Yeni Yaşam’a konuşan Eşbaşkan adayı Nezir Karabaş, ‘Girilmedik ev bırakmadık. Bedlîs’de AKP güvenoyunu kaybetti. Gittiğimiz mahallelerde halk DEM’e güven duyduğunu ifade ediyor. Birinci parti olarak çıkacağız’ diyor
Rohat Emekçi
Seçime günler kala Yeni Yaşam gazetesinin seçim nabzını tuttuğu yerlerin yeni durağı Bedlîs. Medeniyet ve ilim şehri Bedlîs (Bedlîs), yüksek kayalıklı dağlarla çevrili dar bir vadi üzerinde kurulmuş, binlerce yıllık bir geçmişe sahip bir şehir. Amed (Diyarbakır) ile Wan (Van) arasında bir konaklama ve geçiş yeri olan Bedlîs şehri, çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış tarihi bir yerleşim yeri olmasının yanı sıra, geçmişte, özellikle ticaret kervanları ve yolcular için de önemli bir güzergâh olmuştur.
Bedlîs, insanlığın zengin mirasını bünyesinde barındıran, geleneksel mimari dokusunu oluşturan çok sayıda tarihi cami, medrese, han, hamam, kervansaray ve kiliseleriyle, Bedlîs Kalesi ve özellikle mahallelerine dağılmış tarihi Bedlîs evleri ile eşsiz bir hazine. Bedlîs evleri yörenin coğrafyası, inançları, gelenek ve görenekleri, kültür ve tarihinin aynası gibidir.
Kimliğin kaybı
Kent merkezinin içinden geçen derenin üzeri beton yapılarla kapatılmış durumda. Dere oldukça kirletilmiş, çevreye hem görsel olarak kötü bir görüntü veriyor hem de insan sağlığını tehdit ediyor. Bedlîs Kalesi zamanın ve insanların yıkıcı etkisini alabildiğince yaşamış olmasına rağmen ayakta kalmayı başarmış. Ancak kale surları çeşitli yapılarla adeta kuşatılmış. Surlar yer yer yıkılmış, onarılan yerler ise eğreti haliyle adeta kimliksizleştirilmiş durumda.
Halk iradesine kayyım
Kimliksizleştirmekten bahsetmişken, tarihi dokular gibi Bedlîs’deki siyasi dokudan da bahsetmek gerekiyor. 2019 seçimlerinde Halkların Demokratik Partisi’sinin (HDP) adayı Hikmet Taşdemir’in yüzde 41 ile kazandığı Güroymak Belediyesi’ne 2020 yılında kayyım atandı. Tatvan Belediye Meclis üyeliği seçimlerinde ise çoğunluk 14 üye ile HDP’de iken 21 Mayıs 2019’da dokuz HDP’li Meclis üyesi eşzamanlı olarak görevden uzaklaştırıldı.
Bedlîs’in mevcut belediye başkanı ve adayı Nasrullah Tanglay’ın 2019’da göreve geldiğinde yaptığı ilk icraatın belediyenin Kürtçe-Türkçe tabelasını indirmek olduğunu da belirtelim. Tanglay bunun ardından, adeta hızını alamayarak belediye binası içindeki bütün Kürtçe yazıları kaldırmış, belediye bünyesinde yapılmış – yapılan Kürt dili ve kültürüyle ilgili çalışmaları yasaklamış ve bu “icraatlarıyla” Bedlîs’de büyük tepki çekmişti.
Bedlîs’in AKP’li belediye başkanı Kürtçe’ye savaş açmışken, Tetwan’da (Tatvan) AKP’li belediyenin usulsüzlüklerle ilgili haber yaptığı için 17 Haziran 2023 tarihinde gazeteci Sinan Aygül, Tetwan Belediye Başkanı’nın polis korumasının gözcülüğünde yeğeni olan diğer korumasının saldırısına uğramıştı. Aygül AKP’li milletvekilleri ile belediyelerin çok sayıda yolsuzluklarını belgeleriyle ortaya çıkarmıştı. Bütün bunlar Sayıştay raporlarında dahi yer alıyordu.
Yolsuzluklar bitmiyor
Örneğin, Sayıştay raporunda AKP’li belediyenin 100 adet servis hakkını ihalesiz verildiğinin tespit edildiği yazıyor. Yine raporlara göre, AKP’li belediyelerde özel kalem müdürlükleri, sınavsız atamalar için kullanıldı. Usulsüz ihaleler, haddinden fazla borçlanmalar, yandaşlara tahsis edilen taşınmazlar gibi kamunun milyonlarca lira zarara uğratıldığı gibi pek çok örnek raporlara yansıdı.
Sayıştay raporlarında en çok göze çarpan usulsüzlüklerden biri liyakatsiz atamalar oldu. Raporlar, özel kalem müdürlüğü üzerinden bazı kişilere nasıl sınavsız memurluk ve unvan dağıtıldığını gözler önüne serdi. Yüzbinlerce genç KPSS’de ter döküp atama beklerken, belediyede tanıdığı olanlar açıktan atama yoluyla sınavsız bir şekilde memur oldu. Belediye başkanları kendilerine yakın bu isimleri açıktan özel kalem müdürü olarak atadı; bu kişiler çok geçmeden daha kalıcı görevlere terfi ettirildi. Sayıştay’a göre Bedlîs Belediyesi’nde sınavsız atamaların dışında 19 adet araç kiralama ihalesi de sözleşmeye aykırı yapıldı, 100 adet servise de çalışma hakkı ihalesiz verildi.
Ayrıca belediyenin mevzuata aykırı olarak kiraya verdiği 196 adet taşınmazın dosyasının olmadığı, sözleşmelerinin bulunmadığı ve ilk ne zaman kiraya verildiğinin bilinmediği ortaya çıktı. Belediyenin itfaiye teşkilatında asgari araç sayısının sağlanamaması da not edilmesi gereken bir başka skandaldır.
Borçlar ödenemez halde
Bedlîs DEM Parti Milletvekili Hüseyin Olan’la Sayıştay raporunu konuştuk. Olan, işlerin ihalesiz olarak verildiğini, belediyeye personel olarak yakınlarının, yandaşlarının aldığını belirterek, “Yapımına başlanıp daha sonra ihaleye çıkılan işler, belediyeye ait neredeyse bütün taşınmazların satılması, çok büyük maliyetlerle yapılan çarşının su baskınları, çökmeler vs. gibi sebeplerden işlevsiz durumda olması gibi birçok konuda aynı durum yaşanıyor” dedi. Olan, “Raporda belediyenin borç stoku yasal limiti 124 milyon iken 2022 yılında toplam borcunun 295 milyon olduğu tespit edildi. Rapora göre belediye, kendisine ait olmayan Sahil Yolu’ndaki 10 ayrı ticari üniteyi mevzuata aykırı bir şekilde ihale ederek kiralamıştır” diye konuştu.
2019 yerel seçimlerinden hemen sonra Tetwan Belediye Meclisi’nde çoğunluğu elde etmek için dokuz HDP’li Belediye Meclisi üyesinin İçişleri Bakanlığı kararıyla görevden uzaklaştırıldığına, böylece mecliste çoğunluğun AKP lehine değiştirildiğine dikkati çeken Olan, “31 Mart yerel seçimlerinde Bedlîs halkı DEM Parti’yi destekleyerek kayyımlara, devlet politikasına gereken cevabı verecek, DEM Parti Bedlîs’de birinci parti olacaktır” dedi.
YSK’den seçime müdahale
Öte yandan seçimlere az bir süre kala Bedlîs’de AKP’nin itirazı üzerine YSK, DEM Parti Bedlîs Belediye Eşbaşkan adayı Faruk İşlek’in adaylığını “görevinden istifa etmediği” gerekçesiyle düşürmüş, bunun üzerine BDP eski Milletvekili Mehmet Nezir Karabaş Bedlîs Belediye Eşbaşkan adayı olarak gösterilmişti.
Yeni Yaşam’a konuşan Nezir Karabaş, AKP’nin Bedlîs’deki hedefinin DEM Parti’yi adaysız bırakmak olduğunu fakat bunu başaramadıklarını ifade etti. Kararsız seçmenlere dikkat çeken Nezir Karabaş: “Girilmedik hiçbir ev bırakmadık. Bedlîs’de AKP güvenoyunu kaybetti. Gittiğimiz mahallelerde halk DEM’e güven duyduğunu ifade ediyor. Bu seçimde birinci parti olarak çıkacağız” dedi.
Bedlîs’in yoksul bir kent olduğuna da dikkati çeken Nezir Karabaş, “Yandaşlara peşkeş çekme siyasetini sandığa gömerek Bedlîs’de halkçı belediyeciliği hayata geçirecek, projelerimizle üretimi, istihdamı hedefleyeceğiz” diye konuştu.
DEM Parti çığır açtı
DEM Parti’nin Bedlîs Belediyesi Eşbaşkan adayı Sümeyye Kızıltepe ise Bedlîs’in yüz yıllardır Türkmen, Kürt ve Ermeni haklarına ev sahipliği yaptığına ve il olduğundan bu yana sistem partileri tarafından yönetildiğine dikkat çekti. Bedlîs’in geçmişte büyük medeniyetlere beşiklik ettiğini ifade eden Kızıltepe, sözlerini şöyle sürdürdü: “Buna rağmen Bedlîs bugüne kadar olması gereken “yerel hizmeti” göremedi, bir köy görünümüyle bugünlere geldi. İktidar partileri tarafından yönetilen kentte kadın yok denecek kadar az, sınırlı alanlara mahkûm edildi kadınlar. Çarşı merkezinde sadece erkeklerin gezdiği kentte, DEM Parti eşbaşkanlık sistemiyle bir çığır açtı.”
Bedlîs’de geçirdiğimiz bir günde gözlemlediğimiz sorunların başında işsizlik ve ekonomik sıkıntılar geliyor. Yurttaşın ana gündem maddesi geçim. Kötü yönetilen ekonomi nedeniyle iktidar partisine oy vermeyeceğini söyleyen bir seçmenin evine ekmek götüremediğinden şikâyet etmesini de not etmeliyim: “Ülke bitti, biz bittik.” Ancak elbette en önemli sorunun, Kürt sorununda gün geçtikçe derinleşen çözümsüzlük olduğunun da farkında seçmen.
