalan üzerinde tecrit gerçeğini ortaya koydu fakat gelinen noktada tüm bu ihlal kararlarına rağmen ne AİHM ne CPT ne de Türkiye Devleti herhangi bir adım atmıyor. Bunun artık hukuk ile açıklanabilecek bir tarafı yok. Sayın Öcalan üzerindeki bu tecrit konusunda verilen ihlal kararları, ‘umut hakkı’nın hiçbir şekilde uygulanmaması, görülmemesi veya gizlenmeye çalışılması politik bir yaklaşım. Sayın Öcalan’a yönelik gerçekleşen 9 Ekim Komplosu hepimizin malumudur. Türkiye Cumhuriyeti Devleti bu komployu tek başına gerçekleştirmedi. Çeşitli Avrupa devletleri ve Ortadoğu’da birkaç tane devletin de dahlinde Sayın Öcalan İmralı hapishanesine tutsak edildi. Burada o devletlerin rolünü hala devam ettirdiği anlamına geliyor. 1999 yılında Sayın Öcalan’ı Türkiye Devleti’ne esir eden devletler bugün verilen bu kararların gereklerini yerine getirmeyerek bu komplonun hala devamını sağlamaktadır. Yaptıkları bu hukuksuzca işin arkasında durdukları anlamına gelmektedir” dedi.
‘Adalet Bakanlığı suç işliyor’
Hem uluslararası hem de Türkiye’den 775 avukatın Abdullah Öcalan’la görüşmek için başvuru yaptığını hatırlatan İstekli, Adalet Bakanlığı’nın henüz yanıt vermediğini belirtti. Abdullah Öcalan’ın üzerindeki tecridin kaldırılması ve fiziki özgürlüğüne kavuşması gerektiğine vurgu yapan Avukat İstekli, “Çok sayıda hukukçu Öcalan’a özgürlük ve görüşme talebini dile getirdi. Bizler de resmi olarak Adalet Bakanlığı’na yaptığımız başvuruya herhangi olumlu veya olumsuz bir yanıt alamadık. Adalet Bakanlığı’nın cevap verme zorunluluğu var. Olumlu veya olumsuz bir cevap vermesi gerekiyor ki biz bunun gereklerini yapabilelim. Başka mercilere başvuru hakkımızı kullanabilelim. Adalet Bakanlığı, bilinçli bir şekilde hukuk yollarını tüketmememiz için belki de AİHM’e, Anayasa Mahkemesi’ne gitmememiz için bize herhangi bir olumlu veya olumsuz bir yanıt vermiyor. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ilgili kurumlarının bilerek isteyerek bu hukuksuzluğu uyguladığı anlamına geliyor. Adalet Bakanlığı, açıkça suç işliyor. Biz bu anlayışı da bu uygulamayı da kesinlikle kabule etmiyoruz. Önümüzdeki haftalarda bu konuda Adalet Bakanlığı’nın bize cevap vermesi için bağlı bulunduğumuz barolar aracılığıyla başvuracağız. Baronun bu konuda Adalet Bakanlığı’yla iletişim kurmasını isteyeceğiz. Bu noktada hukuken tüm yolları zorluyoruz. Zorlamaya da devam edeceğiz. Adalet Bakanlığı’na zorunlu görevini yerine getirmesi çağrısını yapıyoruz” diye konuştu.
