Dünya çapında başlatılan ‘Abdullah Öcalan’a özgürlük, Kürt sorununa çözüm’ kampanyası 1. yılını geride bıraktı
İstanbul / Mahsum Sağlam
Uluslararası Komplo’yla getirildiği İmralı Cezaevi’nde 26 yıldır ağır tecrit koşullarında tutulan PKK Lideri Abdullah Öcalan’dan, 43 aydır haber alınamıyor. Mutlak iletişimsizlik haline karşı uluslararası kurumların sessizliği devam ederken, Kürtler ve dostlarının 10 Ekim 2023’te küresel çapta başlattığı “Abdullah Öcalan’a özgürlük, Kürt sorununa demokratik çözüm” kampanyası bir yılını geride bıraktı. Abdullah Öcalan’a özgürlük kampanyası çerçevesinde şimdiye dek birçok eylem, miting ve etkinlik düzenlendi. Bütün bir yıla yayılan eylem ve etkinliklerin çeşitliliği dikkat çekerken, dünyaca tanınmış aydınların ve halkların katılımı da öne çıktı.
Açlık grevleri
Türkiye ve Kürdüstan’da kampanyanın en önemli eylemlerden biri cezaevlerindeki PKK ve PAJK’lı siyasi tutsakların 27 Kasım 2023 tarihinde Abdulllah Öcalan’ın özgürlüğünü talep ederek dönüşümlü açlık grevi eylemleri başlatmalarıydı. Özgürlük kampanyası kapsamında başlayan açlık grevi ise 130. gününde yapılan açıklamayla sona ermişti. Tutsaklar yeni eylem biçimleri ile tecride karşı çıkmaya ve özgürlük kampanyasına katılacaklarına vurgu yaptı.
Adalet Nöbetleri
Tutsak yakınları, TUAY-DER ve MED TUHAD FED öncülüğünde başlatılan Adalet Nöbetleri birçok kentte aylarca devam etti. Adalet Nöbeti eylemleri başladığı günden bu yana çeşitli etkinliklerle cezaevleri önünde yapılan açıklamalarla sürdü. Adalet Nöbeti 14 Nisan’da sonlandırılarak farklı eylem tarzında dönüştürüleceği açıklandı.
‘Özgürlüğe ses ver’ eylemi
Adalet Nöbeti’ni 14 Nisan’da yaptıkları açıklamayla sonlandıran tutuklu yakınları eylemlerini yeni bir aşamaya taşıdılar. Tutsak yakınları, Amed, Êlih, İstanbul, İzmir, Mersin ve Adana’da 6 Maysı’ta cezaevleri önünde eş zamanlı olarak “özgürlüğe ses ver” eylemi gerçekleştirdi. Cezaevleri ve AKP binalarının önünde yapılan ‘Tecrite son ver’ eylemleri sürerken 24 Temmuz’da tutsak yakınları Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ile görüştüler. Tunç, tecridin olmadığını savundu.
‘Büyük Özgürlük Yürüyüşü’
Özgürlük kampanyasının en etkili eylemlerinden biri de şüphesiz ‘Büyük Özgürlük Yürüyüşü’ydü. 1 Şubat tarihinde Abdullah Öcalan’ın 75. yaşına ithafen siyasetçi ve demokratik kitle örgütü temsilcilerinden oluşan temsili 75 kişi tarafından iki koldan Qers ve Wan’dan başlatıldı. “Büyük Özgürlük Yürüyüşü’ kampanyasının büyük eylemlerinden biri oldu. Özgürlük yürüyüşçüleri, Abdullah Öcalan’ın 1977 yılında Kürdistan gezisi olarak adlandırdığı ve bir dizi toplantılar yaptığı şehirlerden geçerek Abdullah Öcalan’ın doğduğu Amara köyünde yürüyüşü sonlandırdı. Özgürlük Yürüyüş’nde tarihi yerler ziyaret edilerek Kürdistan yakın tarihinin hafızasını canlandırdı. Halk, özgürlük yürüyüşçüleri etrafında kenetlenerek Öcalan’ın özgürlüğünü talep etti.
4 Nisan Amara Yürüyüşü
Barış ve özgürlük talebiyle gerçekleştirilen bir diğer eylem ise her yıl olduğu gibi bu yılda Abdullah Öcalan’ın doğum günü vesilesiyle 4 Nisan’da Amara yürüyüşüydü. Yürüyüşe dair yapılan açıklamada, “Bu yürüyüş demokrasi ve barışı sağlamak içindir. Bu yürüyüş savaş politikalarının yıkımına karşı eşit, ortak yaşam iradesini kurmak içindir. Bu yürüyüş, kan, gözyaşı, ölüm ve yoksulluğun yerine; eşit, özgür ve adil bir yaşamı kurmak içindir” denildi.
Rojava’da kampanya
Abdullah Öcalan’ın fiziki özgürlüğü talebiyle Kuzey ve Doğu Suriye’de, 9 Şubat’ta imza kampanyası başlatıldı. Bir dizi eylem ve etkinliğin yanı sıra imza kampanyasına birçok halklar imza atarak destek verdi. Kuzey ve Doğu Suriye Halk İnisiyatifi, yaptığı açıklamayla kampanya kapsamında 3 milyon 669 bin 90 imza toplandığını duyurdu. Yine Suriye Abdullah Öcalan’a Özgürlük İnisiyatifi tarafından kampanya kapsamında Kuzey ve Doğu Suriye’de birçok eylem yürüyüş, toplantı, panel ve konferans yanı sıra siyasi partilere ziyaret gerçekleştirildi.
Büyük Köln Mitingi
Avrupa’da Abdullah Öcalan’ın 15 Şubat 1999’da uluslararası bir komplo ile Türkiye’ye teslim edilmesinin 25’inci yıldönümünde en büyük miting Almanya’nın Köln kentinde gerçekleştirildi. Kürdistanlılar ve dostları onbinler halinde Abdullah Öcalan’ın posterleri ve flamalarla Ren Nehri kenarında buluşarak yürüyüş gerçekleştirdiler. Kitle, “Öcalan’a özgürlük”, “Fredeedom Öcalan” yazılı flamalar ve “Bijî Serok Apo” sloganları eşliğinde yürüdü. Bu yürüyüş Avrupa’da katılımın en yüksek olduğu yürüyüşlerden biri olarak tarihe geçti. Kürt dostları da mitinge yoğun katılım gösterdi.
2024 Newroz’u
Her yıl milyonlarca Kürdistanlının dünyanın dört bir yanında kutladığı ve özgürlük taleplerini haykırdığı Newroz, özgürlük kampanyası çerçevesinde en görkemli ve kitlesel Newrozlara sahne oldu. Dört parça Kürdistan ve Avrupa’da kutlanan Newrozlarda Abdullah Öcalan’a özgürlük talep edildi. İstanbul, Wan ve Amed kutlamaları yanı sıra Kuzey ve Doğu Suriye’de ve Şengal, Mexmûr’da milyonların katıldığı Newrozlar gerçekleştirildi. Avrupa, Kanada ve Avustralya başta olmak üzere 43 noktada kutlanan Newrozlarda ana talep PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın fiziki özgürlüğü oldu. Avrupa’daki Newrozlar 10 Ekim 2023’te “Abdullah Öcalan’a özgürlük, Kürt sorununa çözüm” kampanyasının ikinci aşaması olarak kutlandı.
Heyetlerden ziyaret
Kampanya kapsamında İsveç, Güney Afrika, İspanya, İtalya ve Norveç’ten 12 avukatın yer aldığı “Tecride Karşı Uluslararası Hukukçular Delegasyonu” heyeti, Türkiye ve Kürdistan’da bir dizi ziyaret ve temaslarda bulundu. Delegasyonda yer alan parlamenterler gittikleri ülkelerinde parlamentoda tecride dikkat çekip, ülkelerinin tecride karşı etkili eylemlerde bulunmasını ve ses çıkarmalarını talep ettiler.
*Tîrejên roje kampanyası
Avrupa Kürt Kadın Hareketi’nin (TJK-E) 2 Eylül’de başlattığı ‘Tîrêjên Rojê’ Kampanyası, İsviçre’nin Cenevre kentinde bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Ofisi önünde kamuoyuna deklare edildi. TJK-E Koordinasyonu, yeni kampanya ile Abdullah Öcalan’ın düşüncelerini “herkese, her eve, her sokağa, her okula taşıyacaklarını” ifade etmişti. Kadınların başlattığı bu kampanya sürüyor.
Uzun yürüyüş
Avrupa’daki Kürt ve Enternasyonalist gençlerin, kampanyası kapsamında 15 Eylül’de Almanya’nın Bielefeld kentinde bir araya gelerek “Uzun Yürüyüş” gerçekleştirdi. Yürüyüş boyunca tecrit ve Türkiye’nin saldırılar protesto edildi.
13 Ekim Özgürlük Mitingi
“Abdullah Öcalan’a özgürlük, Kürt sorununa demokratik çözüm” kampanyası bir yılını geride bırakırken Demokratik Kurumlar Platformu, kampanyası kapsamında 13 Ekim’de Amed’de büyük bir mitinge hazırlanıyor. “Komploya karşı direniyoruz, özgürlük için Amed’de buluşuyoruz” şiarıyla yapılacak mitingin çalışmaları birçok merkezde devam ediyor. Mitinge büyük bir katılım beklenirken aynı zamanda kampanyanın yeni bir aşamaya taşınması bekleniyor.
*
69 Nobelli’den çağrı
Öcalan’a özgürlük kampanyanın en ses getiren etkinkiklerinden biri Nobel ödüllü 69 ismin yazdığı mektup ve yaptığı çağrı oldu. Nobel ödüllü 69 isim, İmralı tecridine karşı temmuz ayında Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi (AK BK), AİHM, Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT) ve BM İnsan Hakları Komitesi’ne (OHCHR) mektup gönderdi, “Öcalan’ın İmralı’dan serbest bırakılmasını ve askıya alınan müzakerelerin yeniden başlatılmasını talep ediyoruz” diyerek adım atılması çağrısı yaptı. AİHM, Nobel ödüllü isimler adına Bergen Üniversitesi’nden Profesör Kariane Westrheim’a yanıt verdi. 29 Ağustos tarihli mektupta AİHM yetkilisi Marialena Tsirli, Kariane Westrheim’a sadece Abdullah Öcalan’ın tutukluluk koşulları konusunun kendilerinin dikkatini çektiği için teşekkür etmişti. Tecride karşı bir girişimi olmayan CPT ise mektuba yanıt vererek konuyu yakından takip ettiklerini belirtmişti. 1997 yılında Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen insan hakları aktivisti Jody Wiliams adına kaleme alınan diğer bir mektubu Elfriede Jelinek, Herta Muller, Orhan Pamuk, Wole Soyinka gibi Nobel edebiyat ödüllü yazarların yanı sıra, tıp, ekonomi, barış, fizik gibi alanlarda Nobel ödülü alan 69 isim imzaladı.
**
Öcalan okumaları
“Abdullah Öcalan’a Özgürlük” kampanyasının öne çıkan etkinliklirinden biri de Öcalan’ın savunmalarının okunup tartışıldığı etkinlikler oldu. Avrupa’da aydınlar inisiyatifi, İmralı’daki tecride karşı dünya çapında 15-22 Haziran tarihleri arasında “Öcalan’la Diyalog” günleri gerçekleştirdi. Öcalan’ın fikirlerinin tartışıldığı bu etkinliklerde aydınlar, düşünürler, bilim insanları, işçileri, aktivistler, sanatçılar, sendikacılar, toplumsal hareketleri, siyasetçiler katılırken, dünyanın birçok yerinde panel, konferans ve standlarla tecride dikkat çekildi, Öcalan’ın paradigması tartışıldı. Bu okumalar yıl boyunca devam ediyor.
Özgürlük okumaları
Tevgera Jinên Azad (TJA), DBP Kadın Meclisi, DEM Parti Kadın Meclisi öncülüğünde hamle kapsamında “Özgürlük Okumaları” gerçekleştirildi. Yapılan atölyelerde Abdullah Öcalan’ın kitaplarından kesitler okundu. Bu eylemlerde Abdullah Öcalan’ın demokratik, ekolojik ve kadın özgürlükçü paradigmasının yanı sıra özel savaşa karşı mücadele tartışıldı. Bu eylemler halen devam ediyor. Rojava’da da Öcalan’ın savunmalarının okunup tartışıldığı etkinlikler de sürüyor.
*
Umut hakkı gündemi
Abdullah Öcalan’a uygulanan mutlak tecrit ve haber alınamama haline karşı geçmişten bu yana iç hukuk yollarının yanı sıra uluslararası hukuk alanında da girişimlerde bulunuldu. Bu konuda farklı tarihlerde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi (CPT) ve Birleşmiş Milletler’in (BM) çeşitli birimlerine başvurular yapıldı.
Söz konusu başvuruların sonuncusu sivil toplum örgütleri tarafından Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne yapılan bildirim oldu. Bildirim sonrası AİHM’in kararlarının yerine getirilip getirilmediğini denetleyen Bakanlar Komitesi, 17-19 Eylül tarihleri arasında AİHM’in 2014 yılında Abdullah Öcalan’ın şartlı salıverilme hakkında sahip olmaksızın ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edilmesine (umut hakkı) dair verdiği “ihlal” kararını görüştü. Komite toplantı sonrası Türkiye’ye uyarıda bulunsa da karar için bir yıl sonra yapılacak ara toplantıyı işaret etti.
