ABD’nin İran’dan petrol ithal eden ve aralarında Türkiye’nin de olduğu 8 ülkeye yönelik yaptırım muafiyetini kaldırmasına Ankara’dan tepki geldi. Pompeo ‘Sağlanan fayda, alınacak risklere değmez’ diyerek yaptırımları işaret ederken, Çavuşoğlu ‘Türkiye’nin petrol konusunda kaynaklarını çeşitlendirmesi kolay değil’ dedi.
ABD, İran’dan petrol ithal eden ve aralarında Türkiye’nin de olduğu 8 ülkeyi yaptırımlardan muaf tutma kararını kaldırdı. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo konuyla ilgili önceki gün düzenlediği basın toplantısında, İran’a yaptırım uygulanması politikasından şimdiye kadar alınan sonuçları sıraladı. Amerika’nın Sesi’nde yer alan habere göre petrol gelirlerinin İran rejiminin toplam gelirinin yüzde 40’ını oluşturduğunu vurgulayan Pompeo, İran’a uygulanan yaptırımların İran rejiminde 10 milyar dolar gelir kaybına yol açtığını söyledi. Pompeo, rejimin bu gelir kaynağından mahrum olmasaydı, bu parayı Hizbullah’a destek vermek ve Yemen’deki insani krizi tırmandırmak amacıyla kullanacağını ileri sürdü.
Esneklik yok
Kasım ayında yaptırımların yürürlüğe girmesinin ardından 8 ülkeye tanınan muafiyetin 1 Mayıs’tan sonra hiçbir şekilde uzatılmayacağını vurgulayan Pompeo, ülkelere bir geçiş süreci imkanı ya da esneklik tanınmayacağının altını çizdi. İran’dan petrol alımını sıfırlayacakları ifadesini kullanan Pompeo, ”Bu sürecin ötesine geçecek hiçbir petrol muafiyet olmayacak. Nokta” dedi.
Pompeo, konuşmasının devamında yaptırım muafiyetinin kaldırımasına uymayıp İran’la petrol ticareti yapmaya decam edebilecek ülkeleri de ”Bunu sağlayacağı fayda getireceği risklere değmez” sözleriyle uyararak yaptırımların uygulanması konusunda kararlılık mesajı verdi.
‘Uymayan yaptırıma uğrar’
Pompeo’nun ardından Dışişleri Bakanlığı’nın İran özel temsilcisi Brian Hook kürsüye çıktı. Bir gazetecinin “İran’dan petrol ticareti konusunda muafiyet alan ülkelerden biri Türkiye. Türkiye ile Amerika arasında bir yandan S-400 gibi bazı konularda hassas görüşmeler yürütülüyor. İran kararı bu görüşmeleri etkiler mi?” diye sordu. ABD’li yetkili soruya “Bu konuda başından beri çok açık olduk. Ülkelere İran’la petrol ticaretini azaltmaları konusunda zaman tanıdık” şeklinde cevap vererek, Amerika’nın “yaptırım uygulanabilir her türlü davranışa yaptırım uygulayacağının” mesajını verdi.
Türkiye’den tepki
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Twitter’dan paylaştığı mesajda ABD’nin aldığı bu kararın bölgesel barış ve istikrara hizmet etmeyeceğini ve İran halkına zarar vereceğini savunarak, ”Tek taraflı yaptırımları ve komşularımızla nasıl ilişki kuracağımız konusundaki dayatmaları kabul etmiyoruz” dedi.
Tacikistan Dışişleri Bakanı Sirojiddin Muhriddin ile bir araya gelen Çavuşoğlu, görüşme sonrası ABD kararına ilişkin daha detaylı bir açıklama yaptı.
”Dayatmaları kabul etmiyoruz” hatırlatılan ve ”Bundan ne anlamalıyız?” şeklinde sorulan soruya Çavuşoğlu, şöyle cevap verdi: “Türkiye’nin ve diğer ülkelerin petrol konusunda kaynaklarını çeşitlendirmesi kolay değil. Bugün Irak’tan gelen petrol boru hatları DAEŞ’in işgalinden sonra yıkılmıştır. Bunların tamir edilmesi belli bir zaman alacaktır. ABD tek taraflı bir karar alacak ve tüm ülkelere siz bunun bedelini ödeyin diyecek. İran yerine petrolü herhangi bir ülkeden almayı teklif etmek de haddini aşmak demektir. Sen o ülkeler adına pazarlama mı yapıyorsun? ABD Dışişleri Bakanının diğer ülkelere sen şuradan petrol al, demesi son derece yanlıştır. Bir ülkenin Dışişleri Bakanının pazarlama yapmaya çalışması son derece yanlıştır. Dünya Ticaret Örgütünün kurallarına da aykırıdır ve bölgenin istikrarı için risklidir. Türkiye bu tür adımlara da dayatmalara da karşıdır.”
Esneklik istenmişti
Türkiye, ABD’nin İran’a yönelik yaptırım kararı alması sonrası Ankara’nın bu karardan muaf tutulmasını istemiş ve ABD, Türkiye’nin de içinde olduğu 8 ülkeyi belli bir süre karardan muaf tutmuştu. Geçen hafta Ankara’dan çok sayıda üst düzey yetkili Washington’a gitmiş ve S-400 alınması halinde yaptırıma uğranmaması için görüşmeler yapmıştı. Heyetin, İran muafiyetinin kalkması halinde de esnekliğin sürmesi talebinde bulunduğu ancak bunun olumlu cevaplanmadığı belirtiliyor.
DIŞ HABERLER
