Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Irak’a yaptığı sürpriz ziyaretin ardından resmi temaslarda bulunmak üzere dün İran’ın başkenti Tahran’a gitti. Tahran’daki karşılıklı görüşmelerde nükleer anlaşmanın son durumu ile Avrupa tarafından kurulacak bir nevi takas mekanizması olan, Ticari İşlemleri Destekleme Kurumu (INSTEX) ele alındı. Maas, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve İranlı mevkidaşı Muhammed Cevad Zarif ile görüşmesi öncesi yaptığı açıklamada, nükleer anlaşmanın imzacısı ülkeler olan Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık’ın tasarladığı “Instex” isimli mekanizmanın yakında operasyonel olacağını söyledi. Avrupalı ülkeler, ABD’nin yaptırımlarına maruz kalmadan ticari ilişkileri sürdürebilmek için aylardır çeşitli mekanizmalar üzerinde duruyordu. Maas, “Söz konusu olan yeni bir tip araçtır, bu nedenle operasyonel hale getirmek basit bir şey değil. Ama tüm resmi koşulları yerine getirildi, kısa sürede kullanabileceğimizi düşünüyorum” diye konuştu.
İran yeni mekanizma istiyor
İran, birçok kez imzacı Avrupa ülkelerini yaptırımlara karşı bir mekanizma oluşturmak için verdikleri taahhütleri yerine getirmemekle eleştirmişti. ABD’nin İran üzerindeki yaptırımları her geçen gün daha ağır bir şekilde hissediliyor. İranlı yetkililer mevcut ekonomik durumu, İran-Irak savaşı döneminden daha ağır olarak değerlendiriyor. İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü yaptığı açıklamada, “Avrupalılar, İran’ın çıkarlarını güvenceye almak için şimdilik somut ve belirgin hiçbir tedbir almadı” dedi. Sözcü Abbas Musavi, “Tahran nükleer anlaşma dışındaki hiçbir sorunu tartışmayacak” diyerek, Fransa’nın balistik füze programına ilişkin yeni müzakereler yapılması önerisine gönderme yaptı. İran bu öneriyi reddetmişti.
ABD imzacıları zorluyor
ABD’de Donald Trump yönetimi, geçen yıl mayıs ayında nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilerek yaptırımlara geri dönmüştü. ABD, İran üzerindeki baskıyı üst boyutlara çıkarırken, diğer imzacı ülkelerini de anlaşmadan çekilmeye zorluyor.
ABD’li general gemide uyardı
İran’ı caydırmak amacıyla Umman Denizi’ne konuşlandırılan uçak gemisi USS Abraham Lincoln gemisinde konuşan ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Korgeneral Frank McKenzie, İran’a karşı ‘denge sağlamak’ adına Ortadoğu’daki ABD güçlerini artırmayı önermiş olabileceğini söyledi. Komutan, hâlihazırda bölgede bulunan ABD askeri varlığının İran’dan gelebilecek tehditleri azalttığını savunarak, bu durumu kararına gerekçe olarak gösterdi. Frank McKenzie, uzun dönemli ve caydırıcı olabilmesi açısından bölgedeki ABD varlığının genişletilmesi gerektiğini savundu. Uçak gemisinde bulunan 6 bin kadar askere hitap eden McKenzie, “Burada bulunmanızın sebebi benim. Sizi buraya getirmekteki niyetim durumu istikrara kavuşturmaktı. İran’ın budalaca bir şey yapmanın zamanı olmadığını bilmesini sağlamaktı” dedi.
TAHRAN
