AİHM, Abdullah Öcalan’ın yazdığı ‘Demokratik Uygarlık Çözümü’ kitap serisinin tutsak Veysi Aktaş’a verilmemesine dair başvuruda, ‘fikir ve bilgi alma hakkının engellendiğine’ karar verdi
İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi’nde mutlak tecrit altında tutulan PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın kaleme aldığı ve savunmalarından oluşan “Demokratik Uygarlık Çözümü” adlı 5 ciltlik kitabına dönük yasaklara dair bir ihlal kararı daha verildi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) İkinci Dairesi, Abdullah Öcalan ile birlikte İmralı Cezaevi’nde tutulan ve 40 aydır kendisinden haber alınamayan Veysi Aktaş’ın, cezaevi idaresi tarafından kitabın kendisine verilmemesine dair başvuruyu karara bağladı.
AİHM: Hak ihlali kararı
AİHM, “ifade özgürlüğünün ihlal edildiği” gerekçesiyle yapılan başvuruyu 18 Haziran’da karara bağladı. “Aktaş v. Türkiye Davası” adlı kararda, Aktaş’ın “ifade özgürlüğünün ihlal edildiği” vurgulandı. Abdullah Öcalan’ın kitaplarının verilmemesinin “Aktaş’ın fikir ve bilgi alma hakkını engellenmesi” olarak değerlendirildi. Ayrıca Türkiye’nin, 3 ay içerisinde ödenmesi koşuluyla bin Euro ödemesine hükmedildi.
Ne olmuştu ?
Abdullah Öcalan’ın “Demokratik Uygarlık Çözümü” adlı 5 ciltlik kitap serisinin kopyası, posta yoluyla Veysi Aktaş’a gönderildi. İmralı Cezaevi Eğitim Kurulu, 6 Ekim 2015 tarihinde kitapların Aktaş’a verilmemesine karar verdi. Kurul, kitapların verilmemesini ise, Mersin Sulh Ceza Mahkemesi’nin kitaplara dair 14 Ağustos 2015 tarihinde verdiği “yasak” kararını gerekçe gösterdi.
Aktaş, kurul kararına karşı Bursa İnfaz Hakimliği’ne itirazda bulundu. Hakimliğin 13 Kasım 2015 tarihli kararında, Mersin Sulh Ceza Mahkemesi’nin çıkardığı yasağın özellikle birinci, ikinci, üçüncü ve beşinci ciltleri kapsadığını belirtildi. Hakimlik, serinin dördüncü cildinin yayınlanmasına izin vererek başvuranın lehine kısmi bir karar verdi. Aktaş ise, diğer 4 kitaba dair erişim talebinde bulunarak, bu karara da itiraz etti. Bursa Ağır Ceza Mahkemesi, kararın hukuka ve usule uygun olduğunu belirterek itirazı reddetti.
Aktaş, daha sonra avukatları aracılığıyla Anayasa Mahkemesi (AYM) başvurdu. Ancak AYM’den benzer bir karar çıktı ve başvuru “kabul edilemez” bulundu. Asrın Hukuk Bürosu, iç hukuk yollarının tüketilmesi üzerine 6 Aralık 2019 tarihinde kararı AİHM’e taşıdı. Başvuruda, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) “ifade özgürlüğünü” kapsayan 10’uncu maddesinin ihlal edildiği vurgulandı. AİHM, 18 Haziran’da verdiği kararda Türkiye’yi mahkum etti.
Yargıtay da benzer karar vermişti
Abdullah Öcalan’ın savunmalarına dair ihlal kararı bununla da sınırlı değil. Yargıtay 3’üncü Ceza Dairesi de 5 ciltlik kitap seti gerekçe gösterilerek verilen hapis cezasını bozmuştu. Daire, kitabın basımının yapıldığı Amara Basın Yayınevi’nin kurucusu Rıdvan Sain hakkında açılan davada verilen 2 yıl 6 ay hapis cezasını bozmuş ve kararı “hukuka aykırı” bulmuştu. Yeniden yapılan yargılamada Yargıtay’ın bozma gerekçesine uyularak, Sain hakkında beraat kararı vermişti.
Haber: MA/Diren Yurtsever
