Rusya’dan S-400 sistemi alan Türkiye’ye ABD’den ilk yaptırım geldi. Beyaz Saray ve Pentagon, Türkiye’nin F-35 programından çıkarıldığını duyurdu. NATO, gelişmeler için ‘Kaygı verici’ ifadesini kullanırken Ankara’dan da tepki geldi
Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi aldığı için ABD ile kriz yaşayan Türkiye’ye ilk yaptırım geldi. Türkiye, ortağı olduğu F-35 savaş uçağı programından çıkarıldı. Türkiye’nin F-35 programından çıkarıldığına ilişkin haber önce Beyaz Saray’dan geldi. Beyaz Saray tarafından yapılan açıklamada “Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alma kararı Türkiye’nin F-35 programına katılımını imkansız kılmaktadır” denildi. Beyaz Saray, S-400’ü F-35 uçakları hakkında bilgi toplayacak bir Rus istihbarat toplama platformu olarak niteledi.
Beyaz Saray’dan sonra 2 defa basın toplantısını erteleyen Pentagon açıklama yaptı. Pentagon’da savunma politikasından sorumlu olan David Trachtenberg ve savunma projelerinden sorumlu müsteşar Ellen Lord Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması kararını basın toplantısıyla duyurdu. Kararın F-35 projesinde diğer ortaklarla istişare ve uyum içinde alındığına dikkat çekildi. Basın toplantısında Türkiye’nin savunma ihtiyaçlarının karşılanması için Trump yönetimi tarafından pek çok kez başka alternatifler teklif edildiği, Türkiye’nin Rus yapımı S-400 hava savunma sistemini gündeme getirdiğinden bu yana Amerikalı yetkililerin farklı düzeylerde Türkiye’ye S-400 ve F-35’lerin bir arada bulunamayacağı mesajının verildiği vurgulandı.
‘9 milyar dolar kaybedecek’
Alternatif bir yol bulmak için çabaladıklarını belirten Pentagon yetkilileri “Türkiye’yi F-35 programından çıkarma kararımız sürpriz değil. Daha önce defalarca farklı düzeylerde S400 ve F-35’lere aynı anda Türkiye’nin sahip olamayacağını dile getirmiştik” şeklinde konuştu. Pentagon yetkilileri basın toplantısında Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasının hem Türkiye’ye hem de programa getireceği maddi kayba da değindi. Yetkililer Türkiye’nin çıkarılmasıyla F-35 programında tedarik zincirindeki değişikliğin maliyetinin 500-600 milyon dolar olacağını kaydederek, “Türkiye bu kararı sebebiyle iş imkanlarını ve ekonomik fırsatları kaybedecek” dedi. Yetkililer ayrıca F-35 programının yürürlükte olacağı dönem boyunca Türkiye’nin kaybının 9 milyar doları bulacağını ifade etti.
Pilotlar sınır dışı edilecek
Pentagon yetkilileri, ABD’deki hava üslerinde daha önce eğitim gören Türk pilotların da ABD’yi 31 Temmuz’a kadar terk edeceğini ve Türk askeri personelinin de bundan böyle F-35 programıyla bağlantılı alanlara erişiminin olmayacağını belirtti. Basın toplantısında Trump yönetiminin Türkiye’ye kısa adıyla CAATSA olarak bilinen Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyma Yasası uyarınca yaptırım uygulanıp uygulanmayacağı da soruldu. Pentagon yetkilileri CAATSA kapsamındaki yaptırımlara ilişkin soruların ABD Dışişleri Bakanlığı’na yöneltilmesi gerektiği mesajını verdi.
NATO: Kaygı verici
Türkiye’nin F-35 programından atılmasına ilişkin NATO’dan açıklama geldi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Colorado’daki Aspen Enstitüsü Güvenlik Forumu’nda yaptığı konuşmada Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasının kaygı verici olduğunu söyledi. S-400’lerin NATO’nun ortak hava ve füze savunma sisteminin parçası olamayacağını ifade eden Stoltenberg, Türkiye’nin elindeki mevcut uçak ve radar sistemlerinin NATO’nun kendi sisteminin parçası olmaya devam edebileceğini kaydetti.
Stoltenberg, ne tür savunma sistemlerini alacaklarına her ülkenin kendisinin karar verdiğini belirterek “Fakat NATO için önemli olan şey sistemlerin uyumlu çalışıp çalışmamasıdır. Rus S-400 hava savunma sistemini NATO hava savunma ve füze sistemine entegre etmek mümkün değil, biliyorsunuz sistem radar görüntülerinin, ortak hava devriye sistemlerinin paylaşılmasıyla ilgili. Türkiye’nin böyle bir talebi olmadı” dedi. Stoltenberg, Türkiye’nin NATO’dan çıkarılması gibi bir tartışmanın olup olmadığı sorusuna, “Türkiye önemli bir NATO müttefikidir ve hiçbir müttefik böyle bir konuyu gündeme getirmedi çünkü görüyoruz ki hepimiz bir diğerine bağımlıyız” yanıtını verdi.
Ankara’dan tepki
ABD’nin Türkiye’yi F-35 programından çıkarmasına ilişkin Ankara’dan tepki geldi. Dışişleri Bakanlığından konuya ilişkin yapılan açıklamada “Bu tek taraflı adım, müttefiklik ruhuyla bağdaşmadığı gibi hiçbir meşru gerekçeye de dayanmamaktadır” denildi. Açıklamanın devamında kararın adil olmadığı gibi S-400 sisteminin F-35’leri zaafa uğratacağı iddiasının geçersiz olduğu öne sürülerek şu ifadeler kullanıldı: “Bu konuda NATO’nun da katılacağı bir çalışma grubu kurulması teklifimizin karşılıksız bırakılması, ABD tarafındaki ön yargının ve meseleyi iyi niyetle kendi boyutları içinde çözme iradesinin eksikliğinin en bariz göstergesidir. ABD’yi stratejik ilişkilerimizde onarılmaz yaralar açacak bu hatadan geri dönmeye davet diyoruz.”
DIŞ HABERLER
