Konkordato ilan eden şirketlerin sayısı binleri geçti. Bunların yüzde 75’i inşaat şirketi. Bu kadar çok inşaat şirketinin krizde olması, bir inşaat rejimi kuran hükümetin dayanaklarından birinin çatırdadığına işaret ediyor
Hüseyin Kalkan/İstanbul
Her gün gazetelerde, haber portallarında konkordato ilan eden şirketlere dair haberler okuyoruz. Yandaş basın bu tür haberleri mümkün olduğu kadar görmezden gelmeye çalışırken, konkordato ilan eden şirket sayısının binleri bulduğu belirtiliyor. Bunların yüzde 75’i inşaat şirketi. Hükümet yaşanan ekonomik krizden inşaat sektörünün mümkün olduğu kadar etkilenmemesi için birçok tedbir aldı. Buna rağmen inşaatta bu kadar zorluğun yaşanması ekonomik krizin boyutlarını gösteriyor.
El değiştirme adımı
Konkordato ilan eden şirketlere baktığımızda bunların bazılarının hükümete yakın olduğunu ve mega projelerde yer aldığını görüyoruz. Bunların başında da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “zafer anıtı” ilan ettiği 3. Havalimanı inşaatında yer alan DSG inşaat. Bu şirketin bile konkordato ilan etmesine izin verilmesi krizin boyutların gösteriyor.
Hükümet bir yandan ekonomik kriz yok derken bir yandan da krizi fırsata çevirecek adımlar atıyor. Konkordato taleplerinin binlere varması üzerine ilgili yasada değişikliğe gidildi. Yeni yasa ile konkordato ilan etmek zorlaştırıldı. Bu durum yönetime firmalar içinde bir elemeye gitme fırsatı verecek. Yandaş firmaların konkordato talepleri kabul edilerek korumaya alınırken, diğer firmaların el değiştirmesi ya da piyasadan silinmesi sağlanacak.
Zafer anıtında konkordato
DSG 3. Havalimanı inşaatının yanı sıra Rixos, Swissotel ve Four Seasons otelleri gibi yapıların inşaatlarında görev aldı. 3. Havalimanı’nın bir bölüm kaba inşaatını, ince inşaatını ve asma tavan işlerini yapan şirket, işleri uzadığı ve ödenekler zamanında ödenmediği için konkordato ilan ettiğini açıkladı. DSG İnşaat’ın başvurusunu değerlendiren mahkeme şirkete itirazların dinlenmesi için üç aylık süre verdi. DSG İnşaat Genel Müdürü Cem Itırak, 3. Havalimanı’ndaki inşaat işinin sekiz ayda bitmesi gerektiğini fakat İGA’nın yer tesliminde gecikmesi nedeniyle inşaatın 30 ay sürdüğünü söyledi.
Köprüde de konkordato
İstanbul Park Formula Yarış Pisti, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolu gibi mega projelerde yer alan Ayhanlar Holding konkordato ilan etti. Şirket Gebze Asliye Ticaret Mahkemesi’ne başvurarak konkordato istedi. Mahkeme şirkete üç ay mühlet verdi. Ayhanlar Holding’in avukatı Ufuk Demir, döviz kurundaki hızlı yükseliş nedeniyle konkordatoya başvurduklarını söyledi. Demir, şunları söyledi: “Ülkemizin maruz kaldığı, özellikle döviz kurundaki hızlı dalgalanma, faiz oranlarının yükselmesi ve akabinde bazı yatırımların durması ve hak edişlerin, ödemelerinin yapılmaması devletimizin birçok projesinde imzası bulunan firmamızı mali anlamda zora sokmuştur.”
Baraj yaptı, kurtulamadı
Futbol yorumcusu Ömer Üründül’ün babasının, iki ortağı ile kurduğu ve Türkiye’nin en büyük barajı olan Atatürk Barajı’nı inşa eden Palet İnşaat, konkordato talep etti. Yarım asrı aşan bir geçmişi olan şirket adına açılan davada, kısa vadeli borçların ödenmesinde güçlük çekildiği kaydedildi. Ömer Üründül de, şirketin üç ortağından biri. Ankara merkezli Palet İnşaat ve Ticaret AŞ ile şirketin yöneticileri Alim Melih Kura, M. Emre Okyar ve K. Faik Okyar konkordato başvurusunu 28 Eylül’de yaptı.
Ankara Asliye Ticaret Mahkemesi’ne yapılan başvuruda, şirketin mali sıkıntıya düşmesinin sebeplerine de ayrıntılı olarak yer verildi. Dilekçeye göre, dünyada nakitte yaşanan azalma, artan jeopolitik riskler, 15 Temmuz darbe girişimi ve kurlardaki sert yükseliş şirketin mali dengesini olumsuz etkiledi. Dilekçeye göre, şirketin üstlendiği projelerin tamamına yakını kamuya ait işler. Dava dilekçesine göre, şirketin elindeki projelerin sözleşme büyüklüğü 660 milyon lira.
Kamunun gözdesi Nafia
Devletin birçok kamu ihalesinde yer alan ve çok sayıda projeye imza atan Nafia İnşaat da konkordato ilan etti. Nafia İnşaat’ın hâlihazırda devam eden projelerinden bazıları şöyle: TOKİ konut projelendirmesi, Kocaeli’de okul, karayolları üst geçidi. Nafia İnşaat’ın başvurusunu değerlendiren mahkeme şirkete yönelik 3 aylık geçici mühlet kararı verdi. Döviz kurlarındaki artıştan dolayı maliyetlerinin 3 katına çıktığını belirten Nafia ortaklarından Mehmet Emin Yıldız, “Hükümetimiz devlet müteahhitlerine fiyat farkı kararnamesi yayınlayana kadar, kredi ve çek ödemelerimizdeki denge bozulduğundan, konkordato ile tedbir aldık ki, elimizdeki mevcut işleri bitirelim ve teslim edelim. Aksi durumda konkordato ilan etmese idik, işlerimizi teslim etmekte zorluk yaşayacaktık. Şu anda hükümetimiz devlet müteahhitlerine destek olur ise, konkordatodan çıkacağız” dedi. Yıldız’ın söyledikleri konkordatonun iflastan bir kaçış yöntemi olduğunu çok iyi anlatıyor.
Konkordatodan iflasa
Bolu’nun Mudurnu ilçesinde mimarisi sebebiyle tartışma konusu olan Burj Al Babas isimli devre mülk konutları yapan firma resmen iflas etti. Müteahhit firma Dubai, Bahreyn, Kuveyt gibi ülkelerden alıcıların 24 Haziran seçimi sonrası taksit ödemeyi durdurması yüzünden bu noktaya gelindiğini açıkladı.
Sarot Group bünyesindeki ‘Burj Al Babas Termal Turizm Pazarlama İnşaat Taahhüt Limited Şirketi’ geçen haziranda konkordato ilan etmiş, üç ay mühlet verilen şirkete komiser heyeti atanmıştı. Sözcü gazetesinin haberine göre, İstanbul 3. Asliye Ticaret Mahkemesi, komiser heyetinin gönderdiği raporu dikkate alarak konkordatonun başarıya ulaşma şansı olmadığı değerlendirmesi yaptı ve iflas kararı verdi. Bolu’nun Mudurnu ilçesinde tatil köyününün inşa edildiği şantiye, “hayalet şantiye” diye nitelendiriliyor. Şirketin taşeron firmalara yaklaşık 40 milyon lira borcu olduğunu açıklayan Yerdelen, 24 Haziran’da yapılan yerel seçimi işaret ederek Körfez ülkelerindeki müşterilerinin taksitlerini ödemediğini iddia etti.
Gül’ün akrabasının şirketi
Konkordato ilan eden firmalardan biri de Abdullah Gül’ün akrabasının inşaat firması. İstanbul Kartal’daki büyük projesi ile bilinen (Metsan Nexus) Metsan İnşaat, konkordato ilan etti. İstanbul Anadolu 1. Asliye Ticaret Makemesi’nden çıkarılan karara göre şirkete yönelik 3 ay geçici mühlet verildi. Mahkeme heyeti konkordato davasına ilişkin şirkete konkordato komiseri olarak Mehmet Ali Güldal ve Mehmet Emin Öztaş’ı atadı.
Dünyanın en ünlü mimarlarından biri olan ve ABD’de yıkılan İkiz Kuleler’in yerine yapılan binanın konsept tasarımını yapan Daniel Libeskind tarafından çizilen Metsan Nexus, konut, AVM, ofis ve otel gibi farklı unsurlardan oluşuyor.
Ceylan İnşaat da listede
İnşaat sektöründe uzun bir geçmişe sahip olan Ceylan İnşaat, konkordato talebinde bulundu. Mahkeme Ceylan İnşaat davasında üç kişilik komiser heyeti atanmasına karar verdi. Konkordato ilanında bulunan bir diğer firma ise işçi protestoları ile gündeme gelen Yeşil GYO oldu. Innovia 4 projesinden konut satın alanların da katıldığı eylemler sonrasında KAP’a açıklamada bulunan Yeşil GYO, artan maliyetler ve gecikme sebebiyle mali yük oluşturduğunu, buna karşın bankalardan ilave kaynak ve varlıklardan bir kısmının satılması yoluyla inşaatları tamamlamayı planladığını duyurdu. Bunlar konkordato talep eden inşaat firmalarında bazıları. Konkordato ilan eden firmaların listeleri medyada çarşaf çarşaf yer aldı. Türkiye betona yatırılan kaynakların bedelini ödüyor. Hükümet yandaşları korurken, faturayı emekçilere çıkarma planları yapıyor.
AKP’li vekilin krizle imtihanı
Denizli’de kriz ile ilgili açıklama yapan AKP Denizli Milletvekili Nilgün Ök’ün abisinin şirketinin konkordato istediği ortaya çıktı. Yerel Denizli24 Haber’in aktardığına göre konkordato ilan eden şirketler kervanına Aslan Tekstil sahibi AKP Denizli Milletvekili Ök’ün abisi İsmail Aslan da eklendi. Ök, yaptığı yazılı açıklamada eylül ayında açıklanan ihracat rekorunun, her fırsatta IMF’yi gündeme getiren fırsatçılara en güzel cevap olduğunu söyleyerek “kriz yok” demişti.
Konkordato nedir?
Basit tabirle iflastan kurtulmak için karşılıklı tavizlerin verilmesi suretiyle sonuçlanan bir anlaşma veya borç yapılandırması şeklidir. Konkordato aslında iflas ertelemesi kurumunun kalkması ile de ortaya çıkan boşluğu doldurmuştur. Hukuken borçlarını vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan borçluların kendilerine vade verilmesi veya alacaklıların alacağında indirim yapılması suretiyle borçlarını ödeyebilmesi ve iflastan kurtulması için öngörülen bir düzenleme şeklinde tanımlanabilir. Finansal yapısı bozulmuş şirketlerin korunmasını amaçlayan bir uygulama olarak biliniyor. Konkordato ile borçlarını ödemekte zorlanan şirketler, bazı borçlarını (alacaklarının tahsili veya elinde bulunan menkul gayrimenkullerin satışı ile) ödeyerek, diğer borçlarını ödeyebilir duruma gelmeyi amaçlıyor. Konkordato kararını borçlunun başvurusu üzerine icra mahkemesi veriyor. Eğer mahkeme, firmanın borçlarını bir şekilde ödeyebileceğine kanaat getirirse, konkordato kararı veriyor ve borçlu şirkete bir komiser atıyor.
