İran’ın en büyük doğal aynası olarak adlandırılan Namak Gölü, kuruma tehlikesi ile yüzyüze. Yetkililer, gölün kuruması durumunda bunun çevresel felakete yol açacağını söylüyor.
İran’ın Kum Bölgesi’ndeki Namak gölü, yok olma tehlikesi altında bulunuyor. Gölün kurumasının büyük bir çevresel felakete yol açacağı tahmin ediliyor. Namak gölü, Kum kentine 40 kilometre, başkent Tahran’a 85 kilometre mesafede bulunuyor. “Saveh-Kum” ve “Şahi gölü” adıyla da bilinen göl, 240 kilometrelik bir alana yayılıyor. Semnan, Tahran, Kum ve Markazi bölgelerini kapsayan göl, geniş tuz kristallerinin yayıldığı alanlar nedeniyle İran’ın en büyük doğal aynası olarak da isimlendiriliyor. Geçmişte, Kerej, Cacrud, Şur, Kamrud ve Kareşah ırmakları gölü besliyor ve varlığını sürdürmesini sağlıyordu. Ancak günümüzde, bu tuzlu göl, toz fırtınalarının merkezi noktalarında biri haline geldi. İranlı yetkililere göre, gölün kuruması, Rojhilat’taki diğer büyük tuz gölü Urmiye’den daha büyük bir çevresel felakete yol açacak. Gölün kuruyan bölgelerinden gelecek toz ve sis, İran nüfusunun dörtte birini etkileyecek.
Bölgeyi terk ediyorlar
Namak gölü kurumaya başladığında ve çevresi giderek kötüleştiğinde, yerel tarımcılar da bölgeyi terk etmeye baladı. Bu kaçış, bugün de devam ediyor. Bir süre önce internet sitesi Salamat News’te “Namak gölünün tamamen kuruması için geri sayım başladı” başlıklı bir rapor yayınlandı. Raporda, kurumanın yarım yüzyıl önce başladığı ve 2013’teki kuraklıkla birlikte hızlandığına dikkat çekildi. Raporda ayrıca bu kuruma nedeniyle bölgede çok sayıda köyün tamamen boşaltıldığına vurgu yapıldı. Temmuz ayında Hemşehri isimli web sitesinde de yayınlanan bir haberde, gölün durumu ve yerel nüfusun yaşamı üzerindeki etkilerine dikkat çekildi. Haberde, “Günümüzde, bu alana yakın köyler, kuraklık nedeniyle 50 kilometrelik daire içerisinde hayalet köylere döndü. Bu alanın çevresindeki tarımsal toprakların yüzde 30 ila 40’ı şimdi kullanılamaz halde, zira kuruyan göl yakındaki su kuyularını tuzlu hale getirdi” denildi. Bir süre önce İran parlamentosu üyesi Cabbar Kuşakinecad da göldeki kuruma nedeniyle tuzlu yağmur uyarısında bulunmuştu. Kuşakinecad, “Tuz içeren göller, eğer kurursa, kalan tuz çevreyi toz fırtınası gibi kirletecek” dedi.
Kuraklık arttı
İran’da kuraklık ve içme suyu sıkıntısı son yıllarda giderek ağırlaştı. Köyler, ovalar, kentler kuraklık tehdidi altında bulunuyor. Kısa bir süre önce Fras Eyaleti Köy işleri Müdürü Kemal Pakfitrat, kuraklık nedeniyle 8 bin köyden 4 bininin boşaldığını söylemişti. Yetkililere göre İran genelindeki 609 ovadan 355’i susuz kalmış durumda. Kuraklık ülkenin temel sorunlarından biri haline geldi. Ancak sorun her geçen gün daha da büyürken, çözüm geliştirilmiyor. Bazı bölgelerde durum neredeyse geri dönülmez noktaya geldi. Mart ayında Meclis sitesinde yer alan bir açıklamaya göre, birçok göl ve ırmak kurumak üzere. Meclis’in çevrede sorunları ile ilgilenen biriminde yer alan Jonathan Bet Kolia, “Urmiye gölü ve Zayendeh Rud dahil olmak üzere çok sayıda ırmak kurudu ve yok olma tehdidi altında” demişti. İran Meteoroloji Örgütü’ne göre İran’ın yüzde 97’si kuraklık sıkıntısı yaşıyor.İnsan hakları örgütleri, kuraklığın insanların evlerini terk etmesine neden olduğuna dikkat çekiyor.
KUM
