Dünya’nın plastik çöpünü satın alarak rekorlar kıran Türkiye, İngiltere’nin çöpünü de alıyormuş
Dünya’nın plastik çöpünü satın alarak rekorlar kıran Türkiye, Doğu Akdeniz’i en çok kirleten ikinci ülke. İngiltere pazarının yüzde 43’ünü elinde tutan büyük süpermarket zincirleri, artan plastik ambalaj kullanımını azaltmak için 2021’de bir girişim başlattı. İngiltere’deki mağaza önlerinde yumuşak plastik ambalajları geri dönüştürmek üzere toplama noktaları kondu. Kısa Dalga’dan Mehveş Evin’in hazırladığı dosya haberde, evlerinde ayrıştırma yapan İngilizler, evde biriktirdikleri poşet, streç film, gıda paketleri, pet maması paketleri gibi Polietilen (PE) ve Polipropylen (PP) içeren plastikleri temizledikten sonra bu noktalara götürmeye başladı.
Atıklar Adana’da toplandı
Sainsbury’s ve Tesco mağazalarında geri dönüştürülmek üzere toplanan takip edilen yumuşak plastik ambalaj atığının yüzde 70’inin yakıldığını, yani geri dönüştürülmediğini gösteriyor. Geri kalan kısım, yumuşak plastik atığı daha düşük değerli ürünlere dönüştüren geri dönüşüm tesislerine gitti – bunların çoğunluğu ise Türkiye-Adana’daydı. Araştırmanın sonuçları, süpermarketlerden toplandıktan sonra yumuşak plastik ambalaj atıklarını sattığı küçük bir atık şirketi olan Eurokey grubunun sorumlu olduğunu gösterdi.
Geçmişi temiz olmayan Eurokey, 2018 yılında AB WasteForce Projesi tarafından yayımlanan incelemeyle gündeme geldi. Buna göre yasadışı ihraç edilen plastik atıkların, Polonya’daki bir tesisten Hong Kong’a gönderilip balyalar halinde stoklandığı ve depolama alanına gitmeye hazır halde bulunduğu ortaya çıktı. 2022 yılında Eurokey’in ambalaj atığı ihracatçısı akreditasyonu Çevre Ajansı (EA) tarafından askıya alındı. Şirketin Türkiye, Polonya ve Hollanda’daki alanlara plastik atıklarını ihraç etme biçimindeki ihlaller sonucunda gerçekleşti.
İsrail’den çöp ithalatı
Türkiye, Dünyanın her yerinden gelen 273 bin 988 ton çöpü, toplam 36 milyon 101 bin 854 dolara satın aldı. Sadece Avrupa ülkeleri değil, ABD, İsrail, Fas, Lübnan, Irak, Libya, Yemen, Tanzanya, Tunus da Türkiye’ye plastik çöpünü sattı. AKP’li Bilal Nadir Gök’ün sahibi olduğu Adanus şirketinin İsrail’le çöp ticareti yaptığı Aralık 2023’te patlak verdi. Gök, rezaletin üzerine İsrail’le ticareti durdurduğunu açıkladı. Ancak, 2024’ün ilk verilerine göre, Türkiye’nin İsrail’den çöp almayı durdurmadığı, yılın ilk üç ayında İsrail’den 1 milyon 304 bin 565 dolar karşılığında plastik çöp satın aldığı açığa çıktı.
Yakılan atık, zehire dönüşüyor!
Türkiye’ye ihraç edilen çöpler çöp yakma, termik santraller ve çimento fabrikaları ile biyoenerji tesislerinde yakıldığı biliniyor. Yakma işlemi zehirliyor. Yakma tesislerinde yakılan her 3 ton atıktan yaklaşık 1 ton kül oluşuyor. Bu tesislerden havaya karışan ağır metal ve KOK’lardan (Kalıcı Organik Kirletici) yüzlerce kat daha fazlası uçan küllerle çevreye yayılıyor. Ne kadar önlem alınırsa alınsın, kül boşaltım alanlarındaki küllerin rüzgârla birlikte çevreye yayılması engellenemiyor. Kül toplama alanlarının su geçirmez olduğu iddia edilen zemini göreceli bir koruma sağlıyor. İçeriğindeki zehirli atıklar zamanla çok daha zehirli farklı bileşiklere dönüşüyor. Sızıntı yeraltı sularını kirletiyor. Suyun doğal çevrimi, kirliliği her alana yayıyor. Besinler kirlenirken ortaya çıkan kirlilik sonunda insan dâhil her canlıya ulaşıyor.
EKOLOJİ SERVİSİ
