Akbelen Ormanı’nı talan eden YK Enerji’nin ortağı Limak-İC Holding’in iktidara mektup göndererek rest çektiği iddia edildi
Akbelen Ormanı’nı iktidarın desteği ile yerle bir eden YK Enerji’nin ortağı Limak-İC Holding’in iktidara mektup göndererek, “Direniş ve davalardan zarara uğradık. Zeytinlikler de verilmiyor. Bunlar olmazsa işi bırakırız” ifadelerinin yer aldığı iddiasıyla rest çekti. Gazete Duvar’dan Bahadır Özgür’ün ulaştığı bu bilgi diğer yandan iktidarın YK Enerjiye verdiği destekleri hatırlattı. 2024’ün Haziran ayında Akbelen bölgesinde Limak ve IC Holding’in ortağı olduğu YK Enerji, faaliyetlerini bir anda durdurma kararı almıştı. Olayın neden yaşandığı bürokrasiden sızan bir mektupta ortaya çıktı.
Mektup ortaya çıktı
YK Enerji tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na ‘Yeniköy ve Kemerköy Termik Santrallerine İlişkin Yaşanan Hukuki ve Fiili İmkansızlıklar’ başlığıyla bir mektup gönderildi. Mektubun detaylarında; Maden sahasının bir bölümünün ‘zeytincilik mevzuatı nedeniyle kamulaştırılamadığı’ ve Akbelen Ormanı için tanınan ‘ağaç kesme iznine karşı açılan dava ile Yeniköy ve Kemerköy Termik Santralleri’nin çevre izin ve lisanslarının iptali talebiyle açılan davalar sebebiyle ek maliyetler çıktığı’ yer alıyordu. Mektubun devamında YK Enerji, bu sebeplerden dolayı sözleşme yükümlülüklerini yerine getiremeyeceğini iddia etmişti.
242 bin dekar kamulaştırma
Şirketten gelen talepler arasında ‘azami uzlaştırma fiyat mekanizmasının’ revize edilmesi yer aldı. Tüm bu istekleri hakkında Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, EÜAŞ, EPDK ile toplantı düzenlemek isteyen şirkete EÜAŞ ve Özelleştirme İdaresi’nin sözleşme kapsamında üzerlerine düşen tüm yükümlülükleri yerine getirdikleri tespit edildiği yönünde bir geri bildirim yapıldığı öğrenildi. 16 Temmuz 2024’de Maden Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) tarafından Akbelen bölgesindeki yerler de dahil 242 bin 40 dönümlük alan için ‘kamu yararı kararı’ alındı. Bu alanlarda zeytinli tarım arazileri, yerleşim yerleri yer alıyor.
2024 yılı ek bütçe
Tüm bu hızlı kamulaştırma işlemlerinin ardından iktidar tarafından bir de şirketin zararının karşılanmasını istemesi talebine dair adım atıldı. 25 Temmuz 2024 günü Resmi Gazete’de Elektrik Piyasası Kapasite Mekanizması Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlandı. Yönetmeliğe eklenen geçici 2’nci maddede şu ifadelere yer verildi: “Kapasite mekanizması için 2024 yılı içerisinde ek bütçe tahsis edilmesi halinde, tahsis edilen bütçenin tamamı yerli kömür ve doğalgaz santrallerine dağıtılacaktır” ibaresi ile şirkete milyarlar aktarıldı.
Üretmedikleri enerjinin parası ödeniyor’
AKP iktidarı tarafından 2018 yılından bu yana enerji üreten kömür, doğalgaz ve HES’lere kapasitesinin altında enerji üretmesi veya hiç üretmemesi koşullarında ‘kapasite mekanizması’ adı altında 2023 sonuna kadar 18 milyar lirayı aşkın para şirketlerin kasasına taşındı. Son alınan kararla mekanizma içinde yer alan 10 HES devre dışı bırakıldı ve 2 kömürlü santral eklendi. Kömür ve doğalgaz santrallerine verilecek desteğin 2’ye katlanacağı duyuruldu.
2024 yılında Kapasite Mekanizmasından yararlanmak üzere 17.10.2023 tarihi mesai bitimine kadar başvuru yapan santrallerin başvurularının değerlendirme sürecinin tamamlandığı ve 2024 yılında ‘piyasa şartlarında çalışması zorlaşan’ Yk Enerji’nin de içinde bulunduğu 43 kömür ve doğal gaz yakıtlı santrale ‘Kapasite Mekanizmasından’ milyarlar aktarılmaya devam edilmekte. TEİAŞ’ın yayınladığı 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren kapasite mekanizmasına dâhil edilecek santraller listesine göre, 2024 yılında 25 kömür yakıtlı santral ile 18 doğal gaz yakıtlı santral olmak üzere toplamda 43 santral kapasite mekanizması içine alındı.
‘Türkiye’nin elektrik üretim altyapısı açısından kritik öneme sahip olsa da piyasa şartlarında ayakta kalmakta zorlanan santrallere’ sağlanan kapasite mekanizması desteği, santrallere yaptıkları üretimden bağımsız olarak, kurulu kapasiteleri oranında bir ödeme yapılmasını düzenliyor. Kurulu güç, yani megavat (MW) başına ödeme tutarları, doğalgaz ve kömür santrallerinde farklı farklı belirlenmiş durumda. İlgili santrallere, piyasa şartlarında maliyetleri tutturup üretim yapamasalar bile aylık olarak belli miktarda kapasite mekanizması ödemesi yapılıyor. 2024 yılında her ay en az 600 milyon ila 1 milyar TL arasında ödeme yapılırken, bugüne kadar bu şirketlere yapılan ödeme tutarı 30 milyara ulaştı.
EKOLOJİ SERVİSİ
