CHP Milletvekili Bekaroğlu, torba yasa metodunu gazetemize değerlendirdi. Bekaroğlu, ‘Jet hızıyla karar veriliyor. Çoğu zaman okuma şansımız dahi olmuyor. Halktan kararları kaçırmak için bu yöntemi kullanıyorlar’ diyor
Emre Caka/İstanbul
Özellik son 5 yılda sık sık karşılaştığımız torba yasa ile birçok kanun Plan ve Bütçe Komisyonu’ndan geçip, yeni kararlar olarak önümüze sunuluyor. Bu zamana kadar pek de rastlamadığımız torba yasa son yıllarda neden sürekli önümüze geliyor? Torba içerisinde birçok konu varken neden birkaçından kamuoyunun haberi oluyor? Yasayı kim, nasıl, ne şekilde hazırlıyor? “Torbanın içerisinden bir veya iki konu gündem oluyor gerisini kimse bilmiyor. İyi gözükenler ön planda, arkada ise herkesin hayatını zorlaştıran vergiler, cezalar, kanunlar yasalaşıyor” diye tarif ediyor Mehmet Bekaroğlu. Biz de Plan ve Bütçe Komisyonu’nun CHP’li üyesi Mehmet Bekaroğlu ile torba yasa metodunu ve yeni torba yasa hazırlığını konuştuk.
Türkiye torba yasa ile AKP döneminde tanıştı. Öncelikle bunun nedeni nedir? Daha önce neden uygulanmıyordu da bu dönemde oluştu?
Anayasa ve Meclis İçtüzüğünde “torba yasa” diye bir kanun yapma şekli yok. Ama elbette kısıtlayıcı bir hüküm de yok. Torba yasa, farklı konuları ilgilendiren, hatta birbiri ile ilgisi olmayan çok sayıda kanun ve kanun hükmündeki kararnamede bir anda değişiklik yapmanın karşılığı olarak kullanılıyor. Önceden de zaman zaman bu yapıldı ama esasen AKP zamanında alışkanlık haline getirildi. Hükümet, ihtiyaç duyduğu değişik konuları bir kanun tasarısında toplayıp Plan ve Bütçe Komisyonu’na getiriyor ve hızlı bir şekilde görüşülerek Genel Kurula indiriliyor. Orada da kaç madde olursa olsun temel kanun olarak, yani bölümler halinde görüşülüyor ve jet hızıyla kanunlaştırılıyor.
Torba yasa Plan ve Bütçe Komisyonu’na sunuluyor ve burada oylanıyor. Ancak yasa içerisinde birçok başlık oluyor. Komisyon üyeleri bu konu başlıklarının tamamına hakim olabiliyor mu?
Mümkün değil elbette. Zaten jet hızıyla geliyor ve metnin tümünü okumak için zaman bile verilmiyor. Kaldı ki araştıracaksınız, uzmanlara, ilgili kişi, kurum ve kuruluşlara soracaksınız. Ayrıca Plan ve Bütçe Komisyonu üyelerinin her konuya hakim olmaları mümkün değil. Bunun için TBMM’de farklı ihtisasa komisyonları var. Torbada genellikle değişik ihtisas komisyonunda görüşülmesi gereken maddeler var. Ne var ki buralara tali komisyon olarak bile gitmiyor.
Geçtiğimiz ay HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, “Yalapşap yasa yaparsak kalite olmaz” , CHP İstanbul Milletvekili Emine Gülizar Emecan ise “Kanun yapmamız yamalı bohçadan bile beter” diye değerlendirdi. Siz Komisyon üyesi olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?
Saçmalık diyorum. Bu yolla zaman kazanıldığı da doğru değil. Biz çok defa şahit olduk; acele ile çıkarılan madde bir süre sonra yeniden yazılıp başka bir torba ile yine komisyona geliyor. Elbette iktidar çoğunluğuna dayanarak kendi politikalarını kanun haline getirip uygulayacaktır. Ama bunun bir yolu, yöntemi olmalı. İlgili kesimlerin görüşlerini alacaksınız, asgari de olsa bir toplumsal mutabakat sağlamaya çalışacaksınız, sonra ilgili ihtisas komisyonunda, bütün ayrıntıları ile tartışacaksınız. Teknik olarak da kanun yazma ve yapma tekniğine uygunluğunu sağlayacaksınız. Böyle olmayınca bir sürü yanlışlık yapılıyor. Sonra da bu kanun uygulanırken sağlıklı sonuçlar alınamıyor.
Torba yasada birçok konu oluyor ancak birkaçı gündem olabiliyor.
Evet doğru; birçok konu arasında birkaçı öne çıkıyor. Bunu özellikle yapıyorlar. Halkın tepki göstereceği bir sürü madde olan torba yasayı bir madde ile öne çıkarıyorlar. Örneğin; diyorlar ki “İşsizlik maaşı almak kolaylaşıyor”. O madde, işsizlik maaşının alınmasını kolaylaştırıp kolaylaştırmadığı ayrı bir konu, torbanın içinde herkesin hayatını zorlaştıran, vergileri artıran, çevreyi tahrip etmenin yolunu açan maddeler var, işte bu şekilde bu maddeler saklanıyor.
Gündemde Şubat ayı içerisinde geçeceği iddia edilen torba yasa tasarısı var. İçeriğinde neler var, ne bekliyor bizi?
Seçime yönelik düzenleme içeren hamleler var mı? Bu konuda bize henüz ulaşan bir metin yok. Sadece dolaşan söylentiler var. Şu meşhur 24 Haziran seçimlerinden önce tüm partilerin seçim vaadi olarak sundukları memurlara 3600 ek gösterge meselesinin geleceğini söylüyorlar. Benim kanaatim odur ki bir seçim paketi daha gelecek.
Süreç nasıl işliyor? Önce meclise sonra komisyona, yoksa önce komisyon sonra meclis mi? Özetle en başından bürokratik aşamalarını anlatır mısınız?
Önceden torba yasa hükümet tasarısı olarak Komisyon’a geliyordu. Şimdi Saray’da hazırlanıyor; Saray bürokratları değişik bakanlıkların ihtiyacı olan konuları yazıp bir torbaya dolduruyorlar, sonra bir milletvekilini Saray’a taşıyıp torbayı ona yüklüyorlar ve TBMM’ye yolluyorlar. Bu milletvekillerinin omuzunda torba bakanlıklar arasında bir tur yaptıkları da oluyor, bu arada bakanlıklar torbaya bazı maddeleri atıyorlar. Her şey jet hızı ile olduğu için TBMM Başkanı gelir gelmez torbayı Plan ve Bütçe Komisyonu’na yollar ve Komisyon başkanı ivedilikle komisyonu toplantıya çağırır. Komisyonda da jet hızı ile görüşülür, saatlerce, bazen sabahlara kadar. Sonra Meclis Genel Kurulu’na gelir ve genel kurulda da fazla zaman almaması için temel yasa olarak ve bölümler şeklinde görüşülür. Bu şekilde maddeler genel kurulda okunmaz bile, milletvekilleri maddeler hakkında görüşlerini açıklayamazlar bile. Her partiye gurubundan bir milletvekiline mesela 18 maddelik bölümle ilgili on dakika konuşma hakkı verilir. Bu bölümde 18 farklı konuda düzenleme vardır ve siz bu 10 dakikada bunu anlatacaksınız. Mümkün değil elbette. Zaten iktidar iradesi yapılan işin ne olduğunun anlaşılmasını istemiyor; amaç, yapılanın milletten saklanmasıdır.
Bu sizce parlamentoyu etkisizleştiriyor mu?
Hiç kuşku yok öyle; TBMM bu şekilde etkisizleştiriliyor, hatta değersizleştiriliyor.
Meclis göstermelik, yetki tek adamda
2015 yılından itibaren torba yasa tasarısında yüzde 200’lük çok ciddi bir artış var. Bunu tercih eden hükümet, peki yurttaş bunu nasıl okumalı? Neden bu kadar artış oldu?
Sayın Erdoğan AKP’nin ilk döneminde sık sık gündeme getirdiği “ortak aklı” Cumhurbaşkanı olduktan sonra yük olarak görmeye başladı. Her şeyi kendisi biliyor, o halde her şeyi yapma yetkisi kendisinde olması gerekiyor. İşte 16 Nisan Anayasa değişikliği ile getirilen ucube Cumhurbaşkanlığı sistemi kendisine bu yetkileri verdi. Şu anda ülkede yapılan budur, tek adam sistemi işliyor. Torba yasa buraya gelişin bir ara yöntemiydi. Şimdi “Meclisi kanun fabrikası olmaktan kurtaracağız” demeye başladılar. Yani diyorlar ki birçok konuyu Cumhurbaşkanı kararname, karar ve yönetmelikleri ile çözeceğiz. TBMM göstermelik olacak, törenler için. Cumhurbaşkanının partisi milletvekilleri Salı günleri Cumhurbaşkanını dinleyip alkışlamaları için, Meclis’in tamamı da açılış töreni ve bazı özel günlerde Cumhurbaşkanı’nı dinleyip alkışlamak için olacak.
