Cumhurbaşkanı Erdoğan ABD ziyaretinde detaylar ortaya çıkıyor. NTE madenciliği için Çin ile görüşmeler yapılırken, batı bloku olarak adlandırılan Minerals Security Partnership” (MSP) forumuna katılması dikkat çekti
Yusuf Gürsucu / İstanbul
Birleşmiş Milletler (BM) 79. Genel Kurulu’na katılmak üzere New York’ta bulunan Cumhurbaşkanı R. T. Erdoğan, ABD’de faaliyet gösteren bazı ‘düşünce’ kuruluşu temsilcileriyle Türkevi’nde bir araya geldiği yuvarlak masa toplantısında konuştu.
Erdoğan, Türkiye-Amerika ilişkilerinde son dönemde yaşanan olumlu havadan memnuniyet duyduklarını belirterek, “5 Kasım’da düzenlenecek olan Amerika başkanlık ve kongre seçimlerini tüm dünya gibi biz de yakından takip ediyoruz. Seçimler sonucunda başkan kim olursa olsun Amerika’ya bakışımız ve ilişkilerimizdeki üst düzeyli diyaloğumuz değişmeyecektir.” dedi.
Batı blokuna dönüş
Erdoğan, ikili ilişkilerin kapsamlı şekilde ele alındığı stratejik mekanizmanın son toplantısının mart ayında Washington’da düzenlendiğini hatırlatarak, bu toplantıda terörle mücadeleden, savunma sanayine, enerjiden iklim ve çevre konularına kadar yeni istişare mekanizmalarının tesis edildiğini söyledi. Erdoğan, “Geçtiğimiz yıl ticaret hacmimiz 30 milyar doları geçse de biz bu rakamı 100 milyar dolar seviyesine çıkarabileceğimiz kanaatindeyiz” diye belirtti. Diğer yandan bugüne kadar doğayı yerle bir eden madenciliği kat be kat aşacak olan Nadir Toprak Elementi (NTE) ve mineral madenciliğinde ABD ve AB’nin oluşturduğu ‘batı blokunu’ seçti.
MEE’den Ragıp Soylu yazdı
Türkiye kritik ham madde olarak nitelenen nadir toprak elementlerinin üretimi konusunda ABD, Avrupa Birliği ve diğer ülkelerle iş birliği yapmak üzere “Minerals Security Partnership” (MSP) forumuna katıldığı bildirildi. MSP, nadir toprak mineralleri ve diğer kritik minerallerin küresel güvenli tedarik zincirini çeşitlendirmeyi amaçlayan 14 ülkeden ve Avrupa Birliği’nden oluşan bir grup. Böylece Türkiye, küresel “nadir toprak elementleri” rekabetinde Çin’e karşı Batı blokuna katılmış oldu. Middle East Eye’dan (MEE) Ragıp Soylu’nun ortaya çıkardığı bu durum resmi kaynaklarca da doğrulandığı bildirildi.
ABD teyit etti
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü MEE’ye yaptığı açıklamada “Dışişleri Bakanlığı Türkiye hükümetinin MSP forumuna katıldığını teyit edebilir. Önümüzdeki haftalarda resmi bir duyuru yapılacak” diye belirterek gelişmeyi teyit ediyordu. Diğer taraftan Türkiye’nin başını Çin’in çektiği BRICS’e katılmak için başvuruda bulunması ise sadece politik bir tutumdan ibaret olduğunu MSP’ye üye olmasıyla ortaya koydu. Nadir toprak elementleri, akıllı telefon ve bilgisayarların ekranlarından hibrid ve elektrikli arabaların bataryalarına kadar pek çok teknoloji cihazının üretiminde kullanılıyor.
MSP Çin’e karşı kuruldu
2024’te başlatılan MSP forumu Kazakistan, Namibya, Ukrayna ve Özbekistan gibi ortakları ve maden üreticisi ülkeleri bir araya getirerek Çin’in bu alandaki hakimiyetine karşı koymayı hedefliyor. Çin hali hazırda nadir toprak elementleri ticaretinin yüzde 70’inden fazlasını kontrol ediyor. Dünya üzerinde en fazla nadir toprak elementi üretimini de Çin gerçekleştiriyor. 2022 yılında Türkiye, Eskişehir’de 694 milyon tonluk bir yatakla dünyanın en büyük ikinci nadir toprak elementi rezervini keşfettiğini açıklamıştı. Türkiye bu alanda 72 bin ton barit, 70 bin ton florit ve nükleer teknoloji için çok önemli olan 250 ton toryuma ek olarak yıllık 10 bin ton nadir element oksit üretmeyi hedeflediğini belirtiyor. Türkiye özellikle toryum alanında dünyada en fazla rezerve sahip ülkelerden biri.
Eskişehir pazarlanıyor
Eskişehir’in Beylikova ve Sivrihisar ilçe coğrafyasını kapsayan 1500 hektar yani 15 milyon metrekare orman, mera ve tarım arazilerinde dünyanın en büyük ikinci nadir toprak mineralleri rezervi keşfedildiği iddia edilmişti. Enerji Bakanlığı, zenginleştirme tesisi kurmaya hazır olduklarını duyururken, bu tesisi kuracak ve işletecek uluslararası büyük maden şirketlerini ülkeye davet ediyordu.
Bayraktar Çin’e gidecek
Türkiye’nin MSP’ye katılımının bu alandaki teknolojik ve teknik detayları elde etmek ve bu alanda kullanılacak fonlar bulmak konusunda önem arz ettiği vurgulanırken, diğer taraftan Çin ile de bu elementlerin çıkarılması ve işlenmesi konusunda görüşmeler yürütüyordu. Çin Komünist Partisi’nin yayın organı Global Times gazetesin de aynı tarihlerde bu keşfin Çin ve Türkiye’nin işbirliği yapması için bir fırsat yarattığı yazısı dikkat çekiciydi.
ABD merkezli Bloomberg’te Türkiye’nin nadir toprak elementleri rezervlerini işlemek için Çin ile işbirliği görüşmeleri yürüttüğü belirtilerek, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın bu amaçla Ekim ayında Çin’e gideceğini duyurmuştu.
Xi Jinping NTE görüşmesi
Şanghay İşbirliği Örgütü Devlet Başkanları Zirvesi geçtiğimiz Temmuz ayında Kazakistan’ın başkenti Astana’da yapıldı ve zirveye katılan Cumhurbaşkanı R.T. Erdoğan, NTE madenciliği üzerine Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile bir görüşme yaptı. Erdoğan’ın heyetinde yer alan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, görüşmeye ilişkin sosyal medyadan yaptığı paylaşımda, “Çin ile nükleer, yenilenebilir enerji ve kritik mineraller başta olmak üzere enerji ve madencilik alanlarında gerçekleştirebileceğimiz iş birlikleri için görüşmelerimiz sürüyor” diye belirtmişti.
