Amed Tiyatro Festivali, ‘Varlığınla, kimliğinle’ şiarı ile 18 Nisan’da başlayacak
Selman Çiçek
Amed Şehir Tiyatrosu’nun katkılarıyla bu yıl 9’uncusu düzenlenecek olan “Amed Tiyatro Festivali” 18 Nisan’da başlayacak. Festivalin bu yılki şiarı ise “Bi hebûna xwe, bi xwebûna xwe” (Varlığınla, kimliğinle) olacak. Bu şiar ile son dönemdeki Kürt kültürü ve sanatına dönük saldırılara da bir cevap olacak. 27 Nisan’a kadar sürecek olan festival, İskenderpaşa Konağı’nda düzenlenecek açılış töreniyle başlayacak.
18 oyun sergilenecek
Festival kapsamında 18 oyun tiyatro severlerle buluşacak. Kurdistan’ın Kerkük, Duhok, Urmiye ve Seqiz kentlerinden gelen tiyatro ekipleri, oyunları ile festivalde sahne alacak. Yeni Sahne ve Şermola Performansın oyunları ile açılışı yapılacak festival programında yer alan oyunlar ise şöyle:
“Buka Lekî (Şermola Performans), Afet & Diana (BGST), Salma (Koma Hawar), Derwêş yan Gudû (Duhok), Efsaneya Hespên Azad (Urmiye), Kabil û Habîl (Koma Ritiûel), Odip (Koma Ronya –Seqiz), Kral û Travîs (ŞanoAr), Çînur (Teatra Ba), Zîd û Han (Dubare Kumpanya), Mirina Jeanne D’arce ya din (Şanoya Bajarê Amed), Ceyran (Teatroger), Strip-Tease (Dimilki- Şanoya Bajarê Amed), Kalabalık Tiyatrosu (Fiziksel Tiyatro Araştırmaları), Bernarda (Tiyatro Proje No2), İnfaz (Şaneşin Performans), Otopsi (Gölge Tiyatro Topluluğu), Gomidas (Yolcu Tiyatro).”
Tiyatro evine dönüyor
Festivali bu yıl özel kılan olay ise sekiz yıllık kayyım gasbının ardından tiyatrolar, Büyükşehir Belediyesi’ne ait ÇandAmed (Kongre Merkezi) tiyatro salonunda sahnelenecek. İlk üç festival, belediyenin sponsorluğunda gerçekleştikten sonra kayyım gaspından sonra şehir tiyatrosu kapatılmış, oyuncularda işten atılmıştı. İşten çıkarılan oyuncular bir araya gelerek Amed Şehir Tiyatrosu’nu kurmuş, o günden bu yana festivali kesintisiz bir şekilde kendi imkanları ile yapmayı sürdürmüştü. Öte yandan oyunlar, ÇandAmed’in yanı sıra Çand Ma ve Amed Şehir Tiyatrosu’nda da sergilenecek. Gomidas oyunu ise Surp Giragos Ermeni Kilisesi’nde tiyatro severlerle buluşacak.
Kurdistan’da tiyatro tartışılacak
Festival kapsamında dört parça Kurdistan ve Avrupa’daki Kürt tiyatrosunun geldiği aşama ve eksiklikleri de tartışılacak. Festivalin ikinci gününde Adil Hesen’in katılımı ile Güney Kurdistan Tiyatrosu, 21 Nisan’da Erşak Reûf Darlakî, Perwîz Ahmedî’n katılımı ile Doğu Kurdistan Tiyatrosu, 22 Nisan’da Rugeş Kırıcı, Recep İçen’in katılımı ile Kuzey Kurdistan tiyatrosu, 27 Nisan’da ise Ferhat Keskin’in katılımı ile diaspora tiyatrosu tartışılacak. Kuzey ve Doğu Suriye’den katılım koşulları olmadığından dolayı Rojava Kurdistan tiyatrosu bu sene festivalde yer alamayacak. Öte yandan Süreyya Karacabey’in katılımı ile “Tiyatro’da değişimlerin tarihi” ve Ghotbedin Sadeghi’nin katılımı ile “Kürt halaylarının biçim ve içerik açısından mitolojik kökleri, sembolik ve toplumsal boyutları” tartışılacak.
Özel bir tiyatro kuruldu
Festival kapsamında bilgi veren tiyatrocu Özcan Ateş, bu yıl dokuzuncu festivali düzenlediklerini, kayyımlar öncesi bu festivale başladıklarını söyledi. Üç festivali belediye çatısı altında yaptıklarını hatırlatan Ateş, “Kayyımlardan sonra özel bir tiyatro kurduk. Bundan sonra festivali kesintisiz yaptık. ‘Bi hebûna xwe, bi xwebûna xwe’ şiarı ile düzenliyoruz festivali” diye konuştu.
‘Varlığımızla, kimliğimizle buradayız’
“Bu şiarı neden seçtik?” diye devam eden Ateş, “Kürt kültürüne son dönemlerde yoğun bir saldırı var. Tabii bu saldırı yüzyıllardır vardır. Bu saldırılara karşı kültürel bir direniş de vardır. Kayyımların gelmesi ile birlikte ilk işleri, kültürel çalışmalara son vermek oldu. Kültürel soykırım ve asimilasyon politikaları yürüttüler. Kürtçe okulları kapattılar, Kürtçe isimleri değiştirdiler. Başta Amed’de olmak üzere bu politikalara karşı Kürt kurumları olarak direndik. Kürt dilinde ısrar ederek çalışmalarımızı yürüttük. Bu şiarı da bu saldırılara karşı ‘varlığımızla, kimliğimizle buradayız’ demek istedik” diye konuştu.
Kürt tiyatrosu tartışılacak
Festivalde sahnelenecek oyunlara ilişkin bilgi veren Ateş, 18 oyunun sahneleneceğini, bu oyunların beşinin Türkçe olduğunu diğerlerinin de Kürtçe olacağını söyledi. Üç parça Kurdistan’dan tiyatro gruplarının da sahne alacağını belirten Ateş, “Yine Êlih, Amed, Mêrdîn’den tiyatro grupları katılacak. Kürt tiyatrosunun gelişimine katkı veren 15 kişi, festivalde konuğumuz olacak. Misafirlerimiz, festivali takip ederek söyleşiler düzenleyecek. Söyleşilerle Kürt tiyatrosunun geldiği nokta ve var olan eksikliklerimiz tartışılacak” diye konuştu.
Kentin dili ve rengi değişecek
Festivalin bu yıl, uzun süredir kayyım gasbında olan Çand Amed’de (Kongre Merkezi) sahnelenmesinin önemine de değinen Ateş, festivali eylül ayında yapacaklarını ancak yerel seçimleri bilinçli olarak beklediklerini söyledi. Festivali Amed’in bütün noktalarına taşımak gibi hedefleri olduğuna dikkat çeken Ateş, “Kayyımlardan dolayı salon sorunu vardı. Bu nedenle yerel seçimleri bekledik. Hem belediyelerimizi almak hem de tiyatro festivali ile kentin rengini değiştirmek istedik. Bütün billboardlarda Kürtçe afişlerimiz yer alacak. Kentin dili de rengi de değişecek. Amed Büyükşehir Belediyesi’nin de bize mekan ve teknik anlamda destekleri olacak. Bu bizim için güzel bir duygudur. Uzun bir süre sonra kentte tiyatroyu yaymak bizim için önemliydi. Yine Ma Music’in yeni yeri Çand Ma’yı da sahne olarak kullanacağız. Orası da Kürt kültürünün gelişmesi için önemli bir mekan” diye belirtti. Ateş, son olarak tüm tiyatroseverleri oyunlara beklediklerini söyledi.
