Tutsaklar birçok haktan mahkûm bir şekilde kaldıkları, mahremiyetlerinin ihlal edildiği ve kötü muameleye maruz kaldıkları kuyu tipi cezaevlerinin kapatılması için açlık grevi ve ölüm orucuyla seslerini duyurmaya çalışıyor
Nurettin Kaya isimli tutsak, ‘kuyu tipi’ hapishanelerdeki hak ihlallerine dikkat çekmek için 242 gündür ölüm orucunda. Yeni tip cezaevleri hakkında bilgi veren Av. Doğa İncesu, yeni tip cezaevlerindeki hak ihalelerini anlattı. “Günümüzde sayısı toplamda 14’ü bulan F tiplerindeki tecritten daha ağır koşullarda, “kuyu tipi” olarak nitelendirilen Y Tipi, S Tipi ve Yüksek Güvenlikli Hapishaneler açılmaya başlandı,” diyen İncesu, 2021 yılında açılmaya başlanılan bu hapishanelerde, tutsakların kitap edinme hakkı, avukat görüşü, diğer görüş hakları, sohbet hakları ve havalandırma haklarının yoğun bir kısıtlama altında olduğuna dikkati çekiyor.
Ölüm orucu ve açlık grevleri sürüyor
Kuyu tipi cezaevlerinde tecride karşı Nurettin Kaya’nın 242 gündür ölüm orucunda olduğunu, Grup Yorum üyeleri Vedat Doğan ve Rezzan Şengül’ün de de tecritte, hapishanedeki kötü koşullara ve kötü muameleye karşın bir süredir süresiz açlık grevinde olduğunu hatırlatan İncesu, S, Y ve YGC tipi cezaevleriyle ilgili şu bilgileri verdi:
Ülkemizde 2021 yılından itibaren ‘kuyu tipi’ denilen Y Tipi, S Tipi ve Yüksek Güvenlikli Hapishaneler (YGC) açılmaya başladı. Şu anda Adalet Bakanlığı’nın verilerine göre 19 adet Y Tipi Hapishane 21 adet YGC tipi hapishane, 7 S tipi hapishane açık olarak faaliyet göstermektedir. Kuyu tipi hapishaneler, şu anda halihazırda açık olan F Tipi hapishanelere göre tecridi daha da koyulaştıran hapishanelerdir.
Kaya’nın kilosu 40 kg’ın altına düştü
İncesu, ölüm orucunda olan müvekkili Nurettin Kaya’nın sağlık sorunlarına da dikkati çekti:
Kimi zamanlar nefes almakta zorlanıyor, bacaklarında yoğun ağrı-şişme var ve yaşadığı ağrılar nedeniyle günde yalnızca kesintili şekilde 3-4 saat uyuyabiliyor. Müvekkilimizde denge kaybı, böbrek ağrıları başladı ve kilosu şu anda 40’ın altında. Nurettin Kaya ölüm orucuna başlamadan önce tutulduğu Dumlu 1 No’lu Yüksek Güvenlikli Hapishanesi’nde de süresiz açlık grevi yapmış ve 100. günleri geçtikten sonra Adalet Bakanlığı yetkililerinin sevk sözü vermesi üzerine açlık grevine ara vermişti.
Kamuoyuna duyarlılık çağrısı
Av. Doğa İncesu, Adalet Bakanlığı’nın bu cezaevlerini sessiz sedasız açarak kullanıma soktuğunu ifade ederek kamuoyuna duyarlılık çağrısı yaptı:
Adalet Bakanlığı 3 katlı olan bu hapishaneleri sessiz sedasız kullanıma açmış durumda. Siyasal iktidar söz konusu hapishaneler hakkında bilinmezlik yaratmak istiyor ve sayıları 40’a ulaşan yeni tip hapishanelerle sosyalistler ve devrimciler yok edilmek isteniyor. Tüm halkımızı yeni tip hapishaneler karşı mücadele etmeye ve Nurettin Kaya’nın yaşaması için taleplerini daha yüksek sesle dile getirmeye çağırıyoruz.
Av. Doğa İncesu, kuyu tipi hapishanelerdeki koşulları, F tipleri ile karşılaştırarak şu sözlerle anlattı:
- F tiplerinde genel olarak tutsaklar haftalık 10 saate kadar uygulanan sohbet hakkından yararlanırken, Kuyu Tipi hapishanelerde bu hak gasp ediliyor. Hiç kullandırılmıyor. (Sohbet hakkı, farklı hücrelerde kalan tutsakların haftanın belli saatlerinde bir araya getirilmesi şeklinde uygulanan bir hak)
- Kuyu tipi hapishanelerde (Y Tipi ve Y Tipi biçiminde inşa edilen YGC’ler) hücrelerin havalandırması bulunmuyor. F tiplerinde her hücrenin ayrı bir havalandırması vardır ve gün doğumundan gün batımına kadar hücrenin havalandırmaya açılan kapısı açıktır. Tutsak istediği zaman hücresine girer, istediği zaman havalandırmaya çıkar.
- Kuyu tiplerinde tutsak, havalandırmaya çıkabilmek için hücresinden çıkartılarak ayrı bir bölümde bulunan havalandırmaya çıkartılır ve kapısı kitlenir.
- Ayrıca Kuyu tipi hapishanelerde havalandırma hakkı da 1 ya da 2 saatle sınırlanmıştır. Y Tipi hapishanelerde havalandırma duvarları çok yüksek olduğu için, havalandırmada yaşadıklarını anlatan tutsaklar kendilerini bir kuyunun dibindeymiş gibi hissettiklerini söylüyorlar. Bu nedenle “kuyu tipi hapishane” kavramı kullanılıyor.
- Y tipi hapishanelerin hemen hemen tamamında siyasi tutsaklar tek başlarına tutuluyorlar. F tiplerinde tutsaklar 2 ya da 3 kişilik hücrelerde tutulurlar.
- Kuyu tipi hapishanelerde kitap-yayın hakkı gaspları ve sınırlamaları daha yoğun uygulanıyor.
İSTANBUL
