Donald Trump’ın göçmen akışını durdurma bahanesiyle ABD-Meksika sınırına örmek istediği duvarın finansmanı nedeniyle yaşanan bütçe krizi büyüyor. Tartışmalar nedeniyle, ABD’de federal hükümet kısmen ve geçici olarak kapandı.
ABD Başkanı Donald Trump, Latin Amerikalı göçmenlerin geçişini engellemek için Meksika sınırına örülecek beş milyar tutarındaki duvarın federal bütçeden karşılanmasını istiyordu. Ancak Trump’ın Meksika duvarı için finansman içermeyen geçici bütçe tasarısını imzalamayacağı restiyle ortaya çıkan bütçe krizi, Demokratlar’ın geri adım atmaması sonrasında federal hükümet faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldı. Böylece, ABD’de federal hükümet bu yıl üçüncü kez kısmen ve geçici olarak kapandı. Geçen hafta, Trump, hükümeti duvar için kapatmaktan “gurur duyacağını” söylemişti. Daha sonra ise geri adım atmış ve Beyaz Saray sözcüsü Sarah Huckabee Sanders, yönetimin duvar için gerekli olan parayı başka yerden bulmak için çalıştığını söylemişti.
100 binler etkileniyor
ABD Savunma, Sağlık, Çalışma ve Eğitim Bakanlıkları, 1 Ekim’de başlayan yeni mali yıl boyunca finansman sağlayacak 854 milyar dolarlık bütçe, eylül ayında yasalaştığı için kapanmadan etkilenmeyecek. Ancak, hükümetin faaliyetlerini durdurması yeni bir bütçe yürürlüğe girene kadar kapalı kalacak federal kurumlarda çalışan 800 bin federal çalışanı doğrudan etkileyecek. 380 bin emekçinin ücretsiz zorunlu izine çıkartılması ve 420 bin çalışanın ise ücret almadan çalışması bekleniyor.
Kapanma ne anlama geliyor?
Federal hükümet, bu yılın başında iki kere daha kapanmıştı. Federal kurumlar benzer anlaşmazlıklardan ötürü yaşanan bütçe krizi nedeniyle Trump’ın Beyaz Saray’daki ilk yıldönümü olan 20 Ocak’tan 23 Ocak’a kadar kapalı kalmıştı. Temsilciler Meclisi, federal hükümetin 16 Şubat’a kadar finanse edilmesini öngören tasarıyı onaylamış ancak tasarının yürürlüğe girmesi için gereken 60 oya Senato’da ulaşılamamıştı. Böylece ABD tarihinde ilk kez, hem Temsilciler Meclisi hem Senato hem de Beyaz Saray’da aynı partinin ağırlığı olduğu bir dönemde, federal hükümet kapanmış oldu. Aynı durum 9 Şubat’ta ise sadece birkaç saat yaşanmıştı. Ülkede federal hükümet, sonuncusu da dahil olmak üzere toplamda 21 kez kısmen ve geçici olarak kapanmak zorunda kaldı.
Federal hükümetin kapanması, acil ve zaruri nitelikte olmayan kamu çalışanlarının zorunlu ücretsiz izne çıkarılması ve birçok devlet programının askıya alınması anlamına geliyor. Amerikan kanunlarına göre, Kongre 1 Ekim’de başlayıp, 30 Eylül’de sona eren mali yıl için kalıcı bütçeyi onaylayamazsa geçici bütçelerle aranın kapatılması gerekiyor. Geçici bütçenin de onaylanamadığı dönemlerde harcama yetkisini kaybeden federal kurumlar geçici olarak faaliyetlerini durduruyor.
Beyannameye Yargıtay’dan ret
Trump’ın imzaladığı ülkeye yasa dışı yollarla giriş yapanların iltica başvurusunu reddeden göçmenlik beyannamesi Yargıtay tarafından reddedildi. Cuma günü toplanan Yargıtay hakimleri 5’e karşı 4 oyla beyannamenin kabul edilemeyeceğine hükmetti. Kararda, ABD yargı sistemini geçtiğimiz ay eleştiren Trump’ı eleştiren Temyiz Mahkemesi Başkanı John Roberts’in oyu kilit rol oynadı. Roberts, mahkeme heyetindeki 4 liberal yargıçla birlikte çoğunluğu sağlayarak hükümetin beyannamesini veto etti. San Fransisco Bölge Hakimi Jon Tigar ise, yaptığı açıklamada “Başkanın yetkisi ne olursa olsun, göç kanunu yeniden yazamaz” dedi.
WASHINGTON
