Mesud Pezeşkiyan, Federe Kurdistan’a giden ilk İran cumhurbaşkanı oldu. Pezeşkiyan, Bağdat, Hewler ve Silemani’de görüşmeler yaptı
İran Cumhurbaşkanı Dr. Mesud Pezeşkiyan ilk resmi dış ziyaretini Bağdat, Hewler ve Silemani’ye’ye yaptı. Pezeşkiyan görüşme trafiğini YNK Lideri Bafil Talabani ile görüşerek noktaladı.
İran Cumhurbaşkanı Dr. Mesud Pezeşkiyan, Bağdat ve Hewler’den sonra Silemani’ye’ye (Süleymaniye) geçti. Mesud Pezeşkiyan 12 Eylül 2024 akşamı Kürdistan Yurtseverler Birliği (YNK) Genel Başkanı Bafıl Talabani tarafından Silemani Havalimanı’nda karşılandı. Karşılamaya çok sayıda üst düzey YNK yetkilisi de katıldı. Pezeşkiyan, önce YNK Kurucu Genel Başkanı ve Irak eski Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin (Mem Celal) mezarını ziyaret etti. Pezeşkiyan, burada hatıra defterine, “saygıdeğer ve aziz Celal Talabani’nin mezarını ziyaret etme, yüce ruhuna bir Fatiha okuyarak devrim öncesi ile sonrasında bu büyük zatın açık ve derin perspektifine, mücadele ve fedakârlığına buradan selam gönderme fırsatına nail olduk. Vatanının özgürlüğü ve bağımsızlığı için verdiği mücadelesini anıyor, aziz İran Cumhuriyeti ile dayanışması ve ülkesinde birlik ve beraberlik için verdiği amansız çabasından dolayı kendisine teşekkür ediyorum. Allah ruhunu şad eylesin, dünyadaki tüm özgür ve mücadeleci insanların ansında ilelebet canlı olarak kalmasını umuyorum. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan” ifadelerini yazdı. İran Cumhurbaşkanı daha sonra YNK Genel Başkanı Bafıl (Bafel) Talabani ile görüşme yaptı. YNK başkanlık Divanı Üyesi Şanaz İbrahim, Federe Kürdistan Başbakan Yardımcısı Kubad Talabani’nin de katıldığı görüşmede iki taraftan kalabalık heyet yer aldı. İran Cumhurbaşkanı Mesut Pezeşkiyan ise görüşme sırasında, Celal Talabani’nin (Mam Celal) yeni Irak’ın şekillenmesinde ve İran ile akıllı bir diplomatik ilişki kurulmasında oynadığı öncü rolünü överek bu tarihi ilişkilere saygı duyduklarını ve bu bağların daha da güçlenmesini umduklarını dile getirdi. Ayrıca Pezeşkiyan, Irak ve Kürdistan Bölgesi’nde barış ve istikrarı koruma çabalarına tam destek vereceklerini ifade etti.
Görüşme sonrası açıklama
Kürdistan Yurtseverler Birliği Başkanı Bafil Talabani, ziyarete ilişkin resmi X hesabından bir açıklama yayınladı. Açıklamada Pezeşkiyan’ın bu ziyaretinin Irak, Kürdistan Bölgesi, özellikle de Silemani ve YNK açısından büyük bir öneme sahip olduğunu ifade edildi.
Bafil Talabani, bu ziyaretin, YNK’nin kurucusu Celal Talabani tarafından tesis edilen ve derinleşen İran ile Kürdistan Bölgesi arasındaki köklü ilişkilerin devamı niteliğinde olduğunu vurguladı.
Pezeşkiyan ile gerçekleştirdiği görüşmede, Kürdistan Bölgesi’nin, komşu ülkelerin güvenliği ve istikrarına olan bağlılığını bir kez daha teyit ettiklerini belirten Bafil Talabani, Federe Kürdistan’ın hiçbir zaman komşu ülkelerin egemenliğini zedeleyici bir platform olarak kullanılmasına izin vermeyeceklerini ve bu tür faaliyetleri onaylamadıklarını kaydetti.
Talabani, görüşmede İran’ın Kürdistan halkına zor zamanlarda verdiği desteğe de değinerek DAİŞ ile mücadele sırasında İran’ın kritik rol oynadığını vurguladı. Kürdistan ve Peşmerge güçlerinin DAİŞ’e karşı mücadelesinde İran’ın sarsılmaz desteğini hiçbir zaman unutmayacaklarını belirten Bafil Talabani, bu dostluğun ve işbirliğinin Celal Talabani’nin bıraktığı miras doğrultusunda devam ettirileceğini söyledi.
Pezeşkiyan daha sonra Hz. Ali’nin türbesini ziyaret etmek üzere Irak’ın Necef kentine gitti.
Federe Kurdistan’da ilk
İran Cumhurbaşkanı Dr. Mesud Pezeşkiyan 11 Eylül 2024 günü ilk resmi dış ziyaretini Bağdat’a yaparak cumhurbaşkanı Abdüllatif Reşid ve Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile ayrı ayrı görüştü. Pezeşkiyan ve Sudani huzurunda heyetler 14 işbirliği anlaşması imzaladı.
İmza altına alınan 14 mutabakat şöyle: Eğitim iş birliği alanında ortak mutabakat zaptı. Gençlik ve sporu alanında ortak mutabakat zaptı. Kültürel, sanatsal ve arkeolojik alışverişi alanında ortak mutabakat zaptı. Eğitim alanında iş birliğine yönelik ortak mutabakat zaptı. Medya iş birliğine ilişkin ortak mutabakat zaptı.
İletişim alanında iş birliğine yönelik ortak mutabakat zaptı. Ziyaretçilerin desteklenmesi alanında ortak mutabakat zaptı. Serbest bölgeler alanında ortak mutabakat zaptı. Tarım ve doğal kaynaklar alanlarında ortak mutabakat zaptı. Posta hizmetleri alanında ortak mutabakat zaptı. Sosyal koruma alanında ortak mutabakat zaptı. Mesleki ve teknik eğitim alanında ortak mutabakat zaptı. Nitelikli Irak ve İran işgücünün geliştirilmesi alanında ortak mutabakat zaptı. Irak ve İran ticaret odalarının faaliyetleri alanında ortak mutabakat zaptı.
İran’ın resmi ajansı İRNA’nın haberine göre Pezeşkiyan, Şiya es-Sudani ile ortak basın toplantısı düzenledi.
Pezeşkiyan İran ve Irak arasında imzalanan 14 işbirliği anlaşmasının, iki ülke arasındaki işbirliğini genişletmenin başlangıç noktası olduğunu, mutabakatların uygulanması için özel komitelerin kurulacağını belirtti. Pezeşkiyan, iki ülkenin jeopolitik durumu hakkında görüştüklerini belirterek, “İki ülke, Avrupa ile Asya’yı birbirine bağlayan bir noktada bulunuyor. Bu konuda bir uzmanlar komitesi oluşturulması konusunda görüşüldü ve iki ülke arasındaki iş birliğini artıracak stratejik ve uzun vadeli planlar ele alındı” dedi.
Pezeşkiyan DAİŞ terörizmine ve kaçakçılıkla mücadele konusundaki iş birliğinin artacağını belirterek, önceki anlaşmaların zayıf noktalarının tespit edildiğini ve bunların giderilmesi gerektiğini vurguladı.
Pezeşkiyan “Birlikte hareket edersek, ateşe düşmekten kaçınırız. Bağımsız, egemen ve güvenli bir Irak istiyoruz” dedi.
Bağdat’ı ziyaretinde ayaküstü Kurdistan bölgesine dair Farsça sorulan sorulara Pezeşkiyan Kürtçe yanıt verdi. İran resmi ajanslarından Mehr “Pezeşkiyan’dan Kürtçe röportaj” başlığı kullanırken “Resmi temaslarda bulunmak üzere Irak’a giden İran Cumhurbaşkanı Mesut Pezeşkiyan, Rûdaw muhabirinin sorularını Kürtçe olarak yanıtladı” dedi.
‘Kürtler çekilen çizgiyle birbirinden ayrılmış’
Mesud Pezeşkiyan 12 Eylül Perşembe günü de Hewlêr’i (Erbil) ziyaret etti. İlk kez bir İran cumhurbaşkanı Federe Kurdistan’ı ziyaret etmiş oldu. Pezeşkiyan’ı Hewlêr’deki havaalanında Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani ve Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani karşıladı. Neçirvan Barzani, Başbakan Mesrur Barzani ve kalabalık heyetlerin de katılımıyla görüşmeler yapıldı. İkili ilişkiler, tarihi, ekonomik, ticari ve kültürel ilişkiler ele alındı. Kürt tarafı bölgede barış ve istikrar istediklerini kaydetti.
Görüşme sonrası Mesud Pezeşkiyan ile Neçirvan Barzani ortak basın toplantısı düzenledi.
İkili başlangıçta soruları cevaplarken Farsça konuştu, gazetecilerin isteği üzerine bir süre sonra Pezeşkiyan da Barzani de Kürtçe yanıt verdi. Mehr Ajansı’nın haberine göre Pezeşkiyan, “Bu bölgeyle iyi ilişkilerimiz var ve bu durumdan faydalanabiliriz. Umarım Erbil ve Irak’la ilişkilerimizi güçlendirip sorun yaşamayız. Kürt, Arap, Ecem, Türk ayrımı yapmıyoruz. İnsanlar yeteneklerine göre değerlendiriliyor. İran ve bu bölge birçok sorunda birlikteydi. Bu ilişkileri geliştirmek için birlikte çalışabilir ve birbirimize yardımcı olabiliriz” dedi.
Neçirvan Barzani ise, “İran cumhurbaşkanının ziyareti tarihidir. İran’ın Irak ve IKBY ile ilişkileri de tarihidir. İlişkilerimizi her açıdan geliştirmek istiyoruz. IKBY toprakları hiçbir şekilde İran İslam Cumhuriyeti’ne karşı kullanılmamalıdır. Sorunlar var ama bu sorunları ekip olarak birlikte çözmemiz gerekiyor. Bu, bölgenin İran İslam Cumhuriyeti ile ilişkilerini her düzeyde geliştirmeye hazırız” ifadesini kullandı.
Pezeşkiyan, Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Başkanı Mesut Barzani ile de bir araya geldi. Mesud Barzani, Pezeşkiyan’a Ehmedê Xanî’nin “Mem û Zîn” kitabını hediye etti. Pezeşkiyan da Barzani’yi İran’a davet etti.
Pezeşkiyan, “Dr. Pezişkiyan” web sitesi muhabiriyle yaptığı röportajda ise şunları söyledi: “Sınırın her iki tarafında da Kürtlerimiz (Kürt nüfusu) yaşıyor, hepimiz aynıyız. Sınırın iki tarafındaki Kürtler çekilen çizgiyle birbirinden ayrılmıştır. Biz de çatışma yok, biz birlikteyiz, bu taraftaki Beluciler de diğer taraftaki Belucilerle iletişim halinde. Hepimiz kardeşiz. Komşularımız arasında akrabalık bağları var ve bu göz ardı edilemez. Bu bir fırsattır ve ilişkileri geliştirmek için kullanılabilir. O zaman sınırın her iki tarafındaki halkımızın yaşamı iyileştirilmelidir. Tüm komşu ülkelerle yakın ilişkiler kurmak için bu fırsatlardan yararlanabiliriz. Bu durum sınırın her iki tarafındaki halkın durumunu etkileyebilir.”
HEWLER
